Soạn bài: Đối thoại và độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự (trang 176 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1)
Câu 1 (trang 176 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Học sinh đọc kỹ nội dung đoạn trích.
Câu 2 (trang 177): Trả lời câu hỏi
a,
- Trong ba câu đầu đoạn trích là cuộc đối thoại giữa những người phụ nữ tản cư với nhau.
- Tham gia câu chuyện có ít nhất 2 người
- Dấu hiệu cho ta thấy đó là một cuộc trò chuyện trao đổi qua lại vì nó có 2 lượt lời, một người hỏi và một người trả lời.
b,
- Câu “Hà, nắng gớm, về nào... ” của ông Hai không phải là một câu đối thoại, mà chỉ là một câu nói bâng quơ không hướng đến ai cả.
- Bởi vì câu nói này chỉ để ông Hai lảng tránh câu chuyện của những người phụ nữ tản cư mà thôi.
- Trong đoạn trích còn có câu độc thoại như thế đó là: “Chúng bay.... nhục nhã thế này”
c, - Những câu: “Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng, hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuồi đầu…” là những câu ông Hai tự hỏi chính mình.
- Trước những câu này không có gạch đầu dòng như những câu đã nêu ở điểm (a) và (b) bởi vì những câu hỏi này không phát ra thành tiếng mà nó chỉ nằm trong suy nghĩ của ông Hai mà thôi.
d, Các hình thức diễn đạt trên có tác dụng: Tạo cho câu chuyện có không khí gần gũi, thật như cuộc sống đang diễn ra. Thể hiện rõ thái độ yêu ghét của những người phụ nữ tản cư.
- Các câu độc thoại và độc thoại nội tâm giúp cho người đọc cảm nhận được chiều sâu tâm lí tinh tế, nhạy cảm của nhân vật ông Hai. Nhân vật ông Hai hiện lên là một người có lòng tự trọng, tự tôn, nhạy cảm và rất dễ xúc động.
Luyện tập
Câu 1 (trang 178): Tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích đã cho là:
- Ông Hai không đáp lời của bà Hai ở lần 1: Thể hiện tâm trạng chán chường không muốn nói đến cái chuyện ấy của ông Hai.
- Lời đáp thứ 2 và 3 của ông Hai đều trả lời cộc lốc (- Gì? - Biết rồi! ): thể hiện sự miễn cưỡng, bất đắc dĩ của ông Hai.
Câu 2 (trang 178): Đoạn văn tham khảo như sau:
Tôi vừa phải nằm viện một tuần vì bị ốm. Hôm nay là ngày tôi được ra viện. Trên đường về nhà, xen với nỗi vui mừng là nỗi lo. Lo vì không biết phải làm thế nào để bù đắp bài vở trong những ngày qua. Tôi vừa bước vào nhà thì bé Hoa, em tôi, nhảy cẫng lên và bi bô trò chuyện:
- Anh Hưng ơi! Có chị nào nho nhỏ, chị nói với bố là bạn của anh. Ngày nào chị ấy cũng đến lấy vở về chép bài cho anh. Chị ấy còn cho em kẹo nữa cơ đấy!
- Ừ.
Rồi không kịp nhìn những viên kẹo trên tay em, tôi lao ngay vào phòng học. Tay tôi run run giở vội những tờ giấy trắng. Không lẽ lại là cái Hà? Có phải là Hà không nhỉ? Thôi đúng Hà rồi. Tôi lặng đi. Chính Hà đã âm thầm giúp tôi trong những ngày qua. Vậy mà đã có lúc tôi nghĩ xấu về Hà. Lúc này tự dưng trong lòng tôi dâng lên một niềm cảm xúc khó tả. Không thể kìm nén nổi lòng mình, tôi thốt lên:
- Hà ơi! Cảm ơn bạn nhiều nhé!
Bài trước: Soạn bài: Chương trình địa phương phần tiếng việt (trang 175 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1) Bài tiếp: Soạn bài: Luyện nói - Tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm