Ông lão đánh cá và con cá vàng (trang 96 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1)
Câu 1 (trang 96 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1): Trong truyện, ông lão ra biển gọi cá vàng mấy lần? Việc kể lại các lần ông lão ra biển gọi cá vàng là biện pháp lặp lại có chủ ý của truyện cổ tích. Hãy nêu tác dụng của biện pháp này?
Trả lời:
a, Ông lão đã ra biển gọi cá vàng (không tính lần đầu bắt được cá) là:5 lần
- Lần đầu xin một cái máng lợn mới
- Lần thứ 2 xin 1 ngôi nhà rộng và đẹp
- Lần thứ 3 xin cho mụ vợ làm nhất phẩm phu nhân
- Lần thứ tư xin cho mụ vợ được làm nữ hoàng
- Lần thứ 5 xin cho mụ vợ được làm Long Vương
b, Tác dụng của biện pháp lặp lại có chủ ý trong truyện cổ tích là:
- Sự lặp lại có tính chất làm tăng tiến mức độ sự việc để làm rõ sự nghiêm trọng ngày càng lớn của sự việc.
- Có tác dụng bộc lộ được tính tham lam và quá quắt của mụ vợ.
Câu 2 (trang 96 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1): Mỗi lần ông lão ra biển gọi cá vàng, cảnh biển có sự thay đổi như thế nào? Tại sao?
Trả lời:
Lần ra biển thứ mấy? | Cảnh biển | Vì sao cảnh biển lại như vậy |
---|---|---|
1 | Biển gợn sóng êm ả | Mụ vợ chỉ đòi 1 cái máng lợn mới |
2 | Biển xanh đã nổi sóng | Mụ vợ đòi 1 căn nhà rộng và đẹp |
3 | Biển xanh nổi sóng dữ dội | Mụ vợ muốn được làm bà nhất phẩm phu nhân |
4 | Biển nổi sóng mù mịt | Mụ vợ muốn được làm nữ hoàng |
5 | Biển nổi sóng ầm ầm, một cơn giông tố kinh khủng kéo tới | Mụ vợ muốn được làm Long Vương ngự trên mặt biển |
Câu 3 (trang 96 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1): Em có đưa ra nhận xét gì về lòng tham lam và sự bội bạc của mụ vợ? Sự bội bạc của mụ đối với chồng có sự tăng tiến như thế nào? Khi nào sự bội bạc của mụ mới đi đến tội cùng? (Chú ý thái độ của mụ đối với cá vàng để thể hiện ở ý muốn cuối cùng. )
Trả lời:
a, Các yêu cầu (đòi hỏi) của mụ vợ ông lão theo trình tự của truyện:
- Lần 1: Mụ vợ chỉ đòi 1 chiếc máng lợn
- Lần 2: Mụ vợ đòi 1 căn nhà đẹp
- Lần 3: Mụ vợ muốn được làm nhất phẩm phu nhân
- Lần 4: Mụ vợ muốn được làm nữ hoàng
- Lần 5: Mụ vợ muốn làm Long Vương ngự trên mặt biển để cá vàng hầu hạ
b, Các hành động đã thể hiện sự bội bạc của mụ vợ đối với chồng:
- Lần 1: Mụ vợ mắng chồng là "Đồ ngốc"
- Lần thứ hai: Mụ quát to hơn và gọi chồng là "Đồ ngu"
- Lần thứ ba: Mắng chồng như tát nước vào mặt và xưng là tao, bắt chồng đi tìm cá vàng yêu cầu cho mình làm nhất phẩm phu nhân
- Lần thứ tư: Mắng chồng một thôi một hồi và bắt chồng xuống quét dọn chuồng ngựa, gọi mày xưng tao, tát vào mặt ông lão.
- Lần thứ năm: Đuổi ông chồng đi, nổi cơn thịnh nộ và bắt ông lão đi tìm con cá vàng lần nữa và yêu cầu được làm Long Vương.
