Trang chủ > Lớp 9 > Soạn Văn 9 (siêu ngắn) > Soạn bài: Các phương châm hội thoại (tiếp theo) (trang 38 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1)

Soạn bài: Các phương châm hội thoại (tiếp theo) (trang 38 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1)

I. Quan hệ giữa phương châm hội thoại với tình huống giao tiếp

Đọc câu truyện cười "Chào hỏi" cho ta thấy:

- Nhân vật chàng rể đã tuân thủ đúng phương châm lịch sự.

- Em có nhận xét như vậy bởi anh chàng đã thể hiện sự quan tâm đối với người khác. Nhưng sự quan tâm này được đặt không đúng hoàn cảnh.

- Rút ra bài học đó là: Khi giao tiếp không chỉ tuân thủ các phương châm hội thoại mà còn phải sử dụng sao cho phù hợp với tình huống giao tiếp.

II, Những trường hợp không tuân thủ phương châm hội thoại

1, Chỉ có tình huống về “Người ăn xin” trong phương châm lịch sự là tuân thủ phương châm hội thoại còn các tình huống khác đều vi phạm phương châm hội thoại.

2, Đoạn hội thoại giữa An và Ba:

"An: Cậu có biết chiếc máy bay đầu tiên được chế tạo vào năm nào không?

Ba: Đâu khoảng đầu thế kỉ XX"

- Câu trả lời của Ba không đáp ứng đúng nhu cầu thông tin như An mong muốn.

- Phương châm về lượng không được tuân thủ

- Ba không tuân thủ phương châm hội thoại ấy bởi vì Ba không biết chiếc máy bay đầu tiên được chế tạo vào năm nào nên không thể trả lời cụ thể năm bao nhiêu.

3, Khi bác sĩ nói với một người mắc bệnh nan y về tình trạng sức khoẻ của bệnh nhân đó thì phương châm hội thoại về chất có thể không được tuân thủ.

- Bác sĩ phải làm như vậy bởi vì để động viên an ủi bệnh nhân, tránh trường hợp bệnh nhân khó có thể chấp nhận sự thật về tình hình bệnh tật của mình.

- Những tình huống giao tiếp khác mà phương châm hội thoại về chất cũng không được tuân thủ đó là:

+ Khi nhận xét về hình dáng tuổi tác của người khác.

+ Khi đánh giá về năng lực của người khác,...

4. Khi nói "Tiền bạc chỉ là tiền bạc" thì người nói đó đã không tuân thủ phương châm về lượng (hay nói cách khác là đã vi phạm phương châm về lượng).

- Xét về mặt ý nghĩa thì cách nói này tuân thủ phương châm về lượng

- Ý nghĩa câu nói: Tiền bạc chỉ là phương tiện để sống chứ không phải mục đích sống.

Luyện tập

Câu 1 (trang 38 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):

Đọc mẩu chuyện trên thì qua câu trả lời của ông bố vi phạm phương châm cách thức. Bởi vì đứa trẻ 5 tuổi vẫn chưa biết đọc nên nó không biết đấy là cuốn sách nào. Cách nói của người bố rất viển vông và mơ hồ.

Câu 2 (trang 38):

- Thái độ và lời nói của Chân, Tay, Tai, Mắt đã vi phạm phương châm giao tiếp lịch sự.

- Việc không tuân thủ phương châm ấy là vô lí, không chính đáng bởi đến nhà người khác phải chào hòi, đằng này không chào hỏi lại sử dụng những từ ngữ thiếu tôn trọng lão Miệng.