Viết bài làm văn số 7: Văn nghị luận (trang 136 sgk Ngữ văn 10 tập 2)
- Giải thích ý nghĩa của câu nói: "Tôn sư trọng đạo"
+ Thế nào là "Tôn sư"?
+ Thế nào là "Đạo"?
+ Thế nào là "Tôn sư trọng đạo"
- Phân tích và chứng minh: "Tôn sư trọng đạo" là một truyền thống cao qý và tốt đẹp của dân tộc ta.
+ Đề cao và kính trọng vai trò của người thầy.
+ Xem trọng việc học tập.
+ Xem trọng đạo lí làm người và tinh thần đề cao nhân nghĩa...
- Truyền thống "Tôn sư trọng đạo" được nối tiếp như thế nào trong đời sống thực tiễn hiện nay:
+ Hoàn cảnh và điều kiện sống có những gì thay đổi?
+ Những gì được tiếp tục phát huy? Những gì có sự phát triển, bổ sung? Những hiện tượng nào cần phải lên án?
- Cần phải làm gì để phát huy truyền thống "Tôn sư trọng đạo" trong mỗi một thời đại khác nhau?
Trong thời đại mới, việc "Tôn sư trọng đạo" cần phải được xây dựng dựa trên cơ sở dân chủ và tôn trọng. Tôn sư trọng đạo không chỉ đơn thuần là một việc làm có ý nghĩa hình thức. Nó phải được xuất phát từ lòng tôn kính thực sự của mỗi con người.
- Khẳng định ý nghĩa cao đẹp của câu nói đó.
II. Bài văn mẫu
Đề 2: Có ý kiến cho rằng: Những thói xấu ban đầu xuất phát từ người khách qua đường, sau đó trở nên người bạn thân ở cùng nhà và kết cục là biến thành ông chủ nhà khó tính. Anh (chị) thấy ý kiến đó như thế nào?
I. Dàn ý
- Giải thích:
+ Thế nào là những thói xấu của con người?
+ "Những thói xấu ban đầu là người khách qua đường, sau đó đến người bạn thân ở chung nhà và kết cục là biến thành ông chủ nhà khó tính". Ba sự so sánh này có sự khác nhau như nào về nghĩa?
+ Ý nghĩa chung của cả câu nói là gì?
- Phân tích, bình luận và chứng minh ý kiến:
+ Trong mỗi một con người bao giờ cũng có các đức tính tốt và các thói hư tật xấu.
+ Nếu con người không ý thực được việc tự rèn luyện, hướng đến những điều tốt đẹp, mà ngược lại bị những thói xấu dẫn động thì "Thói xấu ban đầu là người khách qua đường, sau đó trở thành người bạn thân ở chung nhà và kết cục là biến thành ông chủ nhà khó tính" (khía cạnh đúng của ý kiến).
+ Nếu con người ý thức được việc tự rèn luyện, biết hướng đến những điều tốt đẹp, nhận thấy những thói tật xấu để trừ dứt đi thì những thói xấu sẽ không còn cơ hội phát triển mà dần dần con người cũng sẽ có nhiều mặt tốt được lộ ra (khía cạnh chưa đúng của ý kiến).
- Hướng rèn luyện mọi người nói chung và của bản thân nói riêng
- Khẳng định tính đúng đắn của ý kiến đã được nêu ra ở đề bài.
II. Bài văn mẫu
Đề 3: Hưởng ứng đợt thi đua xây dựng môi trường xanh - sạch - đẹp do ĐTNCS HCM phát động, chi đoàn lớp 10B tổ chức cuộc hội thảo với chủ đề: Hãy vì một mái trường xanh - sạch - đẹp.
Anh/chị hãy viết bài tham gia hội thảo đó.
I. Dàn ý
- Khẩu hiệu: Hãy vì một mái trường xanh - sạch - đẹp có ý nghĩa gì?
- Vì sao cần phải đưa ra khẩu hiệu đó? (vì ngày nay, không chỉ trong phạm vi nhà trường mà trên phạm vi toàn thế giới, con người đã và đang phải hứng chịu hàng loạt các vấn đề bức xúc của môi trường)
- Trường học (nơi mà chúng ta đang học tập) hiện nay ra sao? (Đã đạt chuẩn xanh - sạch - đẹp hay chưa? Còn có tồn tại những vấn đề nào? Nguyên nhân là do đâu? ... )
- Làm cách nào để ngôi trường của chúng ta ngày càng thêm xanh - sạch - đẹp? (nêu ra các giải pháp trước mắt và lâu dài).
II. Bài văn mẫu
Đề 4: Học bài thơ "Thuật hoài" của tác giả Phạm Ngũ Lão, có bạn có ý kiến rằng: sự hổ thẹn của tác giả là kiêu kì, quá đáng. Ngược lại, có bạn lại ca ngợi và cho rằng đó là thể hiện của người có hoài bão lớn lao và có tình yêu nước.
Hãy cho biết ý kiến của anh/chị.
I. Dàn ý
1. Mở bài
- Giới thiệu về bài thơ Thuật hoài của tác giả Phạm Ngũ Lão và sự hổ thẹn của tác giả biểu thị tập trung trong 2 câu thơ cuối bài.
- Giới thiệu 2 ý kiến trái ngược nhau về sự hổ thẹn của tác giả và nêu ra ý kiến muốn hướng đến của bản thân.
2. Thân bài
- Giải thích ý kiến thứ nhất.
- Giải thích ý kiến thứ 2.
- Ý kiến của bản thân: Sử dụng lí lẽ và dẫn chứng để lên án sự hồ đồ, thiếu hiểu biết của ý kiến thứ nhất đồng thời đồng tình với ý kiến thứ 2 (hoặc có các ý kiến khác nhưng cần phải lập luận một cách thuyết phục).
3. Kết bài
- Tổng hợp những luận điểm đã triển khai.
- Bài học về việc tiếp cận và đánh giá nội dung tư tưởng của 1 tác phẩm văn học.
Bài trước: Các thao tác nghị luận (trang 131 sgk Ngữ văn 10 tập 2) Bài tiếp: Ôn tập phần Tiếng Việt (trang 138 sgk Ngữ văn 10 tập 2)