Soạn bài: Dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy (trang 123 Ngữ Văn 7 Tập 2)
I. Dấu chấm lửng
1. Chức năng của dấu chấm lửng trong các ví dụ cụ thể như sau:
a) Dấu chấm lửng tỏ ý còn nhiều vị anh hùng dân tộc nữa chưa liệt kê hết
b) Dấu chấm lửng biểu thị sự ngắt quãng trong lời nói của nhân vật do quá mệt mỏi, quá hoảng sợ.
c) Dấu chấm lửng có chức năng làm giảm nhịp điệu câu văn chuẩn bị cho sự xuất hiện ngoài sự chờ đợi của từ bưu thiếp.
2. Công dụng của dấu chấm lửng:
- Tỏ ý còn nhiều sự vật hiện tượng, tương tự chưa được liệt kê
- Thể hiện chỗ lời nói bỏ dở hay ngập ngừng ngắt quãng
- Làm giảm nhịp điệu câu văn chuẩn bị cho sự xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước châm biếm
II. Dấu chấm phẩy
1. Chức năng của dấu chấm phẩy trong ví dụ cụ thể như sau:
a. Dấu chấm phẩy dùng để đánh dấu ranh giới giữa hai vế của một câu ghép có quan hệ chặt chẽ với nhau về ý nghĩa vế sau giải thích thêm ý nghĩa cho câu trước.
- Có thể thay bằng dấu phẩy vì nó là hai vế đẳng lập của câu ghép
b. Dấu chấm phẩy ở đây dùng để ngăn cách các bộ phận trong một phép liệt kê phức tạp nhằm giúp người đọc hiểu được các bộ phận các tầng bậc ý trong khi liệt kê.
- Không nên thay dấu chấm phẩy bằng dấu phẩy.
2. Công dụng của dấu chấm phẩy
- Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp
- Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phân trong một phép liệt kê phức tạp
III. Luyện tập
Bài 1 (trang 123 Ngữ Văn 7 Tập 2): Trong các câu có dấu chấm lửng đã cho, dấu chấm lửng được dùng để:
a) Dùng để biểu thị lời nói bị ngắt quãng do lúng túng, sợ hãi.
b. Biểu thị câu nói bị bỏ dở
c. Biểu thị sự liệt kê chưa đầy đủ
Bài 2 (trang 123): Công dụng của dấu chấm phẩy trong các câu đã cho như sau:
a. Dấu chấm phẩy dùng để đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp.
b. Dấu chấm phẩy dùng để ngăn cách giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp.
c. Dấu chấm phẩy dùng để ngăn cách hai tập hợp từ có quan hệ song song.
Bài 3 (trang 123): Đoạn văn về ca Huế trên sông Hương trong đó có câu dùng dấu chấm lửng, có câu dùng dấu chấm phẩy như sau:
Tự bao đời nay nhắc tới Huế người ta không thể quên ca Huế trên sông Hương. Sự phong phú đa dạng về các điệu hò: hò đưa linh, hò giã gạo,.. ; các điệu lí: lí con sáo, lí hoài nam,... chính là dấu ấn sâu đậm tạo nên nỗi nhớ nhung trong lòng mỗi người khách thăm Huế. Đến Huế mà không nán lại một đêm để nghe những lời ca tao nhã và đầy quyến rũ ấy thì thật là uổng phí!
Bài trước: Soạn bài: Quan Âm Thị Kính (trang 120 Ngữ Văn 7 Tập 2) Bài tiếp: Soạn bài: Văn bản đề nghị (trang 127 Ngữ Văn 7 Tập 2)