Soạn bài: Nghĩa tường minh và hàm ý (trang 75 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2)
I - Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý.
Câu 1 (trang 75 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):
Câu nói "Trời ơi, chỉ còn có năm phút! " của anh thanh niên, không chỉ thông báo về thời gian trò chuyện sắp hết mà còn bộc lộ sự luyến tiếc của anh thanh niên khi phải xa người họa sĩ và cô kĩ sư, nhưng không thể nói thẳng ra vì anh còn ngại ngùng, xấu hổ.
Câu 2 (trang 75):
Câu nói thứ hai của anh thanh niên "- Ô! Cô còn quên chiếc mùi xoa đây này! " Không mang ẩn ý gì cả.
II. Luyện tập
Câu 1 (trang 75):
a. Câu văn cho thấy ông họa sĩ cũng chưa muốn chia tay anh thanh niên đó là câu: "Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy. ", đặc biệt chú ý là cụm từ "tặc lưỡi" đã nói lên rất rõ điều đó. Người kể chuyện không nói rõ là người hoạ sĩ cũng chưa muốn chia tay, nhưng qua hình ảnh này, người đọc dễ dàng hiểu được điều đó.
b. Những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái trong đoạn văn đó là: mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn, vội quay đi. Những thái độ đó của cô gái cho thấy cô rất ngượng ngùng, đành phải nhận lại chiếc khăn và muốn giấu đi sự xấu hổ của mình với anh thanh niên thì ít và với người họa sĩ thì nhiều.
- Có lẽ cô gái vì cảm mến anh thanh niên nên cô đã định để lại chiếc khăn mùi soa lại cho người thanh niên làm kỉ vật nhưng anh thanh niên lại không nghĩ ra, tưởng cô bỏ quên nên đã thật thà đem trả lại. Những điều này được tác giả khéo léo ngụ ý.
Câu 2 (trang 75): Hàm ý sâu đậm trong câu in đậm: "Tuổi già cần nước chè: ở Lào Cai đi sớm quá" là câu có hàm ý, có thể hiểu rằng: Người họa sĩ chưa kịp uống hết chén nước chè mà đã phải đi rồi.
Câu 3 (trang 75):
- Câu chứa hàm ý trong đoạn trích đã cho là: - Cơm chín rồi!
- Nội dung của hàm ý là: Ông vô ăn cơm đi.
Câu 4 (trang 75):
Câu in đậm "- Hà, nắng gớm, về nào…" không phải là câu có hàm ý mà đây chỉ là câu đánh trống lảng;
Câu "- Tôi thấy người ta đồn…" không phải là câu có hàm ý mà chỉ là câu nói bỏ lửng.
Tóm lại hai câu này không phải là câu mang hàm ý.
Bài trước: Soạn bài: Nói với con (trang 73 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2) Bài tiếp: Soạn bài: Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ (trang 77 - SGK Ngữ Văn 9 tập 2)