Bàn về phép học (Soạn văn 8)

- Phần 1: Từ đầu... tệ hại ấy: Mục đích của việc học

- Phần 2: Cúi từ nay... xin chớ bỏ qua: Luận bàn về cách học

- Phần 3: Đạo học... thịnh trị: Kết quả theo dự kiến

- Phần 4: Đoạn còn lại: Kết luận về phép học

Câu 1: Phân tích đoạn mở đầu: nêu lên mục đích chân chính của việc học. Tác giả đã sử dụng câu châm ngôn vừa dễ hiểu, vừa là để tăng thêm sức mạnh thuyết phục.

"Ngọc không mài dũa không thành đồ vật, người không học không thể biết rõ đạo". Khái niệm "học" được giải thích dựa trên hình ảnh so sánh cụ thể nên rất dễ hiểu. Khái niệm "đạo" vốn rất trừu tượng và phức tạp nhưng được giải thích một cách ngắn gọn rõ ràng: "Đạo là lối đối xử hằng ngày giữa con người với con người". Như vậy mục đích chân chính cuối cùng của việc học chính là học để cách làm người.

Câu 2: Sau khi xác định mục đích chân chính của việc học, tác giả đã soi vào thực tế đương thời nhằm phê phán những biểu hiện sai trái, lệch lạc trong việc học. Lối học này gây ra những tác hại vô cùng lớn.

Tác hại của cách học lệch lạc, sai trái đó là khiến cho "chúa trọng nịnh thần" người trên kẻ dưới đều hâm thích sự luồn cúi, chạy chọt, không có thực chất, dẫn tới cảnh "nước mất, nhà tan".

Câu 3:

Việc học cần phải được phổ biến một cách rộng rãi trên toàn quốc: mở thêm trường, mở rộng các thành phần người học, tạo điều kiện thuận lợi để ai cũng được đi học.

Việc học cần phải bắt đầu từ các kiến thức cơ bản, có tính chất nền tảng. Phương pháp học cần phải:

- Tuần tự theo hướng tiến lên, từ thấp đến cao.

- Học rộng, nghĩ sâu, biết tóm lược được những kiến thức cơ bản, cốt yếu nhất.

- Học phải đi đôi với hành. Học không phải chỉ để biết mà còn là để làm.

Câu 4:

Bàn về phép học, Nguyễn Thiếp nhìn nhận rằng học phải theo trình tự trước - sau, thấp - cao: "Lúc đầu học Tiểu học để bồi lấy gốc. Tuần tự tiến lên...". Nghĩa là người học cần phải bắt đầu học từ những kiến thức cơ bản, có cơ sở, có nền tảng. Học rộng là cần thiết tuy nhiên cần phải suy nghĩ thấu đáo để thâu tóm những điều tinh tuý, cốt yếu nhất. Đặc biệt, học phải song song với hành, kiến thức học được trong sách vở phải được thể nghiệm vận dụng vào cuộc sống thực tiễn: "Theo điều học mà làm". Có như thế thì người học mới có thể lập công trạng thể hiện rằng điều học được thành hành động, giúp ích cho đất nước "vững yên", "thịnh trị".

Ở mọi thời đại đều cần đến sự học chân chính. Đây chính là phương cách căn bản để phát triển và iến bộ. Điều Nguyễn Thiếp bàn luận đều đúng cho mọi thời đại.

Câu 5: Củng cố bài học dựa trên sơ đồ lập luận của đoạn văn