Uy-Lít-Xơ trở về (trang 52 sgk Ngữ văn 10 tập 1)
Tóm tắt
+ Sau khi đã hạ được thành Tơ-roa, Uy-lít-xơ đưa quân trở về quê hương. Chàng phải lênh đênh trên từng góc biển chân trời trong mười năm đằng đẵng mà vẫn chưa về được tới quê nhà. Nữ thần Ca-líp-xô vì yêu chàng nên đã cầm giữ chàng. Cảm thương cho số phận của Uy-lít-xơ, thần Dớt đã sai Héc-mét đến ra lệnh cho Ca-líp-xô phải để chàng đi. Một cơn bão to đã đánh chìm bè của Uy-lít-xơ, chàng đã dạt vào xứ Phê-a-ki, được nhà vua và công chúa Nô-xi-ca tiếp đãi tử tế. Theo ý nhà vua, Uy-lít-xơ đã kể lại những chuyện li kì và gặp đầy nguy hiểm trên bước đường gian truân phiêu bạt của mình và đồng đội: chuyện thoát ra khỏi xứ sở của những tên khổng lồ một mắt, chuyện thoát khỏi tiếng hát lôi cuốn của các nàng tiên cá Xi-ren đầy nguy hiểm, … Cảm phục, nhà vua đã cho thuyền đưa chàng trở về quê hương I-tác. Về tới nhà, chàng giả dạng một người hành khất nên Pê-nê-lốp, vợ chàng, không hề nhận ra. Để đáp lại sự thúc ép của bọn người đến cầu hôn, Pê-nê-lốp đã ra thử thách ai giương được chiếc cung của Uy-lít-xơ và bắn một phát xuyên qua mười hai chiếc vòng rìu thì nàng sẽ làm vợ người đó. Tất cả bọn cầu hôn đều không vượt qua thử thách, Uy-lít-xơ xin được bắn và chàng đã bắn trúng. Nhân cơ hội này, cha con chàng đã trừng trị bọn cầu hôn và những gia nhân phản bội.
Nội dung chính
+ Đoạn trích là cảnh gặp gỡ của hai vợ chồng Uy-lít-xơ sau hơn hai mươi năm xa cách nhưng nó lại diễn ra một cách không bình thường, nó đã trở thành một cảnh nhận mặt. Trong cảnh ấy các nhân vật đã thử thách nhau để tìm về hạnh phúc. Câu chuyện chính là bài ca về vẻ đẹp và trí tuệ, khát vọng hạnh phúc của người dân Hi Lạp. Nó nhắc nhở mỗi chúng ta rằng tình cảm gia đình bao giờ cũng rất thiêng liêng và cao quý.
Câu 1:
Bố cục chia thành 2 phần:
- Phần 1 - (từ đầu... người kém gan dạ): Cuộc đối thoại giữa 4 nhân vật, Pê-nê- lốp vẫn chưa chịu nhận chồng
- Phần 2 - (còn lại): Pê-nê-lốp nhận ra chồng mình.
Câu 2:
- Tâm trạng của nhân vật Uy-lit-xơ khi được gặp lại vợ và gia đình:
- Vui vẻ, vui sướng và mừng rỡ vì sắp được đoàn tụ với người thân trong gia đình tuy nhiên chàng vẫn rất bình tĩnh, sáng suốt để theo dõi tình hình.
- Chàng vào vai một người hành khất, bình tĩnh cùng con trai của mình là Tê-lê-mác giết chết bọn cầu hôn láo xược cùng bọn gia nhân phản bội
- Lúc gặp lại vợ, chàng đã kiên nhẫn trải qua các thử thách của Pê-nê-lốp
- Cái mỉm cười của Uy-lít-xơ đã chứng tỏ nhân phẩm cao quý và phẩm chất trí tuệ của chàng.
