Soạn bài: Cổng trường mở ra (trang 8 SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Bố cục của bài văn gồm 2 phần:
- Phần 1 (Vào đêm trước ngày khai trường của con..... ngày đầu năm học): Tâm trạng hai mẹ con buổi tối trước ngày khai giảng
- Phần 2 (còn lại): Ấn tượng tuổi thơ và liên tưởng của mẹ
Tóm tắt nội dung chính của bài văn:
Đêm trước ngày đưa con đến trường, người mẹ thao thức không ngủ. Ngắm nhìn con ngủ say, lòng người mẹ bồi hồi xúc động: nhớ lại những hành động của con ban ngày, nhớ về tuổi thơ với những kỉ niệm sâu sắc trong ngày khai giảng đầu tiên... Lo cho tương lai của đứa con, người mẹ liên tưởng đến ngày khai trường ở Nhật - một ngày lễ thực sự của toàn xã hội - nơi mà ai cũng thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến thế hệ tương lai, rồi mẹ lại tưởng tượng giây phút dắt con vào thế giới diệu kì. Đó cũng là tình cảm, niềm tin và khát vọng của người mẹ đối với tương lai của đứa con.
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 8 Ngữ Văn 7 Tập 1):
* Tóm tắt nội dung văn bản:
- Bài nghị luận ghi lại tâm trạng cùng sự lo lắng, chu đáo của người mẹ trong đêm, không ngủ được trước ngày khai giảng vào lớp Một của con mình.
Câu 2 (trang 8):
* Đêm trước ngày khai giảng, tâm trạng của người mẹ và đứa con rất khác nhau, đó là:
- Mẹ bâng khuâng, xao xuyến, suy nghĩ miên man
- Con háo hức, hành động như đứa trẻ lớn rồi, nhẹ nhàng đi vào giấc ngủ
* Điều đó biểu hiện ở các chi tiết như sau:
- Mẹ thao thức không ngủ: mẹ lên giường và trằn trọc; Còn điều gì để lo lắng nữa đâu! Mẹ không lo nhưng vẫn không tài nào ngủ được,...
- Con: giúp mẹ dọn dẹp phòng, thu xếp đồ chơi vào thùng như chia tay với chúng, rồi giấc ngủ đến với con dễ dàng như uống một li sữa, ăn một cái kẹo
Câu 3 (trang 8):
- Người mẹ không ngủ được là vì vừa trăn trở suy nghĩ về con, vừa bâng khuâng nhớ về ngày khai trường của mình năm xưa
- Chi tiết chứng tỏ ngày khai trường để lại dấu ấn sâu đậm trong tâm hồn người mẹ đó là: Hằng năm cứ vào cuối thu...... Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp
Câu 4 (trang 8):
- Trong văn bản, người mẹ không trực tiếp nói với con hay với ai khác mà đang tâm sự với chính mình, nói với chính bản thân mình.
- Cách viết này có tác dụng giúp tác giả đi sâu vào thế giới tâm hồn miêu tả tinh tế tâm trạng hồi hộp, trăn trở, bâng khuâng, xao xuyến của nhân vật người mẹ.
Câu 5 (trang 8):
- Câu văn nói lên vai trò và tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ là:
"Đi đi con, hãy can đảm lân, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra".
Ai cũng biết tầm quan trọng của nhà trường đối với mỗi lứa học trò. Nếu chỉ cần một sai lầm nhỏ trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả một thế hệ mai sau, và sai lầm một li có thể đưa thế hệ ấy đi chệch cả hàng dặm sau này.
Câu 6 (trang 8):
Người mẹ nói: “Bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”. Đã bảy năm bước qua cánh cổng trường, bây giờ em hiểu thế giới kì diệu đó là:
- Đó là thế giới của ánh sáng tri thức
- Đó là thế giới của những ước mơ và khát vọng bay cao, bay xa.
- Thế giới của tình nghĩa thầy trò thiêng liêng, tình bạn cao đẹp và cả tình yêu trong sáng hồn nhiên
- Thế giới của niềm tin, hi vọng, vấp ngã rồi trưởng thành, nỗ lực cố gắng của bản thân,....
Luyện tập
Câu 1 (trang 9 Ngữ Văn 7 Tập 1):
- Một bạn cho rằng, có rất nhiều ngày khai trường nhưng ngày khai trường để vào lớp Một là ngày có ấn tượng sâu đậm nhất trong tâm hồn mỗi con người. Em hoàn toàn tán thành với ý kiến đó bởi vì:
+ Đó là sự thay đổi lớn lao đầu tiên trong cuộc đời, được sinh hoạt trong môi trường hoàn toàn mới lạ.
+ Tâm trạng vừa háo hức, vui mừng vì có quần áo mới, cặp sách mới,... vừa lo lắng, rụt rè, hồi hộp vì môi trường mới lạ xung quanh
Câu 2 (trang 9):
Đoạn văn về một kỉ niệm đáng nhớ nhất trong ngày khai trường đầu tiên của em:
Ngày khai trường đầu tiên vào lớp Một đã để lại trong em một kỉ niệm đáng nhớ. Hôm ấy em được mẹ đưa đến trường. Con đường đến trường chỉ cách nhà hơn một cây số nhưng sao hôm nay em lại cảm thấy xa hơn ngày thường. Mẹ dẫn em vào lớp 1C và gửi em cho cô giáo. Khi đó em đã bật khóc nức nở và chạy ngay theo mẹ. Do chạy nhanh nên em đã bị vấp ngã. Ngay lúc ấy một bàn tay nhẹ nhàng đỡ em dậy cùng một giọng nói ấm áp hiền từ vang lên hỏi han, an ủi em. Lúc đấy em mới quay mặt lại và bắt gặp gương mặt hiền từ của cô giáo. Tự dưng trong lòng em thấy ấm áp và quen thuộc lạ thường. Em không khóc nữa và theo cô vào lớp. Suốt buổi học hôm ấy và cho tới tận hôm nay em vẫn không thể nào quên được gương mặt hiền từ cùng giọng nói của cô - người mẹ thứ hai của em.
Bài tiếp: Soạn bài: Mẹ tôi (trang 12 Ngữ Văn 7 Tập 1)