Trang chủ > Lớp 6 > Soạn Văn 6 (cực ngắn) > Soạn bài: Sông nước Cà Mau (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 22)

Soạn bài: Sông nước Cà Mau (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 22)

Bố cục chia thành 3 phần:

+ Phần 1: từ đầu... “một màu xanh đơn điệu”: Ấn tượng ban đầu về cảnh thiên nhiên Cà Mau

+ Phần 2: tiếp theo... “khói sóng ban mai”: Tả sông ngòi kênh rạch chằng chịt ở Cà Mau và sông Năm Căn

+ Phần 3: còn lại: Miêu tả cảnh khu chợ Năm Căn

Nội dung bài

Cảnh sông nước Cà Mau có vẻ đẹp hùng vĩ, rộng lớn và tràn đầy sức sống hoang dã. Chợ Năm Căn là hình ảnh cuộc sống trù phú, tấp nập, độc đáo ở vùng đất tận cùng của phía nam Tổ quốc.

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 22):

- Bài văn miêu tả cảnh thiên nhiên vùng sông nước Cà Mau.

- Trình tự miêu tả: từ xa đến gần, từ bao quát đến cụ thể

- Bố cục chia làm 3 phần:

+ Phần 1: từ đầu... “một màu xanh đơn điệu”: Ấn tượng ban đầu về cảnh thiên nhiên của vùng Cà Mau.

+ Phần 2: tiếp theo... “khói sóng ban mai”: Tả sông ngòi và kênh rạch chằng chịt của Cà Mau và dòng sông Năm Căn

+ Phần 3: còn lại: Miêu tả cảnh khu chợ Năm Căn

- Vị trí quan sát: Người miêu tả ngồi trên con thuyền theo dòng vượt thác => vị trí di động và thuận lợi cho việc quan sát hấy rõ được sự đổi thay của cảnh vật, thiên nhiên.

Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 22):

Ấn tượng ban đầu của tác giả về cảnh vật thiên nhiên vùng sông nước Cà Mau: Sông ngòi kênh rạch bủa giăng chi chít, tất cả bao phủ bởi tiếng rì rào của sóng và một màu xanh của cây

→ Cảm nhận bằng thị giác, thính giác.

Câu 3 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 22):

- Cách đặt tên cho các địa danh: giản dị, mộc mạc, nôm na, căn cứ vào các đặc điểm ở mọi nơi mà gọi.

- Những địa danh này đã cho thấy đặc điểm khác lạ, riêng biệt của cảnh sắc thiên nhiên nơi đây: phong phú, đa dạng, giàu sức sống và gần gũi gắn bó với con người.

Câu 4 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 22):

a. Những chi tiết thể hiện sự rộng lớn, hùng vĩ của dòng sông Năm Căn và rừng đước 2 bên bờ sông:

+ Dòng sông: mênh mông, ngàn thước, nước đổ ra biển cả ngày cả đêm ầm ầm, cá bơi hàng đàn đen trũi

+ Rừng đước: cao ngất, mọc trải dài theo bãi, ngọn bằng, lớp này này chồng lên lớp khác...

b. Những động từ chỉ cùng một hoạt động của con thuyền: đổ, chèo, xuôi.

Khi thay đổi trật tự các động từ trong câu thì sẽ làm cho nội dung diễn đạt bị rối

=> Cách sử dụng từ chính xác, có chọn lọc và tinh tế

c. Những từ miêu tả màu sắc của rừng đước: xanh lá mạ, xanh rêu, xanh chai lọ.

=> Cách miêu tả rất chính xác, tinh tế, tạo được những bậc màu xanh của lớp rừng đước non gần nhất và những lớp rừng đước già hơn, xa hơn.

Câu 5 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 22):

- Những chi tiết thể hiện sự đông vui, tấp nập, trù phú và độc đáo của khu chợ Năm Căn:

+ Túp lều lá đơn sơ bên cạnh các ngôi nhà hai tầng, những đống gỗ chất cao như núi, những cột đáy thuyền chài, những bến vận hà nhộn nhịp, những ngôi nhà có ánh đèn măng sông chiếu rực rỡ…

+ Họp chợ ngay trên dòng sông Năm Căn, chỉ cần cập thuyền vào là có thể mua bán được đủ các loại đồ tiêu dùng và ẩm thực. Người bán hàng của các dân tộc, nhiều giọng nói của các vùng miền khác nhau, đủ kiểu ăn mặc sặc sỡ. v

Câu 6 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 22):

Qua bài văn này em mới cảm nhận được một cách rõ nét hơn vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ của vùng sông nước Cà Mau: Thiên nhiên thì hùng vĩ, bao la, rộng lớn, trù phú, giàu sức sống. Sinh hoạt của con người người nơi đây thì độc đáo. , đông vui, tấp nấp.

