Thiên đô chiếu (Lí Công Uẩn) (Soạn văn 8)
- Phần 1. “Xưa nhà Thương… không dời đổi”: Cơ sở lịch sử và thực tiễn của việc dời kinh đô.
- Phần 2. “Huống gì thành Đại La…. đế vương muôn đời”: Những lí do chọn thành Đại La làm kinh đô mới
- Phần 3. Đoạn còn lại: Quyết định dời đổi.
Câu 1: Sự việc dẫn chứng từ các triều đại Trung Quốc trong lịch sử đã từng có những cuộc dời đô với mục đích khẳng định việc này đã từng có người làm, chứ không phải là lần đầu tiên. Mặc khác, các triều đại Trung Quốc chọn cách dời đô chính là thuận theo mệnh trời, hợp ý dân. Các cuộc dời đô đó đều có kết quả là mưu toan sự nghiệp lớn của quốc gia, tính kế muôn đời cho thế hệ con cháu, dẫn tới việc "vận nước dài lâu, phong tục phồn thịnh". Sự việc dẫn đó đã làm cơ sở để Vua Lí Công Uẩn đưa ra ý kiến dời đô của mình.
Câu 2:
Theo Lí Công Uẩn, kinh đô cũ tại vùng Hoa Lư (Ninh Bình) không còn phù hợp vì 2 nhà Đinh, Lê đã khinh thường mệnh trời, làm theo ý mình, không theo dấu cũ của nhà Thương, Chu, "khiến cho triều đại không được lâu bền, số vận ngắn ngủi, trăm họ phải hao tốn, muôn vật không được thích nghi."
Thực ra là vì thế lực chưa đủ mạnh, nên 2 triều đại trên vẫn phải dựa vào thế hiểm yếu của vùng núi đá vôi Ninh Bình để dễ bề đề phòng sự sự xâm lược của thế lực phương Bắc.
Câu 3: Thành Đại La có vị thế thuận lợi ở nhiều mặt:
- Đây là kinh đô cũ của Cao Vương.
- Là nơi thế rồng cuộn hổ ngồi (thế đất đẹp theo quan niệm trong thuật phong thủy), là nơi giao thoa của đất trời.
- Có bốn ưu điểm: rộng rãi, cao ráo, bằng phẳng, thoáng đãng. Chính vì thế dân không lo bị lụt, muôn vật phong phú, tốt tươi.
Câu 4:
- Về lí lẽ:
+ Lý Thái Tổ đã nêu các ví dụ trong sử sách để làm tiền đề chứng minh cho việc dời đô là việc hoàn toàn hợp với ý trời và hợp lòng dân.
+ Đưa ra các lập luận có tính thuyết phục cao về địa thế thuận lợi của nơi đóng đô mới.
- Về tình cảm:
+ Sau khi đưa ra rất nhiều các lí lẽ chặt chẽ, đến câu cuối cùng không phải là một mệnh lệnh của nhà vua ban mà là một câu hỏi có tính chất đối thoại.
+ Tác dụng: tạo sự đồng cảm giữa nhà vua và dân chúng, đồng thời thể hiện tinh thần dân chủ và làm tăng thêm sức thuyết phục cho bài cáo
Câu 5:
Dời đô từ vùng núi Hoa Lư ra nơi đồng bằng đất rộng đã chứng tỏ triều đình nhà Lý có đủ sức chấm dứt nạn phong kiến cát cứ, thế và lực của dân tộc Đại Việt đã đủ sức để sánh ngang với phương Bắc. Định đô ở Thăng Long là thực hiện theo nguyện vọng của nhân dân thu giang sơn về một mối, nguyện vọng xây dựng đất nước độc lập và tự cường.
Bài trước: Câu trần thuật (Soạn văn 8) Bài tiếp: Câu phủ định (Soạn văn 8)