Tính chất cơ bản của hợp chất hữu cơ - Chuyên đề Hóa 11

I. Phương pháp giải

- Cần nắm chắc kiến thức về hợp chất hữu cơ đó là: khái niệm; tính chất lý hóa; công thức phân tử; công thức cấu tao; thuyết cấu tạo hóa học; đồng đẳng và đồng phân.

II. Ví dụ

Bài 1: Hợp chất hữu cơ là gì? Hãy nêu các yếu tố để xác định công thức phân tử của hợp chất hữu cơ? Cách xác định tính các nguyên tố trong hợp chất hữu cơ?

Bài giải:

- Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon (trừ CO₂, CO, muối cacbonat, xianua, cacbua... ).

- Các yếu tố để xác định công thức phân tử của hợp chất hữu cơ đó là:

+ Thành phần định tính nguyên tố.

+ Thành phần định lượng nguyên tố.

+ Xác định khối lượng phân tử.

- Để xác định định tính các nguyên tố trong hợp chất hữu cơ cần chuyển các nguyên tố trong hợp chất hữu cơ thành các hợp chất vô cơ đơn giản rồi nhận ra các sản phẩm đó.

- Nhận Cacbon: Đốt cháy hợp chất hữu cơ:

- Nhận Hidro: Đốt cháy hợp chất hữu cơ:

- Nhận Nitơ: Đốt cháy hợp chất hữu cơ, nếu có mùi khét thì hợp chất đó có nitơ.

Hoặc đun hợp chất hữu cơ với H₂SO4 đặc (NaOH đặc) có mùi khai NH3 thì hợp chất đó có chứa nitơ.

- Nhận O: Khó phân tích định tính trực tiếp, thường xác định nhờ phương pháp định lượng:

m_O = m hợp chất – tổng khối lượng các nguyên tố

- Nhận Clo: Khi đốt cháy hợp chất hữu cơ chứa clo bị phân hủy, clo tách ra dưới dạng HCl, ta dùng dung dịch AgNO₃

HCl + AgNO₃ → AgCl↓ + HNO₃

Bài 2: Nêu định nghĩa công thức phân tử, công thức đơn giản nhất? Các cách lập công thức phân tử hợp chất hữu cơ?

Bài giải:

- Công thức đơn giản nhất là công thức biểu thị tỷ lệ tối giản về số nguyên tử của các nguyên tố có trong phân tử.

- Công thức phân tử là công thức biểu thị số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân tử.

- Các cách lập công thức phân tử của hợp chất hữu cơ

+ Dựa vào thành phần phần trăm khối lượng các nguyên tố:

M/100 = 12,0x/%C = 1,0y/%H = 16,0z/%O

+ Thông qua công thức đơn giản nhất:

Từ công thức đơn giản nhất ta có công thức phân tử là (Công thức đơn giản nhất)_n.

Để xác định giá trị n ta dựa vào khối lượng mol phân tử M.

+ Tính trực tiếp theo khối lượng sản phẩm cháy:

Ta có 1/n_A = x/n_CO2 = y/2n_H2O

Và 12x + y + 16z = MA

Giải hệ trên => các giá trị x, y, z.

Bài trước: Thuyết cấu tạo hóa học - Chuyên đề Hóa 11 Bài tiếp: Bài tập trắc nghiệm Tính chất cơ bản của hợp chất hữu cơ - Chuyên đề Hóa 11