Luyện tập (SGK Ngữ văn 6 tập 2/11)

Bài 1:

(Học sinh tự luyện viết đoạn văn)

- Gợi ý:

Trong văn bản "Sông nước Cà Mau", dưới cái nhìn tinh tế, sự quan sát tỉ mỉ và ngòi bút tài tình của tác giả Đoàn Giỏi, vùng sông nước Cà Mau đã được hiện hiện lên một cách tươi mới và sinh động. Vùng sông nước cà Mau có một hệ thống sông ngòi kênh rạch chẳng chịt như màng nhện và được bao trùm bởi một màu xanh. Những địa danh với các cách đặt tên gần gũim mộc mạc, giản dị, với đời sống lao động của nhân dân nơi đây. Đặc biệt nhất vẫn là dòng sông Năm Căn rộng lớn, hoang sơ, hùng vĩ và giàu sức sống. Bên cạnh vẻ đẹp cảnh sắc thiên nhiên hấp dẫn của Cà Mau là cảnh cuộc sống tấp nập, đông vui của khu chợ Năm Căn, nét văn hóa độc đáo của những người dân sinh sống ở vùng sông nước. Em rất yêu thích cảnh sắc thiên nhiên và con người nơi đây.

Bài 2:

Học sinh kể và giới thiệu tên một số con sông ở quê hương em.

Bản 2/ Soạn bài: Sông nước Cà Mau (siêu ngắn)
Bố cục (3 đoạn)

- Đoạn 1: từ đầu... lặng lẽ một màu xanh đơn điệu: Những ấn tượng ban đầu về cảnh sắc thiên nhiên của vùng Cà Mau.

- Đoạn 2: tiếp theo... khói sóng ban mai: Nói về hệ thống sông ngòi, kênh rạch ở vùng sông nước Cà Mau và tập trung vào việc tả dòng sông Năm Căn bao la, rộng lớn.

- Đoạn 3: còn lại: cảnh chợ Năm Căn đông vui, trù phú, tấp nập và đa dạng màu sắc độc đáo.

I. Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (trang 22 Ngữ Văn 6 Tập 2):

- Bài văn miêu tả về con người và cảnh sắc thiên nhiên cảnh sông nước vùng Cà Mau

- Thứ tự miêu tả: từ xa tới gần, càng đến gần thì phong cảnh hiện ra càng chi tiết càng đặc thù và độc đáo:

+ Càng đổ dần vào hướng Cà Mau thì thiên nhiên xung quanh hiện ra chỉ đơn điệu là màu xanh sắc lá

+ Đi qua những địa danh cụ thể để về Cà Mau

+ Con thuyền xuôi theo dòng sông Năm Căn bao la, rộng lớn và hùng vĩ

+ Đến khu chợ Năm Căn

- Bố cục bài văn được chia giống như trên

- Vị trí người miêu tả quan sát là khi ngồi trên con thuyền

→ Vị trí phù hợp để quan sát và miêu tả quang cảnh trước mắt khi ngồi thuyền từ vùng này đến vùng khác, từ xa tới gần

Câu 2 (trang 22 Ngữ Văn 6 Tập 2):

- Ấn tượng ban đầu bao phủ lên vùng sông nước Cà Mau:

+ Không gian rộng lớn mênh mông

+ Sông ngòi và kênh rạch dày chằng chịt

+ Tất cả được bao phủ bởi một màu xanh của nước, trời của rừng cây

+ Tiếng rì rào của rừng đước và của sóng biển Đông

+ Không gian mang tới cảm giác đơn điệu như ru ngủ

- Ấn tượng đó có thể cảm nhận được bằng các giác quan: thị giác, thính giác, cảm giác

Câu 3 (trang 22 Ngữ Văn 6 Tập 2):

- Nhận xét về những địa danh đó: những địa danh đó rất nôm na và giản dị, nó theo đặc điểm riêng biệt mà được đặt thành các tên riêng

- Những địa danh này gợi ra các đặc điểm đặc biệt và độc đáo của vùng sông nước Cà Mau rất khác lạ và có đặc điểm riêng biệt so với các vùng đất khác: những cây mái dầm, những đám mây bọ mắt, nơi tập trung của những con ba khía,...

