Câu nghi vấn (Soạn văn 8)
a.
- Câu nghi vấn đó là:
+ Sáng ngày người ta đấm u có đau lắm không?
+ Thế làm sao mà u cứ khóc mãi không ăn khoai? Hay là u thương chúng con đói quá?
- Các đặc điểm hình thức chi biết ở các câu trên là câu nghi vấn:
+ Có các từ nghi vấn: "có... không", "làm sao" và từ "hay".
+ Dấu chấm hỏi ở cuối câu (khi viết).
b. Chức năng các câu nghi vấn trên là được dùng để hỏi.
II. Luyện tập
Câu 1: Có các câu nghi vấn sau:
a. Chị muốn khất tiền sưu đến chiều mai phải không?
b. Tại sao con người lại cần phải khiêm tốn như thế?
c. Văn là gì? Chương là gì?
d. Chú mình có muốn cùng tớ đùa vui không? Đùa trò gì? Cái gì vậy? Chị cốc béo xù đang đứng trước cửa nhà ta đấy hả?
- Đặc điểm hình thức đã cho thấy đó là các câu nghi vấn:
+ Có sử dụng các từ nghi vấn như: tại sao, gì, phải không, không, hả.
+ Dấu chấm hỏi đặt ở cuối câu (khi viết).
Câu 2:
- Các câu này đều là các câu nghi vấn vì có từ "hay"
- Không thể thay thế từ "hay" bằng từ "hoặc" trong các câu nghi vấn này. Bởi vì nếu thay thế từ thì câu có ý nghĩa khác hẳn và trở thành kiểu câu trần thuật.
Câu 3:
Không. Vì đó không phải là các câu nghi vấn. Câu a, b có sử dụng các từ nghi vấn như (không... có, tại sao, không) nhưng các kết cấu chứa các từ này chỉ đóng vai trò bổ ngữ trong một câu.
Trong câu c, d các từ nào (cũng), ai (cũng) là các từ bất định có ý nghĩa khẳng định tuyệt đối, chứ không có nghĩa là nghi vấn.
Câu 4:
Về hình thức, 2 câu (a) và (b) sử dụng 2 cặp từ khác nhau: có... không; đã... chưa. Về mặt ý nghĩa, câu (b) cho chúng ta biết: trước đó, "anh" không khỏe. Nhưng câu (a) lại không hề đề cập tới vấn đề này.
Câu trả lời phù hợp đối với câu (a) là "khỏe" hoặc là "không khỏe". Câu trả lời phù hợp với câu (b) là: "đã khỏe" hoặc "chưa khỏe".
Ví dụ:
- Cái túi này có đẹp không?
- Cái túi này đã cũ chưa?
Câu 5:
Về mặt hình thức, câu a và câu b có điểm khác nhau ở trật tự từ. Trong câu a, "bao giờ" đứng ở đầu câu còn trong câu b thì "bao giờ" đứng ở cuối câu.
Về mặt ý nghĩa, câu a dùng để hỏi về thời điểm của một hành động sẽ được diễn tả trong tương lai, còn câu b lại hỏi thời điểm của một hành động đã từng diễn ra trong quá khứ.
Câu 6:
Câu (a) đúng, tuy không biết nó nặng chính xác là bao nhiêu nhưng có thể cảm nhận được sức nặng của nó nhờ cảm giác. Câu (b) sai, vì chưa biết giá thật là bao nhiêu thì không thể khẳng định rằng chiếc xe rẻ được.