Bức thư của thủ lĩnh da đỏ (Xi-át-tơn) (trang 131 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2)
Câu 1 (trang 131 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): trang 139 SGK: Đọc đoạn đầu của bức thư: từ " Đối với đồng bào tôi.... tiếng nói của cha ông chúng tôi".
a, Hãy chỉ ra các phép nhân hóa và so sánh đã được sử dụng.
b, Hãy nêu lên các tác dụng của phép nhân hóa và so sánh đó, đặc biệt là trong việc làm quan hệ giữa người da đỏ với "Đất", với thiên nhiên trở nên nổi bật.
Trả lời:
| Những phép tu từ | Trích dẫn từ đoạn văn | Nhận xét chung về tác dụng của phép tu từ |
|---|---|---|
| So sánh | Đất là Mẹ Dòng nước óng ánh... mà còn là máu của tổ tiên chúng tôi | Thể hiện tầm quan trọng và sự thiêng liêng của thiên nhiên đối với những người da đỏ |
| Nhân hóa | Họ đối xử với mẹ đất và anh em bầu trời như những thứ được mua được | Thể hiện sự nâng niu và trân trọng của người da đỏ đối với thiên nhiên xung quanh |
Câu 2 (trang 131-132 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): trang 139 - 140 SGK: Đọc đoạn giữa của bức thư: từ "Tôi biết người da trắng không hiểu cách sống.... Mọi vật trên đời đều có sự ràng buộc".
a, Đoạn văn đã thể hiện được sự khác biệt và sự đối lập trong "cách sống", trong thái độ đối với "Đất", đối với thiên nhiên giữa người người da trắng và người da đỏ trên các vấn đề gì?
b, Tác giả đã dùng các biện pháp nghệ thuật nào để thể hiện sự khác biệt, sự đối lập ấy và để thể hiện thái độ và tình cảm của mình?
Trả lời:
| Vấn đề đối lập | Câu, cụm từ nói về người da trắng | Câu, cụm từ nói về người da đỏ | Biện pháp nghệ thuật |
|---|---|---|---|
| Khi chết đi | dạo chơi giữa những vì sao, quên đi đất nước họ đã sinh ra | không thể quên được mảnh đất tươi đẹp này | ẩn dụ |
| Cách sống | mảnh đất này không phải là các người anh em của họ, khi chinh phục được thì họ sẽ lấn tới | mẹ đất, anh em bầu trời | nhân hóa |
| Không gian sống | không có nơi nào được yên tĩnh, không có nơi nào có thể nghe được tiếng lá lay động hay tiếng côn trùng vỗ cánh, chỉ còn là những tiếng ồn ào và lăng mạ trong tai | Ưa các âm thanh êm ái của các cơn gió thoảng qua trên mặt hồ, âm thanh của chú chim đớp mồm, của những chú ếch tranh cãi | so sánh, nhân hóa |
| Không khí | không để ý gì đến nó | vô cùng quý giá và là của chung muôn thú, con người và cây cối |
Câu 3 (trang 132 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): trang 140 SGK: Đọc đoạn còn lại của bức thư.
a, Hãy nêu những ý chính của đoạn này.
b, Cách hành văn và giọng điệu của đoạn này có gì giống và khác với 2 đoạn trên?
c, Nên hiểu thế nào về câu: Đất là Mẹ.
Trả lời:
a, Ý chính của đoạn văn là: lời khẳng định, nhắc nhở của thủ lĩnh da đỏ đối với những người da trắng về ý nghĩa của đất đai, của thiên nhiên.
b, Giọng điệu của đoạn văn:
- Giống 2 đoạn trên: vẫn dùng giọng điệu cps tính chất lý luận sắc bén nhưng cũng có cả chân thành.
- Khác 2 đoạn trên: đến đây giọng văn đã trở nên đanh thép hơn, có cả màu sắc cảnh cáo.
c, Các lí do để có thể gọi Đất là Mẹ: mảnh đất dưới chân người chính là những nắm tro tàn của tổ tiên, cha ông, đất đai giàu có được là do có nhiều mạng sống của con người bồi đắp nên.
Câu 4 (trang 133 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): trang 140 SGK: Bức thư đã dùng rất nhiều yếu tố của phép lặp. Hãy lập một bảng thống kê một số hoặc toàn bộ các yếu tố lặp đó và chỉ ra tác dụng thể hiện tư tưởng và tình cảm cúa chúng.
