Nhớ rừng (Thế Lữ) (trang 170 Ngữ văn 8 tập 1)

- Đoạn 1 và đoạn 4: thể hiện niềm uất hận của con hổ khi bị giam hãm vào lồng sắt để làm một thứ đồ chơi ngang với lũ gấu dở hơi, và cảnh tù túng, tầm thường, nhân tạo giả dối trong vườn bách thú.

- Đoạn 2 và 3: hồi tưởng lại cảnh tượng tự do, phóng khoáng chốn núi rừng thời oanh liệt.

- Đoạn 5: hoài niệm chốn núi rừng khi xưa với giấc mộng ngàn.

Câu 2:

a.

- Cảnh tượng nơi vườn bách thú là cảnh tượng rất ngột ngạt, tù túng.

+ Đoạn 1: bộc lộ tâm trạng chán ngán, uất ức, căm hờn của con hổ khi bị nhốt vào cũi sắt, bị mang ra làm thứ đồ chơi, bị xếp cùng chỗ với bọn gấu dở hơi, cặp báo vô tư lự.

+ Đoạn 4: cảnh tượng vườn bách thú trong con mắt của con hổ là rất đáng khinh: cảnh là giả dối, nhân tạo, thấp kém, học đòi, chảng có chút gì là dáng dấp của rừng núi hoang sơ. => Thái độ rất ngao ngán, chán ghét cùng cực với xã hội đương thời.

- Cảnh núi rừng hùng vĩ, nơi con hổ ngự trị những "ngày xưa".

+ Đoạn 2+3: miêu tả cảnh núi rừng đại ngàn hùng vĩ, cái gì cũng cao cả, lớn lao, phi thường: cây già, bóng cả, nguồn hét núi, gió gào ngàn. Chúa sơn lâm mang vẻ đẹpvừa dũng mãnh vừa tinh tế, uy nghi nhưng cũng không kém phần mềm mại uyển chuyển.

b.

- Cảnh núi rừng hùng vĩ với "bóng cả cây già" mang đầy vẻ thâm nghiêm.

- Hùng tráng với âm thanh dữ dội của "giọng nguồn hét núi", "tiếng gió đại ngàn".

- Sự hoang dã ở chốn thảo hoang không tên không tuổi.

=> Từ ngữ chọn lọc một cách tỉ mỉ, phong phú, gợi tả cao→ diễn tả cảnh đại ngàn rộng lớn hùng vĩ, lớn lao, mạnh mẽ phi thường, bí ẩn linh thiêng giang sơn của loài con hổ.

c) Sự đối lập, tương phản gay gắt giữa cảnh tượng trong vườn bách thú và cảnh núi rừng hùng vĩ, đã diễn tả nỗi tiếc nuối da diết, đau đớn, của con hổ đối với thời quá khứ huy hoàng của mình.

Tâm sự của con hổ cũng chính là tâm trạng của người dân Việt Nam trong cảnh mất nước, phải sống dưới cảnh nộ lệ và thấy tiếc nhớ khôn nguôi về một thời oanh liệt với những chiến công chống giặc ngoại xâm vẻ vang trong lịch sử dân tộc.

Câu 3:

Dựa trên hình ảnh con hổ, tác giả đã làm nổi bật một biểu tượng rất thích hợp và vẻ đẹp để diễn đạt chủ đề của bài thơ. Con hổ sở hữu một vẻ đẹp oai hùng, lại được xem là chúa sơn lâm, huy hoàng và hống hách ở nơi đại ngàn sâu thẳm, trong vũ trụ bao la rộng lớn, hay bị giam hãm trong cũi sắt là biểu tượng rất đắt về hình ảnh người anh hùng chiến bại mang trong mình tâm sự u uất. U uất vì hiện thực tù túng, mà phải chấp nhận được cái tẻ nhạt và tầm thường. Cảnh rừng hùng vĩ, khoáng đạt - giang sơn của chúa sơn lâm - chính là biểu tượng của thế giới bao la, rộng lớn, cao cả và tự do. Với hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng đó, nhà thơ sẽ rất thuận lợi trong việc thể hiện tâm sự và cảm hứng lãng mạn của chính mình.

Câu 4:

Nhà phê bình Hoài Thanh đã ca ngợi Thế Lữ "như một viên tướng điều khiển đội quân Việt ngữ dựa trên những mệnh lệnh không thể cưỡng lại được". Điều này đã nói lên nghệ thuật sử dụng từ điêu luyện đã đạt đến độ chính xác rất cao:

- Chỉ riêng về âm thanh của núi rừng tác giả Thế Lữ đã cho ta nghe thấy tiếng gió gào ngàn, tiếng thét khúc trường ca dữ dội, giọng nguồn hét núi.

- Điệp ngữ tạo ra sự tiếc nuối (nào đâu, đâu những, ... )

- Câu thơ cân đối, nhịp nhàng khi miêu tả dáng điệu mềm mại, hùng dũng của con hổ