Soạn bài: Con Rồng cháu Tiên (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 8)
+ Phần 1: Từ đầu... long trang: Giới thiệu về Lạc Long Quân và Âu Cơ
+ Phần 2: Tiếp theo... lên đường: Chuyện Âu Cơ sinh nở kì lạ và Lạc Long Quân và Âu Cơ chia con
+ Phần 3: Còn lại: Giải thích nguồn gốc con Rồng, cháu Tiên của người Việt
Giá trị nội dungThông qua câu chuyện về hai nhân vật Lạc Long Quân và Âu Cơ, truyện giải thích và nhằm suy tôn nguồn gốc giống nòi của người Việt, đồng thời thể hiện ý nguyện đoàn kết và thống nhất của cộng đồng người Việt.
Hướng dẫn soạn bàiCâu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 8) : Chi tiết thể hiện tính kì lạ và cao quý của Lạc Long Quân và Âu Cơ
| Lạc Long Quân | Âu Cơ | |
| Nguồn gốc | Con trai của thần Long Nữ, nòi Rồng, sống ở dưới nước. | Thuộc dòng dõi họ Thần Nông, dòng Tiên, xinh đẹp ưa sống trên cạn. |
| Hình dáng | Mình rồng, khôi ngô tuấn tú. | Xinh đẹp tuyệt trần |
Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 8):
- Lạc Long Quân và Âu Cơ yêu mến nhau rồi mới kết duyên vợ chồng, hai môi trường sống là nước – cạn tách biệt
- Âu Cơ sinh nở một cách kì lạ: Sinh ra bọc trăm trứng, nở được trăm con, đẹp đẽ, khôi ngô tuấn tú, không cần bú mớm mà vẫn lớn nhanh như thổi.
- Lạc Long Quân và Âu Cơ chia 50 người con theo cha xuống biển, 50 người con theo mẹ lên núi để cùng nhau cai quản các phương
- Theo truyện, người Việt Nam là thuộc dòng dõi con cháu vua Hùng, có nguồn gốc rồng tiên
Câu 3 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 8):
- Chi tiết tưởng tượng kì ảo là các chi tiết không có thật, hư cấu, được tác giả dân gian tưởng tượng ra.
Vai trò:
+ Làm nổi bật tính chất kì lạ, đẹp đẽ, lớn lao của các nhân vật và sự kiện.
+ Thần kì hoá, linh thiêng hoá nguồn gốc của giống nòi của dân tộc Việt để chúng ta thêm tự hào, tin yêu và tôn kính tổ tiên, dân tộc.
+ Làm tăng thêm sức hấp dẫn của tác phẩm.
Câu 4 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 8):
Ý nghĩa: giải thích và suy tôn nguồn gốc cao quý của dân tộc, đồng thời thể hiện ý nguyện đoàn kết thống nhất cộng đồng
Luyện tậpCâu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 8):
- Một số truyện: Qủa bầu mẹ, quả trứng thiêng,...
Bản 2/ Soạn bài: Con Rồng cháu Tiên (siêu ngắn)Bố cục chia thành 3 phần:
- Phần 1: từ đầu → Long Trang (khái quát về của Lạc Long Quân và Âu Cơ)
- Phần 2: Tiếp theo → Lên đường: Quá trình Âu Cơ mang thai, sinh con và sự chia ly của hai người.
- Phần 3: Còn lại: Nguồn gốc của dân tộc Việt.
Tóm tắtCâu chuyện kể về Lạc Long Quân là con trai của long nữ, kết duyên cùng với Âu Cơ vốn thuộc dòng tiên ở trên núi. Hai người sinh ra được bọc trăm trứng, nở thành trăm người con. 50 người con theo mẹ lên non, 50 người con theo cha xuống biển để cùng cai quản bốn phương. Câu chuyện có ý nghĩa giải thích nguồn gốc của người Việt.
Soạn bàiCâu 1 (trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Nguồn gốc: Xuất thân từ thần tiên ⇒ nguồn gốc cao quý.
