Soạn bài: Sông núi nước Nam (trang 64 Ngữ Văn 7 Tập 1)
Bố cục của bài gồm 2 phần:
- Phần 1 (Hai câu đầu): khẳng định chủ quyền lãnh thổ với thái độ của một dân tộc luôn trân trọng chính nghĩa
- Phần 2 (Hai câu cuối): lời tuyên bố chắc chắn về quyết tâm chống lại những kẻ xâm lược làm trái chính nghĩa
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 64 Ngữ Văn 7 Tập 1):
- Nguyên văn bài thơ được viết bằng chữ Hán theo thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt.
- Đường luật (bốn câu, mỗi câu bảy chữ vần chữ cuối câu 1,2,3)
Câu 2 (trang 64):
- Bản Tuyên ngôn Độc lập là lời tuyên bố về chủ quyền của một đất nước khẳng định không một thế lực nào được xâm phạm.
- Nội dung tuyên ngôn độc lập trong bài thơ gồm hai ý chính:
+ Khẳng định chủ quyền nước Nam là của người Nam (2 câu đầu)
+ Kẻ thù không được xâm phạm (hai câu sau)
Câu 3 (trang 64): Sông núi nước Nam là một bài thơ thiên về sự biểu ý (bày tỏ ý kiến). Nội dung của biểu ý đó được thể hiện theo bố cục:
+ Hai cầu đầu khẳng định chủ quyền
+ Hai câu sau kiên quyết bảo vệ chủ quyền
- Nhận xét về bố cục và cách biểu ý đó: bố cục như vậy rất rõ ràng và chặt chẽ, mạch ý tự nhiên.
Câu 4 (trang 64):
- Ngoài biểu ý, Sông núi nước Nam còn biểu cảm (bày tỏ cảm xúc) với trạng thái ẩn kín bên trong.
- Em chọn trạng thái ẩn kín bên trong bởi vì tác giả không bộc lộ cảm xúc một cách trực tiếp mà người đọc phải ngẫm nghĩ mới thấy cảm xúc yêu nước mãnh liệt trong đó.
Câu 5 (trang 64):
- Qua các cụm từ tiệt nhiên, định phận tại thiên thư, hành khan thủ bại hư, ta thấy giọng điệu bài thơ thể hiện khí phách anh hùng, tinh thần bất khuất của dân tộc.
Luyện tập
Bài 1 (trang 65):
- Sở dĩ tác giả không nói "Nam nhân cư", mà nói "Nam đế cư" bởi vì:
+ Nói "Nam đế" là một cách khẳng định đất nước có sông núi, bờ cõi riêng, đất nước có chủ quyền riêng. Không có chủ quyền thì không thể có đế được.
+ Hơn nữa, xưa kia các vua Tàu chỉ xem nước họ là nước lớn và tự xưng là đế, còn nước Nam ta cũng như các nước chư hầu vua chỉ được gọi là vương, vì thế nói Nam đế là một cách xem nước ta ngang hàng, có chủ quyền như nước Tàu vậy.
Bài trước: Soạn bài: Luyện tập tạo lập văn bản (trang 59 SGK Ngữ văn 7 tập 1) Bài tiếp: Soạn bài: Phò giá về kinh (trang 68 Ngữ Văn 7 Tập 1)