Soạn bài: So sánh tiếp theo (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 41)
Câu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 41):
Nghệ thuật so sánh trong khổ thơ:
+ Phép 1: Vế A: Những ngôi sao, Vế B: Mẹ đã thức
Từ ngữ so sánh: Chẳng bằng
+ Phép 2: Vế A: Mẹ, Vế B: Ngọn gió
Từ ngữ so sánh: Là
Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 42):
- Phép 1: Từ ngữ so sánh "chẳng bằng" ở vế A không ngang bằng với vế B.
- Phép 2: Từ ngữ so sánh "là" vế A và vế B ngang bằng
Câu 3 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 42):
+ So sánh ngang bằng: y như, như, tựa như
+ So sánh không ngang bằng: chưa bằng, chẳng bằng, không bằng.
II. Tác dụng của so sánhCâu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 42):
+ Có chiếc lá tựa như mũi tên nhọn...
+ Có chiếc lá như con chim...
+ Có chiếc lá như thần bảo rằng...
+ Có chiếc lá như sợ hãi...
Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 42):
- So sánh có tác dụng giúp gợi hình, giúp cho sự vật và sự việc trở nên sinh động
- So sánh còn thể hiện được tình cảm, cảm xúc của người viết.
III. Luyện tậpBài 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 41):
a. Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè → So sánh ngang bằng
b. - Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầm.
- Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi.
→ So sánh không ngang bằng
c. “Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng”
→ so sánh ngang bằng
“Bóng Bác cao lồng lộng
ấm hơn ngọn lửa hồng”
→ so sánh không ngang bằng
=> Tác dụng: Hình ảnh được dùng để so sánh rất đẹp, cụ thể hóa được tình cảm của Bác, ngợi ca hình ảnh gần gũi mà vĩ đại của Bác, diễn tả tình cảm trìu mến của anh đội viên dành cho Bác Hồ.
Bài 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 41):
- Thuyền rẽ sóng … như đang nhớ núi rừng …
- Núi cao như hiện ra đột ngột …
- Các động tác … nhanh như cắt …
- Dượng Hương Thư như một pho tượng
- Những cây to … như những cụ già …
- Em thích hình ảnh so sánh nhân vật Dượng Hương Thư bởi vì hình ảnh so sánh gợi hình và gợi cảm về vẻ đẹp và sức mạnh của con người lao động chinh phục thiên nhiên.
Bài 3 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 41):
Như một dũng sĩ bắt đầu vào trận đánh, Dượng Hương Thư đứng vững chãi trên chiếc thuyền. Hai tay của Dượng nổi những bắp thịt cuồn cuộn, cầm chắc cây sào tre dài đầu bịp sắt nhọn. Dòng thác dữ ào ào chảy xuống như muốn đẩy chiếc thuyền lùi trở lại, nhưng con sào của Dượng Hương Thư đã nhanh chóng cắm phập xuống lòng sâu. Cứ như thế con thuyền trụ lại được giữa dòng sông rồi dần dần nhích lên: sức người đã mạnh hơn sức nước.
Bản 2/ Soạn bài: So sánh tiếp theo (siêu ngắn)I. Các kiểu so sánh
Câu 1 (trang 41 Ngữ Văn 6 Tập 2):
Các phép so sánh
- Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
- Mẹ là ngọn gió của con suốt đời
Câu 2 (trang 42 Ngữ Văn 6 Tập 2):
Từ chỉ ý so sánh ở đây là những từ chỉ hơn kém hoặc ngang bằng
Câu 3 (trang 43 Ngữ Văn 6 Tập 2):
Tìm thêm từ ngữ so sánh
- Ngang bằng: chừng như, tựa như, bao nhiêu..... bấy nhiêu,..
- Không ngang bằng: chẳng bằng, chưa được, chẳng là,...
II. Tác dụng của so sánhCâu 1 (trang 42 Ngữ Văn 6 Tập 2):
Tìm phép so sánh
- Có chiếc tựa như mũi tên nhọn, từ cành cây rơi cắm phập xuống đất như để cho xong chuyện...
- Có chiếc lá như con chim bị chao đảo mấy vòng trên không
- Có chiếc lá nhẹ nhàng.... như thầm bảo
- Có chiếc lá như ngần ngại, rụt rè, sợ hãi, rồi như gần đến mặt đất còn cất mình
Câu 2 (trang 42 Ngữ Văn 6 Tập 2):
Tác dụng phép so sánh- Đối với miêu tả sự vật và sự việc: gợi hình ảnh cụ thể và sinh động hơn
- Việc thể hiện tư tưởng và tình cảm thêm sâu sắc
Luyện tậpCâu 1 (trang 43 Ngữ Văn 6 Tập 2):
a. Mặt nước con sông như gương trong
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
--> kiểu so sánh ngang bằng
b. Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng muôn nỗi tái tê lòng bầmv
--> kiểu so sánh không ngang bằng
c. Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
--> kiểu so sánh ngang bằng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng
--> kiểu so sánh không ngang bằng
- Tác dụng của phép so sánh ở trong ví dụ b là:
+ lấy cái cụ thể để diễn tả cái trìu tượng nhằm thể hiện sự hi sinh vất vả của bầm
+ thể hiện tình cảm yêu thương và kính trọng, biết ơn trước tình thương và sự hi sinh của người mẹ, đồng thời nhắc nhở bản thân cần phải chiến đấu để bảo vệ quê hương, đất nước cũng chính là báo hiếu, bảo vệ mẹ
Câu 2 (trang 43 Ngữ Văn 6 Tập 2):
- Các câu văn dùng phép so sánh trong bài "Vượt thác":
+ Dọc sườn núi các cây to mọc giữa những bụi lúp súp nom xa như các cụ già vung tay hô đám con cháu tiến lên phía trước
+ Thuyền rẽ sóng lướt bon bon như đang nhớ núi rừng....
+ Các động tác rút sào, thả sào, rập ràng nhanh như cắt
+ Dượng Hương Thư như pho tượng đúc đồng....
- Phép so sánh hay nhất là: Dọc sườn núi các cây to mọc giữa các bụi lúp súp nom xa như cáccụ già vung tay hô đám con cháu tiến lên phía trước
→ Vì nó tạo sự chuyển nghĩa nói về sự kế tục của những thế hệ sống ở vùng núi rừng Trường Sơn, nó độc đáo gây bất ngờ.
Câu 3 (trang 43 Ngữ Văn 6 Tập 2):
Đoạn văn tham khảo
Từ trên cao nước phóng xuống như muốn nuốt trọn con thuyền vào trong. Thấy vậy dượng Hương Thư nhanh chóng giữ thăng bằng cho con thuyền rồi bằng cách vừa thả sào vừa rút sào đều đặn, nhanh như cắt. Thế nhưng nước vẫn lao xuống nhanh sắn sổ như muốn nuốt con thuyền. Dượng Hương Thư không chịu thua. Những bắp thịt cuồn cuộn nổi lên, hai hàm răng cắn chặt quai hàm bạnh ra, cặp mắt Dượng như nảy lửa ghì trên con sào như một hiệp sĩ của chốn Trường Sơn oai linh hùng vĩ. Sức mạnh của thác nước không thể địch lại sức mạnh của người hiệp sĩ Trường Sơn. Và thế là con thuyền đã vượt qua thác Cổ Cò thành công.
Bài trước: Soạn bài: Vượt thác (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 40) Bài tiếp: Soạn bài: Phương pháp tả cảnh (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 45)