Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm (Soạn văn 8)

Đề bài: "Hãy viết một bài báo tường để khuyên nhủ một số bạn trong lớp cần học tập chăm chỉ hơn".

II. Xây dựng hệ thống luận điểm

Câu 1:

- Luận điểm (a) thừa ý "lao động tốt", cần sắp xếp lại luận điểm (b), (d).

Có thể bổ sung và sắp xếp lại các luận điểm như sau:

a. Đất nước đang rất cần những người tài giỏi để đẩy nhanh nhịp độ phát triển đất nước về mọi mặt.

b. Quanh ta có những bạn học sinh chăm chỉ phấn đấu học giỏi, để phục vụ yêu cầu của đất nước.

c. Muốn học giỏi thì yêu cầu người học phải tự giác, chăm chỉ.

d. Trong lớp ta, một số người bạn vẫn còn ham chơi, chưa chịu khó học, khiến cho thầy cô và bố mẹ phiền lòng.

e. Các bạn ấy chưa thể thấy được vấn đề rằng nếu bây giờ càng chơi bời, không chịu học hành chăm chỉ thì sau này càng khó gặp được niềm vui trong cuộc sống.

g. Vậy các bạn nên bớt ham chơi mà chịu khó học tập chăm chỉ để tương lai trở thành người có ích cho xã hội, và nhờ đó cũng tìm được niềm vui chân chính và bền lâu.

Câu 2: Trình bày luận điểm

a)

- Cách (1) tốt vì nó có tác dụng nối đoạn, chuyển đoạn lại vừa giới thiệu được luận điểm mới, đơn giản và dễ dàng làm theo.

- Cách (2) không thể được vì từ "do đó" sử dụng để mở đầu câu không thực sự có tác dụng chuyển đoạn.

- Cách (3) rất tốt vì 2 câu văn trên không chỉ chỉ ra được luận điểm trước đó mà còn có tác dụng tạo ra giọng điệu gần gũi, thân mật giọng đối thoại, trao đổi trong loại văn nghị luận.

Một vài cách giới thiệu luận điểm khác:

- Nhưng vô cùng đáng tiếc, đáng buồn là một số bạn trong lớp ta vẫn chưa thấy được rằng...

- Một số bạn lại công khai phát biểu rằng: tuổi học trò là quãng thời gian vui chơi, tội gì mà không vui chơi cho thoải mái đi (các bạn ấy chưa thấy được rằng... )

- Học tập cần phải kết hợp với vui chơi thì mới hài hòa, mới phát triển cân đối con người. Dựa vào lý lẽ đó để xem nhẹ việc học hành nghiêm chỉnh. Các bạn ấy vẫn chưa thấy được rằng...

b) Giữ nguyên thứ tự trình bày như trong SGK không cần phải sắp xếp lại.

Có thể còn có một số cách sắp xếp khác như: (2), (3), (1), (4) nhưng cần phải thay đổi cách viết câu sao cho phù hợp.

VD: Trong xã hội ấy → Trong xã hội ngày nay, làm việc gì... (vì lúc này luận cứ (2) được đưa lên trước).

c) Có thể kết đoạn:

- Đến lúc đấy, các bạn muốn vui chơi nữa liệu có được không?

- Đến lúc đấy, các bạn không muốn vui chơi thoải mái nữa liệu có được hay không?

- Tóm lại, không thể không thừa nhận một điều đang diễn ra hiện nay đó là người học sinh càng ngày càng chơi, không chịu khó học thì càng khó có thể làm được việc tốt, việc có ích, có ý nghĩa cho cuộc sống, và do đó, càng khó có được những niềm vui trong cuộc sống.

- Một kết luận ngược có thể rút ra là nếu không chăm chỉ học tập thì chính là đi vào con đường cụt đối với tuổi trẻ học đường.

d) Chuyển thành quy nạp:

Hiện tượng lượng kiến thức quá nhiều, nếu chúng ta thường xuyên không học bài và làm bài tập sẽ không thể ghi nhớ và nắm vững được lý thuyết cũng như các kỹ năng thực hành. Lâu dần sẽ không thể tiếp thu các kiến thức mới, tạo nên những lỗ hổng về kiến thức cơ bản. Còn nếu chúng ta chỉ học để đối phó, không có tính tự giác thì khi lên lớp bạn bè, thầy cô không kiểm tra sẽ ngày càng lười biếng. Các bạn cần phải thấy việc tự giác học tập như một thú vui, cảm thấy sung sướng khi giải được một bài toán khó hay viết được bài văn hay, đó mới có hiệu quả. Do đó, muốn học giỏi thì người học cần phải chăm chỉ, tự giác.

- Chuyển thành đoạn diễn dịch

Muốn học giỏi, đòi hỏi người học phải chăm chỉ, tự giác. Vì hiện nay lượng kiến thức nhiều, nếu chúng ta không thường xuyên học bài và làm bài tập sẽ không nắm được lý thuyết và các kỹ năng thực hành (... ) Các bạn phải thấy việc tự giác học là một thú vui, cảm thấy sung sướng khi giải được một bài toán khó, khi viết được bài văn hay thì lúc đó học mới có hiệu quả.

Câu 3: Trình bày những luận điểm chủ yếu đã được chuẩn bị sẵn ở nhà

Câu 4: Có thể viết thành một đoạn văn theo các luận cứ sau:

- Đọc sách có tác dụng giúp ta hiểu biết về đời sống tinh thần của con người.

- Đọc sách giúp ta mở rộng vốn hiểu biết của mình về tự nhiên và xã hội loài người.

- Đọc sách không chỉ mang lại vốn hiểu biết sâu rộng mà còn bồi dưỡng tâm hồn, tự giáo dục nhân cách và thẩm mỹ.

- Sách là một người thầy quan trọng đối với con người? Tại sao?

Vậy nên mới có câu chủ đề của đoạn: "Đọc sách là một việc vô cùng bổ ích, vì nó giúp ta hiểu biết sâu rộng thêm về đời sống".