+ Lạc Long Quân → Thần Long Nữ sống ở dưới
+ Âu Cơ → Thần Nông sống ở trên núi.
- Ngoại hình:
+ Lạc Long Quân: Lớn lao "khỏe vô địch"
+ Âu Cơ: Có vẻ đẹp tuyệt trần.
Câu 2 (trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):
a) Việc kết duyên và sinh nở của Âu Cơ có các điểm kỳ lạ.
- Kết duyên kỳ lạ: Lạc Long Quần sống ở dưới nước (môi trường nước) kết duyên với Âu Cơ sống ở trên Núi (môi trường trên khô, cạn). Môi trường nước và môi trường trên cạn ⇒ là 2 môi trường hoàn toàn khác nhau nhưng lại có thể kết hợp lại với nhau tạo thành một môi trường sống chung (Âu Cơ và Lạc Long Quân cùng sống trên cạn).
- Sinh nở kỳ lạ: Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng → trứng nở được thành trăm con→ không cần bú mớm ⇒ tự lớn và khỏe mạnh.
b) Việc chia con đầy cảm động và có ý nghĩa sâu sắc
50 người con theo mẹ lên núi, 50 người con theo cha xuống biển. Các con được chia đều sống ở hai môi trường nước- cạn
Ý nghĩa:
- Cho thấy sự cân bằng và hòa hợp giữa 2 môi trường nước-cạn.
- Cùng giúp đỡ nhau để phát triển cộng đồng dân tộc, đất nước.
c) Câu truyện có ý nghĩa giải thích nguồn gốc của người Việt:
Người Việt xuất thân từ nguồn gốc cao quý, cùng được sinh ra từ bọc trăm trứng của mẹ Âu Cơ và Lạc Long Quân ⇒ người Việt là thuộc dòng giốngcon Rồng cháu Tiên. ( Con cháu Vua Hùng).
Câu 3 (trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Chi tiết tưởng tượng kỳ ảo được hiểu là các chi tiết hư cấu, không có thật. Đó là các chi tiết được tác giả dân gian tưởng tượng, sang tạo ra với mục đích phục vụ cho mục đích nhất định của mình.
- Vai trò của chi tiết tượng kỳ ảo trong truyện con rồng cháu tiên:
+ Tô đậm tính chất kỳ lạ và cao quý của nhân vật và sự kiện
+ Làm tăng thêm tính thiêng liêng hóa, tính thần kỳ về nguồn gốc giống nòi dân tộc và thể hiện lòng tự hào tôn kính tổ tiên mình.
+ Làm tác phẩm tăng thêm sức hấp dẫn.
Câu 4 (trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Ý nghĩa của truyện "Con Rồng cháu Tiên":
+ Giải thích và suy tôn nguồn gốc cao quý và thiêng liêng của dân tộc Việt.
+ Khẳng định tinh thần đoàn kết của người Việt Nam dù là ở miền núi hay đồng bằng, dù ở trong nước hay ở ngoài nước. Người Việt đều là con cháu của Vua Hùng Vương, đều có chung nguồn cội (đồng bào: cùng một bọc) nên cần phải biết yêu thương và giúp đỡ lẫn nhau.
Luyện tậpBài 1 (trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Một số truyện của dân tộc khác có ý nghĩa giải thích về nguồn gốc của dân tộc tương tự như truyện "Con rồng cháu Tiên" là:
+ Truyền thuyết: Kinh và Ba-na là anh em
+ Sử thi: Đẻ đất đẻ nước của Dân tộc Mường.
+ Quả trứng thiêng của Dân tộc Mường
- Ý nghĩa của sự giống nhau: Cho thấy sự tương đồng trong cách giải thích cội nguồn và sự giao thoa văn hóa giữa những dân tộc anh xem trên đất nước ta.
Bài 2 (trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):
Kể diễn cảm truyện "Con Rồng cháu Tiên".
Bài tiếp: Soạn bài: Bánh chưng bánh giầy (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 12)