Soạn bài: Tổng kết từ vựng (luyện tập tổng hợp) (trang 158 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1)
Câu 1 (trang 158 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):
– Râu tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan vợ húp gật đầu khen ngon
– Râu tôm nấu với ruột bù (a)
Chồng chan vợ húp gật gù khen ngon.
- Gật đầu: biểu hiện sự đồng ý về một vấn đề nào đó, nhưng tình cảm không nhiều.
- Gật gù: gật nhẹ đầu nhiều lần - chỉ sự tán thưởng. Tuy nghèo khó với món ăn dân dã, đạm bạc nhưng họ cảm thấy ngon miệng, cùng nhau chia sẻ niềm vui đơn sơ trong cuộc sống.
⇒ Như vậy trong 2 cách dùng trên thì dùng từ "gật gù" sẽ phù hợp hơn.
Câu 2 (trang 158):
* Nhận xét cách hiểu nghĩa từ ngữ của người vợ trong mẩu truyện cười đã cho:
- Đội này chỉ có một chân sút: từ "chân" trong câu nói này của người chồng được dùng theo nghĩa chuyển của phương thức hoán dụ. Cả đội bóng chỉ có một người giỏi chuyên ghi bàn.
- Có một chân thì chơi bóng làm gì: từ "chân" trong câu nói này của người vợ được hiểu theo nghĩa gốc. Cầu thủ đó chỉ có 1 chân. Người vợ đã hiểu sai ý của chồng.
Câu 3 (trang 158):
* Trong các từ vai, miệng, chân, tay, đầu ở đoạn thơ, những từ được dùng theo nghĩa gốc, dùng theo nghĩa chuyển như sau:
- Đầu (súng): dùng theo nghĩa chuyển của phương thức ẩn dụ
- Miệng, chân, tay: dùng theo nghĩa gốc. Miệng, chân, tay (người)
- Vai (áo): dùng theo nghĩa chuyển của phương thức hoán dụ.
Câu 4 (trang 159):
Có hai trường từ vựng được dùng trong đoạn thơ đã cho như sau:
- Chỉ màu sắc: đỏ, xanh, hồng.
- Chỉ lửa, sự vật và hiện tượng liên quan đến lửa: lửa, cháy, tro.
Các từ trong 2 trường từ vựng liên quan chặt chẽ với nhau: màu áo đỏ của cô gái thắp lên trong mắt chàng trai (và bao người khác) ngọn lửa. Ngọn lửa đó lan tỏa trong chàng trai, làm chàng trai đắm say, ngất ngây (đến mức có thể cháy thành tro) và nhuộm hồng cả không gian, làm không gian cũng như biến sắc (cây xanh như cũng ánh theo hồng) – bài thơ xây dựng được những hình ảnh gây ấn tượng mạnh với người đọc, qua đó thể hiện một tình yêu mãnh liệt, cháy bỏng.
Câu 5 (trang 159):
Các sự vật và hiện tượng được đặt tên trong đoạn trích như: rạch Mái Giầm, kênh Bọ Mắt, kênh Ba Khía. Là từ có sẵn (rạch, kênh) kết hợp với đặc điểm riêng biệt của sự vật, hiện tượng (Mái Giầm, Ba Khía, Bọ Mắt).
Ví dụ:
- Hồ Hoàn Kiếm, Sông Cửu Long, Sông Lục Đầu, Biển Hồ, …
- Chuột đồng, ong ruồi, …
Câu 6 (trang 159):
Truyện cười trên phê phán những kẻ dốt mà hay nói chữ. Vì “đốc tờ” (tiếng Anh là doctor) nghĩa là bác sĩ.
Bài trước: Soạn bài: Ánh trăng (trang 157 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1) Bài tiếp: Soạn bài: Luyện tập viết đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố nghị luận (trang 160 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1)