Nhận xét về lòng tham và sự bội bạc của mụ vợ ông lão:
- Lòng tham của mụ vợ có sự tăng tiến, các yêu cầu, những đòi hỏi ngày càng quá quắt và phi lý.
- Càng thỏa mãn được lòng tham không đáy thì sự bội bạc đối với chồng của mụ vợ càng bộc lộ ra, mà chồng chính là người đã giúp mụ nói những mong muốn của mình với cá vàng.
Câu 4 (trang 96 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1): Câu chuyện đã được kết thúc như thế nào? Ý nghĩa của cách kết thúc đó?
Trả lời:
a, Câu chuyện được kết thúc là mọi thứ mụ vợ đã từng có được đều mất hết, chỉ còn lại túp lều rách nát và cái máng lợn sứt mẻ như xưa.
b, Ý nghĩa của kết thúc đó: Phê phán lòng tham lam của con người, tham lam sẽ tước đi mọi thứ của con người.
Câu 5 (trang 96 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1): Thảo luận ở lớp: Cá vàng trừng trị mụ vợ vì thói tham lam hay bội bạc? Hãy nêu ý nghĩa tượng trưng của hình tượng con cá vàng trong truyện?
Trả lời:
- Cá vàng đã trừng trị mụ vợ vì cả 2 tội bội bạc và tham lam
- Ý nghĩa của hình tượng con cá vàng trong truyện:
+ Tượng trưng cho nhân dân
+ Tượng trưng cho công lý xã hội
+ Tượng trưng cho ước mơ về những phép màu có thể xảy ra trong cuộc sống của con người.
Câu 6. Nhân vật ông lão đánh cá trong truyện đáng phê phán hay ca ngợi? Tại sao?
Trả lời:
- Trong quan điểm của nhân dân xưa, ông lão đánh cá không đáng bị phê phán vì ông chỉ làm theo ý của mụ vợ. Ông còn nên được ngợi ca vì có đức tính nhân hậu, ông đã nghe lời cầu xin của cá vàng và đã thả nó về biển. Ông không hề tham lam và xin điều gì cho bản thân và cũng nhận ra được các mong muốn của mụ vợ là quá quắt và phi lý.
Câu 7. Hãy so sánh cách kết thúc của các truyện cổ tích đã được học với truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng để xem có điểm gì khác nhau? Cách kết thúc của truyện này có điều gì khiến em băn khoăn về số phận của ông lão đánh cá?
Trả lời:
- Kết thúc của truyện "Ông lão đánh cá và con cá vàng" không theo hướng có hậu cho nhân vật như các truyện cổ tích đã học. Đến cuối cùng, mái lều rách nát và cái máng lợn sứt mẻ đã quay trở lại.
- Cách kết thúc này đã làm người đọc băn khoăn về số phận của ông lão đánh cá, liệu rằng bà vợ tham lam có bắt ông lão quay trở lại biển để năn nỉ cá vàng một lần nữa hay không.
Câu 8 (Bài luyện tập 1* - trang 97 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1 - trang 46 VBT Ngữ Văn 6 Tập 1): Có người cho rằng truyện này nên đặt tên là Mụ vợ ông lão đánh cá và con cá vàng. Ý kiến của em thế nào?
Trả lời:
Không đồng ý đổi tên truyện thành "Mụ vợ ông lão đánh cá và con cá vàng" vì:
- Người gặp được cá vàng là ông lão, người trực tiếp tiếp xúc với cá vàng cũng là ông lão.
- Nếu đổi tên truyện như vậy vô hình dung sẽ biến mụ vợ và những thói xấu của mụ ta trở thành phần trung tâm của câu truyện, người đọc dễ nhầm lẫn rằng câu truyện có ý đề cao thói tham lam và sự bội bạc.
Bài trước: Ngôi kể trong văn tự sự (trang 90 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1) Bài tiếp: Thứ tự kể trong văn tự sự (trang 98, 99 SGK Ngữ Văn 6 Tập 1)