Trả lời:
- Các trường hợp lặp ý: Người da trắng... (có tính tiêu cực); Người da đỏ... (có tính tích cực)
Nhận xét chung về tác dụng thể hiện tư tưởng và tình cảm: Các phép lặp này có tác dụng nhấn mạnh lối sống vô tâm, phủ nhận và chà đạp lên thiên nhiên của người da trắng.
- Các trường hợp lặp từ: tôi biết, mảnh đất, người da trắng, người da đỏ,...
Nhận xét chung về tác dụng thể hiện tư tưởng và tình cảm: biểu hiện cảm xúc, thái độ của tác giả đối với việc bán đất, mua đất.
- Các trường hợp lặp kiểu câu: Nếu chúng tôi bán... ngài phải; Ngài phải dạy... ;Ngài phải bảo... ; Ngài phải biết... ;Ngài phải giữ gìn... ;
Nhận xét chung về tác dụng thể hiện tư tưởng và tình cảm: Bộc lộ sự kiên quyết của người da đỏ trước lối sống và hành động của người da trắng.
Câu 5 (trang 134 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): trang 140 SGK: Hãy giải thích tại sao một bức thư nói về chuyện mua bán đất đai từ cách đây 1 thế kỉ rưỡi nay vẫn được nhiều người xem là một trong số những văn bản hay nhất nói về môi trường và thiên nhiên.
Trả lời:
- Tình yêu đối với quê hương, đất nước của người da đỏ là gắn liền với tình yêu thiên nhiên, tình yêu đất đai, môi trường sống xung của quanh họ. Họ muốn giữ gìn và bảo vệ thiên nhiên, đất đai của chính mình.
- Cái mà họ muốn bảo vệ có ý nghĩa rất quan trọng với thời đại của chúng ta, đó cũng chính là nguồn sống của toàn nhân loại.
Câu 6 (trang 134 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Vì sao trong bức thư, vấn đề mua bán đất được đặt ra nhưng người viết đã không trả lời trực tiếp câu hỏi bán đất hay không bán đất, càng không đề cập đến chuyện giá cả?
Trả lời:
- Người viết đã không trả lời trực tiếp câu hỏi bán đất và cũng không đề cập đến giá cả là vì chuyện mua bán đất chỉ được nêu ra như một giả thiết. Từ giả thiết đó, người thủ lĩnh da đỏ đã bộc lộ thái độ kiên quyết của bản thân trước việc bảo vệ đất đai và thiên nhiên. Đồng thời họ cũng đã phản đối cách sống, cách ứng xử với thiên nhiên của người da trắng. Thông qua cách nói đó, dù không trực tiếp, nhưng người thủ lĩnh da đỏ cũng đã ngầm biểu đạt quyết định nói không với đề nghị mua bán đất.
Câu 7 (trang 135 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2): Bài luyện tập, trang 140 SGK: Chọn một vài câu hay trong các đoạn văn của bức thư trên nói về ánh sáng, không khí, đất, nước, thú vật, thực vật và học thuộc lòng.
Trả lời:
Các câu hay trong bức thư:
- Nói về không khí: Không khí quả là thứ quý giá đối với đời sống người da đỏ, bởi lẽ bầu không khí này là của chung, cây cối, muông thú và con người cùng nhau hít thở.
- Nói về ánh sáng: những tia sáng chói chang phản chiếu từ mặt hồ trong vắt sẽ nói về những thứ gì đó về kí ức của người da đỏ.
- Nói về đất: Bởi lẽ mảnh đất này chính là mẹ của người da đỏ; đất dưới chân chúng là những nắm tro tàn của chính cha ông chúng tôi.
- Nói về nước: Tiếng thì thầm của dòng nước cũng chính là tiếng nói của cha ông chúng tôi.
- Nói về thực vật: Những bông hoa ngát hương là những người chị, người em của chúng tôi.
- Nói về động vật: bởi lẽ điều gì sẽ xảy đến với con thú thì cũng chính xảy ra đối với con người.
Bài trước: Viết đơn (trang 130 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2) Bài tiếp: Chữa lỗi về chủ ngữ và vị ngữ (tiếp theo) (trang 135 VBT Ngữ Văn 6 Tập 2)