Sọ Dừa (trang 54 Soạn Văn 6)
Bố cục:
- Đoạn 1: Từ đầu đến "đặt tên cho nó là Sọ Dừa": Nói về sự ra đời của Sọ Dừa.
- Đoạn 2: tiếp theo đến "phòng khi dùng đến": Sọ Dừa cưới cô út của phú ông, trở về với hình dáng tuấn tú và đỗ trạng nguyên.
- Đoạn 3: còn lại: cô út bị hại chị hãm hại, sự đoàn tụ vợ chồng cô út.
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
Sự ra đời của nhân vật Sọ Dừa có sự khác thường ở:
- Người mẹ mang thai: uống nước trong chiếc sọ dừa ở trong rừng và mang thai
- Hình dạng của Sọ Dừa khi ra đời cũng khác thường, dị dạng: không tay, không chân, tròn như quả dừa
- Hoạt động: không biết cười, không biết nói, suốt ngày chỉ biết lăn lông lốc, không làm được việc gì
⇒ Kể về sự ra đời của Sọ Dừa, dân gian muốn dựa câu truyện này để thể hiện sự cảm thông với những người mang hình dạng xấu xí hay có thân phận thấp kém.
Câu 2:
Những chi tiết đã thể hiện tài năng của Sọ Dừa:
+ Chăn bò rất giỏi
+ Thổi sáo rất hay
+ Yêu thương cô út chân thành
+ Có tài dự đoán tương lai rất chính xác (dặn dò vợ trước khi lên đường đi thi)
- Sọ Dừa có hình dạng xấu xí, dị dạng đối lập với phẩm chất tốt đẹp bên trong.
⇒ Sự đối lập này khẳng định giá trị phẩm chất đạo đức chân chính của con người là quan trọng nhất. Ngoài ra còn thể hiện ước mơ của con người về hạnh phúc và một xã hội công bằng của người xưa.
Câu 3:
Cô út bằng lòng cưới Sọ Dừa vì:
- Cô út là người duy nhất đã nhìn thấy phẩm chất tốt đẹp trong nhân cách của của Sọ Dừa
- Cô út đã yêu Sọ Dừa một cách chân thành: “có của ngon vật lạ đều giấu rồi mang cho chàng”
Nhân vật:
- Hiền lành, thương người, đối đãi với Sọ Dừa rất tử tế
- Thông minh, biết ứng phó kịp thời để thoát nạn (thoát chết khi bị nuốt vào bụng cá)
- Con người xinh đẹp lại dịu dàng, thành thực, nết na
⇒ Nhân vật cô út (con gái phú ông) là một con người đã thể hiện triết lý của người dân là “ở hiền gặp lành”
Câu 4:
Thể hiện những ước mơ của người lao động:
- Ước mơ về thành quả trong lao động: có lao động chăm chỉ mới có hạnh phúc
- Mơ ước về sự đổi đời: Sọ Dừa là một nhân vật có hình dạng xấu xí, thấp kém nhưng cuối cùng trở thành người khôi ngô, tài giỏi và cưới được vợ hiền
- Ước mơ về một xã hội công bằng:
+ Người thông minh, có tài năng, chân thành sẽ được hưởng hạnh phúc
+ Người tham lam, độc ác và dối trá sẽ bị trừng trị một cách thích đáng.
Câu 5:
Ý nghĩa chính của truyện Sọ Dừa:
- Truyện đã đề cao giá trị thực, đồng thời ca ngợi vẻ đẹp trong nhân cách của con người. Truyện đã nêu ra bài học khi đánh giá, nhìn nhận một người nào đó: cần phải xem xét một cách toàn diện, không được chỉ nhìn ở vẻ bề ngoài
- Truyện đã đề cao tấm lòng nhân ái, sự yêu thương và đùm bọc lẫn nhau.
- Truyện đã khẳng định niềm tin của con người vào sự công bằng, vào giá trị của lao động và sự nỗ lực cố gắng
Luyện tập
Bài 1:
Các câu chuyện khác có cùng motip với chuyện Sọ Dừa như:
+ Người lấy Cóc, Chàng Chuối, Hoàng tử ếch, Chàng Rùa, Nàng tiên khỉ
Bài 2:
Kể diễn cảm truyện Sọ Dừa
- Giọng văn van nài của nhân vật Sọ Dừa
- Giọng kể than phiền của người mẹ
- Giọng mỉa mai, kẻ cả của nhân vật phú ông
- Giọng chống chế và khinh thường của phú ông