Tại lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng (trang 144 sgk Ngữ văn 10 tập 1)
Bố cục
- Hai câu thơ đầu: Cảnh chia tay ở Hoàng Hạc lâu
- Hai câu còn lại: Cảm xúc của tác giả
Câu 1:
Mối quan hệ không gian được tạo nên bởi 3 hình ảnh:
- Hình ảnh lầu Hoàng Hạc (thắng cảnh, biểu tượng của sự chia li) - thành Châu Dương (nơi bạn nhà thơ sắp tới, phồn hoa) - dòng Trường Giang hun hút, mênh mông
+ Lí Bạch chia tay bạn tới chốn phồn hoa vẫn không thể giấu nổi nỗi buồn
+ Lầu Hoàng Hạc gợi thêm khoảng cách xa cách nghìn trùng giữa bản thân với người bạn còn làm tác giả thấy buồn hơn
- Mối quan hệ thời gian: Tháng ba- mùa hoa khói
+ Lúc đó dòng sông Trường Giang nhộn nhịp khói mùa xuân
+ Hoa khói là hình ảnh tượng trưng cho sự phồn hoa của Dương Châu- nơi Mạnh Hao Nhiên sắp đến
+ Cảnh vào lúc đó tuy gợi ra sự nhộn nhịp nhưng vẫn không thể nào lấn át được nỗi buồn chia ly
- Mối quan hệ giữa 2 con người: cố nhân, sự thân thiết, gắn bó, thấu hiểu giữa hai người bạn với nhau.
→ Khi đã giải mã được các mối quan hệ này, chúng ta sẽ có thể cảm nhận rõ và sâu sắc tình cảm sâu sắc và sự tế nhị của nhà thơ
Câu 2:
Tâm trạng trong phút chia li có ảnh hưởng đến tình cảm, suy nghĩ của tác giả:
+ Trường Giang chính là huyết mạch giao thông, là nơ đông vui tấp nập nhưng tác giả vẫn cảm thấy có một nỗi cô đơn vô hình
+ Người đưa tiễn- tác giả- thấy đơn độc khi hình ảnh cố nhân dần dần khuất xa tầm mắt
+ Cái tình của Lý Bạch cũng được biểu lộ một cách sâu sắc qua sự dõi theo của tác giả cho đến khi bóng cố nhân khuất hẳn
→ Người ra đi cô đơn, người đưa tiễn bịn rịn và thấy cô đơn
Câu 3:
Người đi đã khuất bóng, nhưng người đưa tiễn vẫn còn đứng lặng nhìn theo trên lầu Hoàng Hạc
+ Người đưa tiễn nán lại như muốn kéo dài thời gian, điều đó biểu lộ sự lưu luyến của tác giả
+ Tác giả muốn nán ở lại cô đơn trong buổi chia li
- Lý Bạch không nhắc đến tình bạn nhưng qua thơ ta có thể thấy chan chứa tình cảm bạn bè, tri kỉ.
Luyện tập
Bài 1:
Cái hay của thơ Đường là thể hiện “ý tại ngôn ngoại”:
- Thuyền đưa bạn xuôi dòng về Dương Châu hoa lệ, giữa tháng ba mùa hoa khói
- Lầu Hoàng Hạc là hình ảnh khiến người ta có thể liên tưởng ngay đến nỗi sầu li biệt
- Tác giả dõi theo cánh buồm dần biến mất, xa lẻ loi trong không gian xanh biếc, tác giả có tâm trạng bịn rịn, quyến luyến trong buổi chia li
→ Toàn bài thơ ẩn chứa những hình ảnh, tín hiệu nghệ thuật đều gắn chặt với tình cảm của nhà thơ thương nhớ bạn, buồn khi phải chia li “cố nhân”
Bài 2
Vị trí và vai trò của tình bạn trong đời sống:
- Tình bạn có vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống của mỗi người
- Bạn bè giúp ta có thể trưởng thành hơn, hoàn thiện nhân cách, thêm nghị lực sống hơn
- Bạn bè nâng đỡ và hỗ trợ lẫn nhau trong lúc khó khăn, hoạn nạn
- Tình bạn phải được xây dựng dựa trên cảm xúc, tình cảm chân thành, vị tha có như thế mới có thể bền vững