Câu 4 (trang 22 Ngữ Văn 6 Tập 2):

a. Những chi tiết thể hiện sự rộng lớn, hùng vĩ của rừng đước và dòng sông:

- Dòng sông: con sông rộng lớn hơn cả ngàn thước; nước đổ ầm ầm như thác ra biển cả ngày lẫn đêm; cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như đàn người đang bơi ếch, giữa những đầu sóng trắng...

- Rừng đước: dựng lên cao ngất như hai bức trường thành dài bất tận; ngọn bằng tăm tắp, đắp từng bậc từng bậc màu xanh chai lọ, xanh mạ, xanh rêu.

b. Các động từ chỉ cùng một hoạt động của con thuyền: chèo thuyền thoát qua khỏi kênh, đổ ra con sông và xuôi về dòng Năm Căn

- Không thể thay đổi được trật tự các loài động từ vì như vậy sẽ khiến nội dung có sự sai lạc đặc biệt là sự diễn đạt của các loại trạng thái hoạt động của con thuyền qua mỗi khung cảnh.

- Cách dùng từ của tác giả không chỉ chính xác, chọn lọc và còn rất tinh tế, nó biểu thị được sự hồ hởi, nói được cái đích đến của chuyến đi.

c. Những từ ngữ miêu tả màu sắc của rừng đước: màu xanh lá mạ, xanh rêu, xanh chai lọ

Những sắc thái ấy có cùng 1 màu xanh đã miêu tả các lớp cây từ non đến già nối tiếp nhau

Câu 5 (trang 22 Ngữ Văn 6 Tập 2):

Những chi tiết thể hiện sự đông vui tấp nập, trù phú, độc đáo của khu chợ Năm Căn:

- Những đống gỗ cao như núi

- Những túp lều lá thô sơ bên cạnh những căn nhà hai tầng

- Những cột đáy thuyền chài thuyền buôn nổi dập dềnh trên mặt sóng nước

- Dọc theo sông là những lò than hầm gỗ đước

- Nơi đây cũng là nơi quần tụ của các cộng đồng người sống rất hòa thuận: đó là người Hoa Kiều, người Miên, người Chà Châu Giang với đủ kiểu ăn mặc sặc sỡ và đầy đủ kiểu líu lô.

Câu 6 (trang 22 Ngữ Văn 6 Tập 2):

- Qua văn bản đó có thể cảm nhận được những nét rất riêng biệt, khác lạ của cực Nam Tổ quốc về tự nhiên, về con người. Nó khiến cho người đọc cảm thấy tự hào về Tổ quốc đồng thời nhằm khơi dậy niềm khao khát một lần được tới thăm vùng đất này.

Luyện tập

Câu 1 (trang 23 Ngữ Văn 6 Tập 2):

Đoạn văn tham khảo

Khám phá bài Sông nước Cà Mau của nhà văn Đoàn Giỏi, ta có thể thấy vùng sông nước Cà Mau như hiện ra trước mắt với những vẻ đẹp rất riêng biệt. Dưới ngòi bút tài hoa của nhà văn Đoàn Giỏi bức tranh cả vùng sông nước Cà Mau hiện lên một cách rất sinh động với những sông ngòi, kênh rạch dày chi chít, các cánh rừng đước rộng lớn bao la, hùng vĩ và đặc biệt là khu chợ Năm Căn đông vui, trù phú, tấp nập, mang đầy vẻ hoang sơ nhưng vẫn tràn đầy sức sống. Ta không thể quên được con người ở vùng Cà Mau mộc mạc, chân chất. Tất cả như những sợi nhớ sợi thương đã được cất giữ lâu trong trái tim mỗi con người Việt Nam mỗi khi nhớ tới miền cực Nam của Tổ quốc.

Câu 2 (trang 23 Ngữ Văn 6 Tập 2):

Giới thiệu 1 và con sông

- Sông Đuống trôi đi

Một dòng lấp lánh

Nằm nghiêng nghiêng..

(Hoàng Cầm)

- Sông Hồng: giàu phù sa, hiền hòa trừ mùa lũ, bãi cát trải rộng, bên bờ xanh ngát bãi ngô non,..

- Sông Hương: bao trọn cả thành phố Huế, mơ mơ màng màng trong màn sương khói, điệu chảy lặng lờ, sắc nước thay đổi màu theo ngày (sớm xanh, trưa vàng, chiều tím),...