Quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả (trang 27 sgk Ngữ văn 6 tập 2)

I. Kiến thức cơ bản

Câu 1: đọc đoạn trích

Câu 2:

a, Đoạn 1: Dế Choắt có thân hình gầy gò, ốm yếu, rất đáng thương

Đoạn 2: Cảnh tượng thiên nhiên hùng vĩ mà lại thơ mộng của vùng sông nước Cà Mau

Đoạn 3: Vẻ đẹp và sức sống mãnh liệt của cây gạo

b, Những từ ngữ và hình ảnh nổi bật:

- Đoạn 1: lêu nghêu, bè bè, nặng nề, gầy gò, ngẩn ngẩn, ngơ ngơ...

- Đoạn 2: bủa giăng chằng chịt, mạng nhện, nước xanh, trời xanh, rì rào bất tận, ầm ầm, mênh mông

- Đoạn 3: tháp đèn khổng lồ, chim ríu rít, hàng ngàn ngọn lửa, ngàn ngọn nến trong xanh...

=> Người viết cần phải có năng lực quan sát tỉ mỉ, trí tưởng tượng phong phú, so sánh, nhận xét các sự vật, sực việc một cách chính xác, đa dạng...

c, Câu văn có sự liên tưởng, so sánh độc đáo

- “Cái chàng Dế Choắt... như một gã nghiện thuốc phiện”; “Đã thanh niên rồi mà... như người cởi trần mặc áo gi-lê”

- “... kênh rạch giăng chi chít như mạng nhện”; “ cá nước bơi... như người bơi ếch”; “rừng đước... cao ngất như hai dãy trường thành”

- “cây gạo đứng sừng sững như tháp đèn khổng lồ... ”, hàng ngàn... ngọn lửa hồng tươi, hàng ngàn búp nõn là hàng ngàn ngọn nến trong xanh”

=> Các hình ảnh so sánh và tưởng tượng đều đặc sắc vì chúng đã thể hiện được một cách chân thực, tinh tế đối tượng cần được miêu tả. Gợi liên tưởng thú vị và độc đáo.

Tác giả phải quan sát một cách tỉ mỉ, kĩ lưỡng, trí tưởng tượng phong phú mới có thể viết ra được như vậy.

Câu 3:

Đoạn văn của Đoàn Giỏi đã bị bỏ bớt đi một số từ như:

+ như thác, ầm ầm, nhô lên hụp xuống như những người bơi ếch.

- Những từ bị lược đi là những hình ảnh ấn tượng, động từ mạnh, thú vị, nếu lược bỏ đi những chữ đó thì đoạn văn sẽ không còn sinh động, độc đáo.

LUYỆN TẬP

Bài 1:

a, Thứ tự, vị trí của các từ, ngữ:

- Mặt hồ sáng long lanh

- Cầu Thê Húc màu đỏ

- Đền Ngọc Sơn

- Gốc đa già, rễ lá xum xuê

- Tháp Rùa được xây trên gò đất giữa hồ

b, Tác giả đã đứng trên cao và quan sát từ xa để bao quát Hồ Gươm, sau đó tập trung miêu tả các hình ảnh nổi bật như gốc đa, mái đền.

- Hình ảnh và màu sắc có những nét cổ kính, trầm tư.

Bài 2:

Hình ảnh miêu tả chú Dế Mèn có thân hình đẹp, cường tráng:

+ Rung rinh màu nâu mỡ bóng

+ Đầu to nổi từng tảng rất bướng

+ Răng đen nhánh, nhai ngoàm ngoạp

+ Sợi râu dài, uốn cong trông hết sức hùng dũng

- Tính cách, điệu bộ của Dế Mèn:

+ Trịnh trọng, khoan thai.

+ Hùng dũng

+ Rất bướng

Bài 3:

Nêu đặc điểm về phòng học của em:

- Không gian phòng học khá rộng rãi và thoáng mát

+ Tường được sơn màu tím ánh hồng

+ Có hai cửa sổ kính, rèm treo cửa có màu hồng nhạt

+ Giá đựng sách được treo trên tường ngăn nắp

+ Bàn học tập đặt gần ngay cửa sổ

+ Bên cạnh bàn học là một chiếc giường tầng

Điểm nổi bật nhất trong căn phòng học:

+ Có những cuốn sách thú vị

+ Trên tường có trang trí nhiều hình đẹp và dễ thương

+ Trên bậu cửa sổ có cây xanh

Bài 4:

Em tả lại và liên tưởng đến cảnh buổi sáng trên quê hương:

- Mặt trời rực đỏ như một quả cầu lửa

- Bầu trời xanh như tấm thảm lụa xanh trong khổng lồ

- Những hàng cây ven đường như thắp nến hai hàng

- Đồi núi nhấp nhô như những chiếc gai khổng lồ

- Những ngôi nhà như những chiếc tổ chim cu

Bài 5:

Nếu bạn là một người yêu thiên nhiên và có sở thích khám phá các vùng đát mới thì rừng Cúc Phương chính là điểm đến lý tưởng. Với vẻ đẹp thiên nhiên và sự phong phú, độc đáo của hệ sinh thái rừng nguyên sinh miền nhiệt đới vẫn còn giữ được nguyên vẹn sẽ mang đến nhiều điều thú vị cho khách thăm quan. Từ xa nhìn lại, cả khu rừng được phủ kín bằng một màu như một tấm thảm mềm mại khổng lồ đang lửng lơ dưới bầu trời trong xanh. Bước chân vào khu rừng, khách thăm quan sẽ cảm giác được bầu không khí sạch sẽ và mát mẻ khiến người ta bị cuốn hút, cứ muốn bước vào sâu hơn nữa để thỏa chí tò mò của mình. Càng tiến vào trung tâm của khu rừng, những cây cổ thụ cao lớn, thân cây to chừng mấy người ôm trở như những chiếc cột trụ vững chắc cho những dây leo trang trí bên ngoài. Cây gỗ nơi đây đều có tuổi thọ hàng chục năm, cây cao, tán rộng phủ kín cả rừng, chỉ có một vài khe hở cho một vài tia nắng rớt xuống nền đất loang lổ. Nhưng chú sóc nhỏ thi thoảng lại chuyền cành một cách bạo dạn, mấy chú cáo cũng đưa mắt để tìm nơi trốn... Rừng Cúc Phương cứ thế tự nhiên, gần gũi và đáng mến biết nhường nào!