Trang chủ > Lớp 9 > Soạn Văn 9 (siêu ngắn) > Soạn bài: Lặng lẽ Sa Pa (trang 189 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1)

Soạn bài: Lặng lẽ Sa Pa (trang 189 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1)

Bố cục của bài văn gồm 3 đoạn:

- Phần 1 (từ đầu đến "Kìa, anh ta kia"): Anh thanh niên qua lời kể của bác lái xe.

- Phần 2 (tiếp theo đến "không có vật gì như thế"): Cuộc gặp gỡ, trò chuyện giữa ông họa sĩ, cô kĩ sư và anh thanh niên.

- Phần 3 (đoạn còn lại): Cuộc chia tay giữa ba người

Tóm tắt

Trên một chuyến xe đi Lào Cai có bác lái xe, ông họa sĩ và cô kỹ sư. Qua lời kể của bác lái xe, họ biết được anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu trên đỉnh Yên Sơn. Anh mời họ lên thăm nhà. Khâm phục trước tinh thần làm việc và sự cống hiến lặng lẽ của anh thanh niên, họa sĩ vẽ chân dung anh. Để không vô lễ, anh ngồi yên cho ông vẽ nhưng từ chối vì nghĩ mình không xứng đáng. Ba mươi phút trôi qua, họ chia tay nhau trong sự luyến lưu. Ông họa sĩ và cô kỹ sư đi tiếp chặng đường, còn anh thanh niên trở về với công việc thường ngày của mình.

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 189 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):

- Nhận xét về cốt truyện truyện ngắn “Lặng lẽ Sapa”: Đây là một cốt truyện đơn giản, kể về cuộc gặp gỡ giữa anh thanh niên với ông họa sĩ và cô kĩ sư nông nghiệp.

- Tình huống truyện: Cuộc gặp gỡ tình cờ giữa anh thanh niên làm công việc khí tượng với người họa sĩ và cô kĩ sư trên đỉnh Yên Sơn.

- Tác phẩm là bức chân dung về nhân vật anh thanh niên.

Câu 2 (trang 189): Phân tích nhân vật anh thanh niên trong truyện:

- Anh là một người có suy nghĩ đẹp: Anh có quan niệm đúng đắn về hạnh phúc, về lẽ sống. "Khi ta làm việc ta với công việc là đôi, sao lại gọi là một mình được, huống chi việc của cháu gắn liền với bao anh em đồng đội dưới kia. Chàng trai ấy quan niệm về hạnh phúc là được cống hiến cho cuộc đời.

- Anh có những hành động đẹp: Anh vượt qua khó khăn gian khổ, sống một mình trên đỉnh núi cao trong sự cô đơn tuyệt đối để làm nhiệm vụ một cách tự giác, có hiệu quả cao.

- Anh thanh niên còn có lối sống đẹp:

+ Chỉ có một mình trên đỉnh núi cao anh vẫn tổ chức sắp xếp cuộc sống ngăn nắp chủ động, độc lập trong cuộc sống của mình.

+ Anh sống rất chân thành cởi mở, quan tâm đến mọi người, khao khát được nói chuyện với mọi người, quý trọng tình cảm của người khác. Anh luôn khiêm nhường, biết trước, biết sau. Vì vậy khi ông họa sĩ muốn vẽ chân dung anh, anh đã giới thiệu những người khác đáng khâm phục hơn.

Vì vậy, dù anh thanh niên chỉ xuất hiện trong một khoảnh khắc ngắn của truyện, nhưng người đọc cũng đã có thể hình dung ra chân dung một nhân vật với những nét đẹp trong suy nghĩ, hành động, tình cảm và cách sống. Anh là người rất tiêu biểu cho tầng lớp thanh niên trong cuộc xây dựng đất nước ở cả những nơi khó khăn, gian khổ.

Câu 3 (trang 189): Phân tích nhân vật ông họa sĩ:

- Ông họa sĩ vừa là nhân vật trong truyện vừa là điểm nhìn trần thuật của nhà văn để thể hiện những suy nghĩ, tình cảm của chính nhà văn với anh thanh niên.

- Ông họa sĩ là người luôn đi tìm những đối tượng nghệ thuật, ông đã xúc động, bối rối khi bắt gặp anh thanh niên. Ông muốn ghi lại đôi nét về tinh thần, hành động cao cả của anh thanh niên.

- Anh thanh niên đã khơi gợi cho ông họa sĩ già những suy tư sâu sắc về nghề nghiệp, về sức mạnh và sự bất lực của nghệ thuật trước cuộc sống, về những khó khăn nhọc nhằn của người nghệ sĩ.

- Sapa không lặng lẽ bởi có biết bao nhiêu con người đang âm thầm, hăng say làm việc cống hiến cho đất nước.

Câu 4 (trang 189): Trong truyện ngắn này có sự kết hợp của các yếu tố trữ tình, bình luận với tự sự. Những chi tiết tạo ra chất trữ tình của tác phẩm đó là:

- Anh thanh niên có suy nghĩ, lối sống và hành động đẹp như thơ.

- Tâm hồn cô kỹ sư trẻ bừng dậy một tình cảm đẹp đẽ, lớn lao khi gặp ánh sáng đẹp đẽ ấy từ chính cuộc sống, tâm hồn anh thanh niên chiếu rọi.

- Ông họa sĩ bừng lên khát khao sáng tác, trân trọng xúc động trước anh thanh niên.

- Tác dụng của chất trữ tình đó là: Chất trữ tình tạo nên sự hấp dẫn đặc biệt của tác phẩm làm cho truyện cuốn hút, hấp dẫn như một bài thơ. Và cũng chất trữ tình đó đã tạo nên không khí thân tình cho tác phẩm, nâng cao ý nghĩa và vẻ đẹp của sự vật, con người rất bình dị được miêu tả trong truyện, làm chủ đề tư tưởng của truyện được bộc lộ rõ nét và sâu sắc.

Câu 5 (trang 189): Chủ đề của truyện:

Truyện đã khắc họa thành công hình ảnh những con người lao động bình thường, mà tiêu biểu là anh thanh niên khí tượng thủy văn ở một mình trên đỉnh núi cao. Qua đó khẳng định vẻ đẹp của con người trong lao động và ý nghĩa của những công việc thầm lặng đó.

Luyện tập

* Gợi ý đoạn văn phân tích nhân vật anh thanh niên:

Sau khi học xong tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa của nhà văn Nguyễn Thành Phong, nhân vật anh thanh niên đã để lại trong lòng em những ấn tượng sâu sắc khó quên. Anh thanh niên hiện lên là một con người đẹp ở tấm lòng yêu đời, yêu nghề, đẹp ở tinh thần trách nhiệm cao cả với công việc đầy vất vả và gian khổ của mình. Dù cho công việc có vất vả, cô đơn nhưng anh đã có những đóng góp quan trọng cho đất nướ. Hơn nữa người thanh niên hiếu khách và sôi nổi ấy lại vô cùng khiêm tốn. Anh cảm thấy đóng góp của mình chỉ là bình thường, nhỏ bé so với bao người khác. Bởi thế anh ngượng ngùng khi ông hoạ sỹ già phác thảo chân dung mình vào cuốn sổ tay. Trong cuộc đời vẫn có rất nhiều những con người thầm lặng, cần mẫn, nhiệt thành như anh thanh niên ấy, khiến cuộc sống này thật đáng trân trọng, thật đáng tin yêu biết bao.