Soạn bài: Điệp ngữ (trang 153 Ngữ Văn 7 Tập 1)
I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
1. - Ở khổ thơ đầu bài thơ "Tiếng gà trưa" có từ nghe được lặp lại
- Ở khổ thơ cuối của bài từ “vì” được lặp lại.
2. Việc lặp đi lặp lại từ ngữ như thế có tác dụng: nhấn mạnh ý gây ấn tượng sâu sắc làm câu thơ thêm mạnh mẽ nhịp nhàng. Ngoài ra còn có ý nhấn mạnh tình cảm, tâm tư của người lính khi nghe thấy âm thanh quen thuộc - tiếng gà. Từ đó những kỉ niệm từ thời thơ ấu ùa về.
- Lặp lại từ “vì” với mục đích nhấn mạnh nguyên nhân tạo động lực để người lính cầm súng chiến đấu.
II. Các dạng điệp ngữ
So sánh điệp ngữ trong bài tiếng gà trưa và hai đoạn thơ đã cho ta thấy:
- Trong bài Tiếng gà trưa là điệp ngữ cách quãng
- Còn trong đoạn a) đã cho là điệp ngữ nối tiếp và đoạn b) là điệp ngữ chuyển tiếp (điệp ngữ vòng).
III. Luyện tập
Bài 1 (trang 153 Ngữ Văn 7 Tập 1):
- Điệp ngữ được tác giả sử dụng trong đoạn trích trên là:
+ Một dân tộc đã gan góc
+ Năm nay
+ Dân tộc đó phải được
→ Việc sử dụng điệp ngữ có tác dụng: nhấn mạnh ý dân tộc ta phải được tự do độc lập, điều đó là hoàn toàn xứng đáng.
- Trong đoạn 2 có các điệp ngữ là:
+ Đi cấy
+ Trông
→ Cách sử dụng điệp ngữ đó có tác dụng: nhấn mạnh công việc cùng sự vất vả cực nhọc của người nông dân
Bài 2 (trang 153):
- Trong đoạn văn đã cho có hai điệp ngữ:
+ Xa nhau: điệp ngữ ngắt quãng
+ Một giấc mơ: điệp ngữ nối tiếp.
Bài 3 (trang 153):
a. Trong đoạn văn đã cho việc lặp lại một số từ ngữ là không cần thiết. Nó khiến cho câu văn trở nên rườm rà, vô giá trị không có tác dụng biểu cảm.
b. Có thể chữa lại đoạn văn như sau:
"Phía sau nhà em có một mảnh vườn. Em trồng rất nhiều loại hoa: nào là hoa cúc, thược dược, đồng tiền và cả lay ơn nữa. Ngày quốc tế phụ nữ em đi hái hoa sau vườn tặng mẹ và chị gái.
Bài 4 (trang 153): Đoạn văn ngắn có sử dụng điệp ngữ như sau:
Tối nay, làm bài tập xong, em ra sân hóng mát và thưởng thức vẻ đẹp của đêm trăng trên quê hương. Mặt trăng tròn vành vạnh, màu vàng cam tươi mát như chiếc bánh đa lơ lửng trên bầu trời. Thỉnh thoảng, những đám mây trắng mỏng lướt qua tấm gương trăng làm chị Hằng thêm xinh đẹp, dịu dàng và quyến ru. Ánh trăng trong trẻo tràn ngập khắp cành cây kẽ lá, tràn ngập con đường làng thân quen. Gió mát hiu hiu thổi, cây cối đung đưa như hòa vào bài ca của gió. Em yêu đêm trăng thanh cao. Em yêu quê hương mình biết bao!
Bài trước: Soạn bài: Tiếng gà trưa (trang 151 Ngữ Văn 7 Tập 1) Bài tiếp: Soạn bài: Luyện nói: Phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học (trang 154 SGK Ngữ văn 7 tập 1)