Soạn bài: Bài ca Côn Sơn (trang 80 Ngữ Văn 7 Tập 1)
Bố cục của bài được chia làm 2 phần như sau:
- Phần 1 (4 câu thơ đầu): Cảnh thiên nhiên Côn Sơn
- Phần 2 (4 câu thơ cuối): Con người trong thiên nhiên Côn Sơn
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 80 Ngữ Văn 7 Tập 1):
- Thể thơ trong đoạn trích Côn Sơn ca được sử dụng là thể thơ lục bát.
- Thể thơ lục bát là thể thơ gồm: một câu sáu một câu tám, chữ cuối câu sáu vần với chữ sáu câu tám, chữ cuối câu tám của cặp câu trên vần với chữ cuối câu sáu của cặp câu dưới.
Câu 2 (trang 80):
- Nhân vật ta trong bài chính là Nguyễn Trãi
- Hình ảnh nhân vật ta hiện lên với tư cách một con người thảnh thơi đang thả mình vào cảnh trí Côn Sơn.
+ Nghe tiếng suối mà như đang thưởng thức tiếng đàn du dương.
+ Ngồi trên đá như ngồi chiếu êm, nằm dưới bóng mát mà ngâm thơ nhàn
c. Cách ví von so sánh như vậy cho thấy nhân vật ta là người:
- Rất say mê âm nhạc và biết cách thưởng thức âm nhạc.
- Yêu thiên nhiên, thả hồn vào thiên nhiên.
Câu 3 (trang 80):
* Cùng với hình ảnh của nhân vật ta cảnh tượng Côn Sơn được gợi tả bằng các chi tiết:
+ có suối chảy rì rầm (Côn Sơn suối chảy rì rầm)
+ có đá rêu phơi (Côn Sơn có đá rêu phơi)
+ có rừng trúc xanh (Trong rừng có trúc bóng râm)
+ có bóng mát (Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm)
* Nhận xét: Cảnh tượng Côn Sơn là cảnh trí thiên nhiên khoáng đạt, thanh tĩnh, là nơi tiên cảnh cho thi nhân ngồi ngâm thơ nhàn, hòa mình vào với thiên nhiên, đất trời.
Câu 4 (trang 80):
- Hình ảnh thi nhân ngâm thơ nhàn trong màu xanh mát của trúc bóng râm là một hình ảnh đầy thi vị, nó cho thấy sự giao hòa tuyệt vời giữa con người và cảnh vật.
- Từ đó em thấy thi sĩ Nguyễn Trãi ở Côn Sơn là con người vừa có nhân cách thanh cao, vừa là một con người có tâm hồn thi sĩ, sống theo triết lí con người với thi nhân là một.
Câu 5 (trang 81):
- Hiện tượng dùng điệp từ trong đoạn thơ đó là: điệp từ ta được dùng năm lần
- Tác dụng: tạo cho đoạn thơ giọng điệu ung dung, tự tại không vướng bận cũng không ràng buộc.
Luyện tập
* So sánh cách ví von tiếng suối của Nguyễn Trãi “Côn Sơn suối chảy rì rầm, Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai” và “Tiếng suối trong như tiếng hát xa” của Hồ Chí Minh:
- Giống nhau:
+ Cả hai hình ảnh đều là sản phẩm của tâm hồn thi sĩ có khả năng hòa mình với thiên nhiên.
+ Cả hai thi nhân đều cảm nhận tiếng suối với âm nhạc
- Điểm khác nhau: một tiếng suối ví với tiếng đàn, một tiếng suối lại ví với tiếng hát.
Bài trước: Soạn bài: Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra (trang 76 Ngữ Văn 7 Tập 1) Bài tiếp: Soạn bài: Từ hán việt (tiếp theo) (trang 83 Ngữ Văn 7 Tập 1)