Axit - bazơ - chất lưỡng tính theo Areniut và Bronsted; Hằng số phân li axit yếu (Ka) và bazơ yếu (Kb) - Chuyên đề Hóa 11

I. Phương pháp giải

- Nắm chắc định nghĩa về axit, bazo, muối, lưỡng tính.

Thuyết Arêniut (thuyết điện li)	Thuyết Bronstêt (thuyết proton)
Axit là chất khi tan trong nước phân li ra H+ Ví dụ: HCl → H+ + Cl-	Axit là chất nhường proton H+. Ví dụ: HCl + H2O → H3O+ + Cl+
Bazơ là chất khi tan trong nước phân li ra OH- Ví dụ: NaOH → OH- + Na+	Bazơ là chất nhận proton H+ NH3 + H2O ⇌ NHH4+ + OH-
Hiđroxit lưỡng tính khi tan trong nước vừa có thể phân li như axit, vừa có thể phân li theo bazơ	Chất lưỡng tính vừa có thể nhường proton, vừa có thể nhận proton.

II. Ví dụ

Bài 1: Theo thuyết axit-bazơ của Bronsted, các chất sau giữ vai trò là axit – bazơ - lưỡng tính - trung tính: HSO₄^-, H₂PO₄^-, PO₄^3-, NH₃, S^2-, Na⁺, Al³⁺, Cl^-, CO₃^2-, NH₄⁺, HS^-.

Bài giải:

- Các chất giữ vai trò Axit là: NH₄⁺, HSO₄⁺, Al³⁺

NH₄⁺ + H₂O ⇌ NH₃ + H₃O⁺

HSO₄^- + H₂O ⇌ SO₄^2- + H₃O⁺

Al³⁺ + H₂O ⇌ [Al (OH)]²⁺ + H⁺

- Các chất giữ vai trò Bazơ là: PO₄^3-, NH₃, S^2-, CO₃^2-

PO₄^2- + H₂O ⇌ HPO₄^- + OH^-

NH₃ + H₂O ⇌ NH₄⁺ + OH^-

S^2- + H₂O ⇌ HS^- + OH^-

CO₃^2- + H₂O ⇌ HCO₃^- + OH^-

- Các chất Lưỡng tính là: H₂PO₄^-, HS^-

H₂PO₄^- + H₂O ⇌ H₃PO₄ + OH^-

H₂PO₄^- + H₂O ⇌ HPO₄^2- + H₃O⁺

HS^- + H₂O ⇌ H₂S + OH^-

HS^- + H₂O ⇌ S^2- + H₃O⁺

- Các chất Trung tính là: Na⁺, Cl^-

Bài 2: Từ quan điểm axit-bazơ của Bronsted, hãy cho biết tính axit, bazơ, trung tính hay lưỡng tính của các dung dịch sau: NaCl, Na₂S, NaHCO₃, Cu (NO₃)². NH₄Cl, CH₃COOK, Ba (NO₃)², Na₂CO₃.

Bài giải:

- Trong các dung dịch trên, dung dịch có tính axit là: Cu (NO₃)², NH₄Cl.

+ Cu (NO₃)² → Cu²⁺ + 2NO₃^-

Cu²⁺ + H₂O ⇌ [Cu (OH)]⁺ + H⁺

+ NH₄Cl → NH₄⁺ + Cl^-

NH₄⁺ + H₂O ⇌ NH₃ + H₃O⁺

- Dung dịch có tính bazơ là: Na₂S, CH₃COOK.

+ Na₂S → 2Na⁺ + S^2-

S^2- + H₂O ⇌ HS^- + OH^-

+ CH₃COOK → CH₃COO^- + K⁺

CH₃COO^- + H₂O ⇌ CH₃COOH + OH^-

- Dung dịch có tính lưỡng tính là: NaHCO₃.

+ NaHCO₃ → Na⁺ + HCO₃^-

HCO₃^- + H₂O ⇌ H₂CO₃ + OH^-

HCO₃^- + H₂O ⇌ CO₃^2- + H₃O⁺

- Dung dịch trung tính là: NaCl, Ba (NO₃)²

NaCl → Na⁺ + Cl^-

Ba (NO₃)² → Ba²⁺ + 2NO₃^-

Bài trước: Bài tập trắc nghiệm Chất điện li - Phương trình điện li – Nồng độ các ion trong dung dịch - Chuyên đề Hóa 11 Bài tiếp: Bài tập trắc nghiệm Axit - bazơ - chất lưỡng tính theo Areniut và Bronsted; Hằng số phân li axit yếu (Ka) và bazơ yếu (Kb) - Chuyên đề Hóa 11