- Tình cảm Uy-lít-xơ dành cho vợ vẫn còn nguyên vẹn như ngày đầu
Câu 3:
Tâm trạng “rất đỗi phân vân” của nàng được biểu lộ ở dáng điệu, cử chỉ, sự lúng túng khi tìm cách ứng xử, nàng không muốn nhận nhầm chồng vì đó là điều rất tối kị của người Hy Lạp.
+ Nàng không biết nên đứng nhìn từ xa hay chạy lại gần ôm lấy đầu, cầm lấy tay chàng mà hôn
+ Nàng suy xét, dò xét, tính toán nhưng vẫn không thể giấu nổi sự xúc động, hạnh phúc và sửng sốt khi được gặp lại chồng mình trong bộ dạng quần áo rách rưới.
- Pê-nê- lốp đặt ra các thử thách “bí mật của chiếc giường” đã cho thấy Pê-nê-lốp là một người có trí tuệ, thận trọng và cứng rắn.
⇒ Pê-nê-lốp là một người tế nhị, rất thận trọng, tỉnh táo nhưng cũng giàu tình cảm, cao thượng.
Câu 4:
Cách kể của Hô-me-rơ qua đoạn trích đã bộc lộ đặc trưng phong cách sử thi: chậm, tỉ mỉ và trang trọng.
+ Trong đoạn trích, Pê-nê-lốp nghi ngờ và không tin Uy-lít-xơ là người chồng đã xa cách mấy chục năm của mình.
+ Đoạn kể kéo dài, tỉ mỉ biểu lộ sự thăm dò, phản ứng của nhân vật để dẫn đến bản chất của vấn đề.
- Tác giả đã sử dụng cụm danh-tính từ để gọi nhân vật, khắc họa bản chất của nhân vật (thường gặp trong sử thi Hi Lạp)
- Dùng biện pháp so sánh có đuôi dài ví niềm vui tái ngộ của nàng Pê-nê-lốp một cách sinh động, hiệu quả
Luyện tập
Bài 1:
Tổ chức diễn kịch cảnh “cảnh nhận mặt bằng phép thử bí mật của chiếc giường”
Bài 2:
Nhập vai kể lại cảnh:
Sau khi tiêu diệt hết bọn cầu hôn láo xược cùng với con trai tôi là Tê-lê-mác đã trừng trị lũ đầy tớ phản bội. Tôi cảm thấy hồi hộp trong thời khắc gặp Pê-nê-lốp. Khi nàng bắt đầu bước chân vào phòng, nàng ngồi đối diện với tôi nhưng giữ im lặng, có lúc tôi thấy nàng nhìn tôi một cách âu yếm, có lúc lại thờ ơ và lạnh nhạt. Rồi nàng lên tiếng muốn tôi kể ra một dấu hiệu riêng để nhận ra nhau, vừa nghe nàng như vậy ta đã nhận ra người vợ cao quý của mình muốn gì. Tôi dặn dò con trai cần phải cẩn thận trước sự trả thù của bọn cầu hôn, nhắc các gia nhân mặc quần áo đẹp để người ngoài tưởng rằng trong nhà đang làm lễ cưới.
Khi nàng Pê-nê-lốp nhắc nhở nhũ mẫu Ơ-ri-cle khiêng chiếc giường ra khỏi gian phòng có vách tường kiên cố thì tôi đã lên tiếng nói về những bí mật trong quá trình làm ra chiếc giường. Nhưng vừa dứt lời thì bỗng thấy Pê-nê-lốp chạy đến ôm chầm lấy tôi cùng những giọt nước mắt ngọt ngào, lúc này tôi mới nhận thấy sự thông minh và chung thủy của vợ, tôi ôm chặt lấy nàng sau nhiều năm xa cách.
Bài trước: Lập dàn ý bài văn tự sự (trang 45 sgk Ngữ văn 10 tập 1) Bài tiếp: Ra-Ma buộc tội (trang 59 sgk Ngữ văn 10 tập 1)