Soạn bài: Mùa xuân nho nhỏ (trang 57 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2)
Hướng dẫn soạn bài:
Câu 1 (trang 57 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):
* Mạch cảm xúc của bài thơ là tình cảm của nhà thơ trước mùa xuân qua đó thể hiện tình yêu quê hương đất nước.
* Bố cục của bài thơ như sau:
- Khổ 1: Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên đất trời.
- Khổ 2 và 3: Cảm xúc về mùa xuân đất nước, con người.
- Khổ 4 và 5: Suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ
- Khổ cuối: Lời ngợi ca quê hương đất nước qua điệu ca Huế.
Câu 2 (trang 57):
- Mùa xuân của thiên nhiên, đất nước đã được miêu tả qua những hình ảnh, màu sắc, âm thanh trong hai khổ thơ đầu như sau:
+ Hình ảnh chọn lọc: dòng sông, bông hoa, chim chiền chiện.
+ Màu sắc tươi thắm, đặc trưng: xanh, tím
+ Âm thanh rộn rã, vui tươi: tiếng chim hót
- Biện pháp nghệ thuật đảo vị ngữ trong câu “Mọc giữa dòng sông xanh – Một bông hoa tím biếc”: Tạo cho người đọc ấn tượng đột ngột, bất ngờ mới lạ, làm cho hình ảnh sự vật trở nên sống động như đang hiện ra trước mắt.
- Nhà thơ đã sử dụng biện pháp nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác “Từng giọt long lanh rơi – Tôi đưa tay tôi hứng”: thể hiện tình cảm say sưa, ngất ngây, cảm nhận hình ảnh, âm thanh không chỉ bằng thính giác, thị giác mà còn bằng cả xúc giác.
Câu 3 (trang 57):
- Ở khổ thơ “Ta làm con chim hót… Dù là khi tóc bạc”, nhà thơ đã thay đổi cách xưng hô từ “tôi” chuyển thành “ta” qua đó thể hiện khát vọng được hòa nhập vào cuộc sống của đất nước, cống hiến phần tốt đẹp, dù nhỏ bé của mình.
- Với lối điệp ngữ, ẩn dụ trong hình ảnh “tuổi hai mươi”, “khi tóc bạc”: Thể hiện tâm nguyện của nhà thơ khi đang nằm trên giường bệnh muốn dành cả cuộc đời mùa xuân của tài hoa, của sáng tạo, của nghệ thuật thi ca dù chỉ là một nốt trầm.
Câu 4 (trang 57):
Nhạc điệu bài thơ được tạo nên từ nhiều yếu tố đó là:
- Thể thơ năm chữ nhẹ nhàng, tha thiết, gần với dân ca, cách gieo vần liền tạo sự liền mạch cho cảm xúc.
- Sự hài hòa giữa hình ảnh tự nhiên, giản dị với hình ảnh giàu ý nghĩa biểu trưng.
- Ngôn ngữ thơ trong sáng, giàu hình ảnh, giàu cảm xúc với các ẩn dụ, điệp ngữ.
- Mạch cảm xúc mạch ý, tạo nên ý thơ tự nhiên mà chặt chẽ
Câu 5 (trang 57):
- Nhan đề "Mùa xuân nho nhỏ" không chỉ là mùa xuân đất trời mà còn là mùa xuân đời người, nhỏ bé với khát khao cống hiến góp một mùa xuân nhỏ vào mùa xuân lớn của dân tộc. Đó không chỉ là ước nguyện cuối cùng mà còn là ước nguyện suốt đời của nhà thơ Thanh Hải
- Chủ đề của bài thơ là sự rung cảm trước thiên nhiên, đất nước và khát vọng cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời.
Luyện tập
Câu 1: Học sinh học thuộc lòng bài thơ
Câu 2: Bình luận khổ thơ 4,5
Nhà thơ ước mơ được hi sinh, được cống hiến sức mình cho đất nước, cho dân tộc. Ước mơ cháy bỏng đó luôn sôi sục, tràn đầy nhiệt huyết, căng tràn nhựa hi sinh, thổi phồng lên một niềm tin bất diệt. Nhà thơ Thanh Hải mơ ước nhưng chỉ nguyện “làm” một cành hoa, một con chim hót. Nhà thơ như nguyện rằng mình sẽ làm, vâng sẽ làm một tiếng chim, một cành hoa đế góp vào vườn hoa muôn hương muôn sắc, rộn rã tiếng chim. Một cành hoa, một tiếng chim để tô điểm cho phong cảnh mùa xuân thêm tươi đẹp. Đó là ước nguyện lạ thường, không phải nó cao siêu vĩ đại mà tại nó gần gũi, thân quen quá, đáng yêu quá. Uớc được tô điểm cho mùa xuân, được góp phần tạo dựng mùa xuân là tác giả đã nguyện hi sinh, nguyện công hiến cho sự phồn vinh của đất nước.
Bài trước: Soạn bài: Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí (Ngữ văn 9, tập 2) Bài tiếp: Soạn bài: Viếng lăng bác (trang 60 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2)