Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự (trang 45 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1)
Câu 1: Đọc truyện Phần thưởng sau đó trả lời câu hỏi dưới đây:
a, Chủ đề của truyện này có mục đích là biểu dương và chế giễu điều gì? Sự việc nào đã thể hiện tập trung cho chủ đề? Hãy gạch dưới các câu văn thể hiện sự việc đó.
b, Hãy chỉ ra 3 phần: Mở bài, Thân bài và Kết bài.
c, Truyện này với truyện về danh y Tuệ Tĩnh có gì khác nhau về chủ đề và giống nhau về bố cục.
d, Sự việc trong Thân bài thú vị ở chỗ nào?
Trả lời:
a, Chủ đề của truyện:
- Biểu dương những con người có tính thật thà, ngay thẳng.
- Chế giễu những kẻ lọc lõi, tham lam và ham lợi.
Sự việc thể hiện tập trung cho chủ đề là:
- Sự việc đã thể hiện chủ đề biểu dương là: người nông dân nhặt được viên ngọc quý và muốn dâng tiến lên vua, vua đã ban thưởng cho người nông dân 1000 rúp.
- Sự việc thể hiện chủ đề chế giễu là: người nông dân xin vua ban thưởng cho mình 50 roi và chia cho tên quan 25 roi, nhà vua đã đuổi tên cận thần ra.
b, 3 phần của truyện là:
+ Mở bài từ "Một người nông dân....... dâng tiến nhà vua".
+ Thân bài từ "Ông ta tìm đến... ..... hai mươi nhăm roi".
+ Kết bài từ "Nhà vua bật cười....... một nghìn rúp".
c, So sánh truyện về Tuệ Tĩnh với truyện Phần thưởng
| So sánh | Truyện Phần thưởng | Truyện về Tuệ Tĩnh |
|---|---|---|
| Bố cục | Có bố cục 3 phần: Mở bài, thân bài và kết bài. | Có bố cục 3 phần: Mở bài, thân bài và kết bài. |
| Chủ đề | Biểu dương những người có đức tính thật thà, ngay thẳng, chế giễu những kẻ hám lợi, tham lam. | Ca ngợi người thầy thuốc có đức và tài, không chữa bệnh vì tiền hay vì danh mà là vì người bệnh. |
d, Sự việc trong phần thân bài thú vị ở chỗ sự việc đó có tính bất ngờ: người nông dân xin được vua ban thưởng 50 roi.
Câu 2: Đọc lại các bài Sự tích Hồ Gươm, Sơn Tinh, Thủy Tinh để xem cách mở bài đã giới thiệu rõ câu chuyện sắp xảy ra chưa và kết bài đã kết thúc câu chuyện như thế nào?
Trả lời:
| Đoạn mở bài | Đoạn kết bài | |
|---|---|---|
| Sơn Tinh, Thủy Tinh | Hùng Vương thứ 18 có 1 người con gái tên là Mị Nương, người xinh đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua cha hết mực yêu thương nàng, muốn kén một người thật xứng đáng để kết hôn với con. | Từ đó, thù sâu, oán nặng, hằng năm Thủy Tinh dâng nước, gây mưa bão để đánh Sơn Tinh. Nhưng năm nào cũng vậy, Thần Nước đều bại trận nên đành lui quân về. |
| Sự tích Hồ Gươm | Vào thời giặc Minh đang đô hộ nước Nam, chúng xem dân ta như cỏ rác, đã làm ra biết bao điều bạo ngược, khiến thiên hạ căm phẫn. Lúc bấy giờ ở vùng Lam Sơn, nghĩa quân nổi dậy ở nhiều nơi để chống lại chúng, nhưng trong buổi đầu thế lực vẫn còn non yếu nên đều thất bại. Thấy vậy, đức Long Quân đã quyết định cho nghĩa quân mượn thanh gươm thần để dẹp yên kẻ thù xâm lược. | Từ đó, hồ Tả Vọng bắt đầu có tên là Hồ Gươm hay còn có tên khác là Hồ Hoàn Kiếm. |
| So sánh, đánh giá | Truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh không thông báo trước sự việc sắp xảy ra, chỉ thông báo về hoàn cảnh của câu chuyện. Còn Sự tích Hồ Gươm thì thông báo trước một phần của sự việc sắp xảy ra. | Sơn Tinh, Thủy Tinh kết thúc bằng việc hằng năm Thủy Tinh dâng nước đánh Sơn Tinh -> ngụ ý là giải thích hiện tượng lũ lụt. Sự tích Hồ Gươm kết thúc bằng việc Hồ Tả Vọng được đặt tên là Hồ Gươm (Hồ Hoàn Kiếm). |