Ẩn dụ (trang 68 sgk Ngữ văn 6 tập 2)
Câu 1:
Cụm từ “Người Cha” dùng để nói về Bác Hồ. Bởi vì sự quan tâm chăm sóc tận tình và tấm lòng yêu thương bao la của Người đối với bộ đội cũng như sự chăm sóc của người cha kính yêu dành cho những đứa con mình.
Câu 2:
Cách nói này tương đồng với phép so sánh là người đọc có thể thấy được sự tương đồng giữa các chủ thể.
Khác với phép so sánh ở hình thức biểu hiện bên ngoài, người đọc muốn tìm được tầng nghĩa thì cần phải vận dụng sự liên tưởng của bản thân.
II. Các kiểu ẩn dụ
Câu 1:
Từ “thắp” đã thể hiện việc sử dụng lửa nhen vào những đồ vật có khả năng cháy.
- Lửa hồng: hiện tượng ngọn lửa cháy mạnh
Dùng từ “lửa hồng” và “thắp" để nói về những hình ảnh đẹp, ấm áp và rực rỡ của hàng râm bụt trước cửa nhà Bác Hồ.
Câu 2:
- Từ giòn tan được dùng để chỉ đặc tính đồ ăn đã được sấy khô hoặc chiên kỹ.
- Kết hợp từ “nắng giòn tan” là cách chuyển đổi từ cảm giác của thị giác sang vị giác, đã tạo nên cách diễn đạt thú vị, giàu ý nghĩa
Câu 3:
Có các kiểu ẩn dụ giống nhau giữa các sự vật, hiện tượng được dùng là:
- Ẩn dụ cách thức, ẩn dụ hình thức, ẩn dụ phẩm chất, ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.
LUYỆN TẬP
Bài 1:
Cách 1: Diễn đạt sự vật, sự việc một cách bình thường, không dùng phép tu từ nào.
Cách 2: Có sử dụng phép so sánh thông qua sử dụng từ “như”, giúp người đọc hiểu rõ tâm tư và tình cảm của người viết về Hồ Chí Minh
Cách 3: sử dụng phép ẩn dụ giúp câu thơ diễn tả được cảm xúc, cô đọng, vừa thể hiện tâm tư, tình thương sâu nặng của người đối viết với Bác
Bài 2:
a, Ăn quả nhớ người trồng cây: sự biết ơn, tưởng nhớ đến những người đã tạo ra giá trị cho ta tiếp nhận, hưởng thụ.
- Qủa: thành quả và giá trị được làm ra
- Kẻ trồng cây: người làm nên ra giá trị
b, Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng: khuyên răn con người nên tìm một môi trường sống tốt để sống
- Mực: ẩn dụ cho môi trường xấu, người xấu → dễ khiến chúng ta lây nhiễm những điều, thói xấu
- Đèn: ẩn dụ cho môi trường tốt đẹp, người tốt đẹp sẽ giúp ích cho chúng ta học được thói quen tốt và đức tính tốt.
c, Thuyền: ẩn dụ cho người ra đi- người con trai
Bến: ẩn dụ cho người ở lại- người con gái
→ Tấm lòng thủy chung, đợi chờ của người con gái dành cho người con trai
d, Mặt trời: dùng để chỉ Bác Hồ - vị lãnh tụ vĩ đại, kính yêu của đất nước Việt Nam, người đã mang lại nguồn sống cho người dân.
Bài 3:
a, Mùi hồi vốn được nhận thấy bởi thính giác nay lại được chuyển sang cảm nhận bằng thị giác.
→ Mùi hồi thơm như những dòng chảy bất tận đi ngang qua mặt. Cách viết đã thể hiện được cụ thể sự say đắm, ngất ngây trong sự cảm nhận tinh tế của người viết.
b, Ánh nắng trở nên có hình khối, rõ ràng, dáng vẻ mang vẻ cụ thể.
→ Cách diễn đạt đã giúp hình ảnh ánh nắng trở nên tự nhiên hơn, mềm mại hơn và gần gũi hơn với con người.
c, Phép ẩn dụ: tiếng rơi rất mỏng
→ sự chuyển đổi từ thính giác sang thị giác đã giúp người đọc hình dung được tiếng rơi nhẹ nhàng của chiếc lá, một tiếng rơi được cảm nhận xuất phát từ tấm lòng của người yêu cái đẹp.
d, Phép ẩn dụ: ướt tiếng cười của bố
→ Gợi lên sự liên tưởng thú vị, mới lạ về âm thanh của cơn mưa rào. Sự hòa quyện và thâm nhập của cơn mưa vào trong tiếng cười của bố.
Bài 4: Chép chính tả "Buổi học cuối cùng"
Bài trước: Đêm nay Bác không ngủ (Minh Huệ) (trang 63 Ngữ văn 6 tập 2) Bài tiếp: Luyện nói về văn miêu tả (trang 71 sgk Ngữ văn 6 tập 2)