Soạn bài: Lượm (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 76)
+ Phần 1: Từ đầu... cháu đi xa dần: Hình ảnh cậu bé Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ của 2 chú cháu.
+ Phần 2: Tiếp theo... cháu đi đường cháu đến hồn bay giữa đồng: Câu chuyện về chuyến đi liên lạc cuối cùng và sự hi sinh của cậu bé Lượm.
+ Phần 3: Còn lại: Hình ảnh Lượm vẫn còn sống mãi trong lòng nhân dân.
Nội dung bàiBài thơ đã khắc họa hình ảnh Lượm là một cậu bé liên lạc vui tươi, hồn nhiên, hăng hái và dũng cảm. Lượm đã hi sinh nhưng hình ảnh của cậu bé vẫn còn mãi với quê hương, với đất nước và trong lòng của mọi người.
Hướng dẫn soạn bàiCâu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 76):
- Bài thơ kể và tả về cậu bé Lượm thông qua lần gặp gỡ tình cờ với tác giả trong những ngày Huế đổ máu và qua chuyến đi liên lạc cuối cùng của cậu bé. Được kể bằng lời của nhân vật người chú.
- Bố cục: 3 phần
+ Phần 1: Từ đầu.... cháu đi xa dần: Hình ảnh cậu bé Lượm trong cuộc gặp gỡ tình cờ giữa 2 chú cháu.
+ Phần 2: Tiếp theo... cháu đi đường cháu đến hồn bay giữa đồng: Câu chuyện về chuyến đi liên lạc cuối cùng và sự hi sinh của cậu bé Lượm.
+ Phần 3: Còn lại: Hình ảnh cậu bé Lượm vẫn còn sống mãi.
Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 76):
- Hình ảnh cậu bé Lượm trong 5 khổ thơ đầu:
+ Hình dáng: Loắt choắt => Nhỏ bé nhưng hoạt bát, nhanh nhẹn và tinh nghịch.
+ Trang phục: Cái xắc, ca lô
+ Cử chỉ: mồm huýt sáo, cười híp mí => hồn nhiên và yêu đời.
+ Lời nói: Tự nhiên và chân thật.
=> Lượm là cậu bé liên lạc nhanh nhẹn, hồn nhiên, đáng yêu, vui tươi và say mê với công tác liên lạc của mình.
- Những yếu tố nghệ thuật vần nhịp, từ láy, so sánh đã khắc họa rõ nét và sinh động hơn sự đáng yêu, hồn nhiên, nhanh nhẹn của Lượm.
Câu 3 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 76):
- Chuyến đi liên lạc cuối cùng rất khẩn cấp, có nhiều khó khăn, gian khổ và đầy nguy hiểm
- Sự hi sinh thiêng liên và cao cả như 1 thiên thần: nằm trên lúa, hồn bay...
- Hình ảnh cậu bé Lượm gợi lên sự khâm phục, xót thương trong lòng của người đọc
Câu 4 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 76):
- Tác giả đã gọi cậu bé Lượm là: Lượm, cháu, chú đồng chí
- Tác dụng: giúp thể hiện thái độ, quan hệ tình cảm, cách nhìn của tác giả đối với cậu bé Lượm.
+ Cháu: Tình cảm thân thiết, gần gũi như quan hệ ruột thịt.
+ Chú đồng chí: sự thân tình, trân trọng xem Lượm như người bạn chiến đấu.
Câu 5 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 76):
Sau câu thơ ấy tác giả đã sử dụng lặp lại 2 khổ thơ ở đoạn đầu với mục đích khẳng định hình ảnh của Lượm còn mãi với quê hương, với đất nước và trong lòng mọi người dân.
Luyện tập (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 77)Bài 1: Học sinh học thuộc đoạn thơ theo yêu cầu.
Bài 2: Học sinh luyện viết đoạn văn
Gợi ý:
Lượm là một cậu bé hồn nhiên, ngây thơ, đáng yêu, tinh nghịch nhưng cũng rất dũng cảm. Trong 1 lần làm nhiệm vụ, Lượm băng qua mặt trận trong làn mưa bom bão đạn cứ bay vùn vụt đầy dẫy nguy hiểm đang rình rập. Với thân hình nhỏ bé, nhanh nhẹn và tinh thần dũng cảm của mình, Lượm đã không hề lùi bước, trải qua những đoạn đường đầy hiểm nguy cho đến tới khi có đạn nổ. Lượm nằm xuống cánh đồng lúa chín thơm mùi sữa. Dòng máu tươi đã chảy và tay lượm vẫn nắm chặt bông lúa, hòa mình vào giữa đất trời quê hương đất nước. Lượm hi sinh nhưng hình ảnh của cậu bé vẫn còn sống mãi trong lòng mọi người.
Bản 2/ Soạn bài: Lượm (siêu ngắn)Bố cục chia thành 3 phần:
- Phần 1: 5 khổ thơ đầu: người chú bất ngờ khi gặp cháu trong tư thế là một người lính
- Phần 2: 7 khổ tiếp: hành động liên lạc và cái chết của cậu bé Lượm
- Phần 3: còn lại: Lượm sẽ còn sống mãi trong lòng người chú
I. Đọc hiểu văn bảnCâu 1 (trang 76 Ngữ Văn 6 Tập 2):
- Bài thơ kể về Lượm bằng lời kể của người chú thông qua các sự việc:
+ trong không khí chết chóc tang thương những ngày ở Huế người chú đã tình cờ gặp lại Lượm
+ qua hình ảnh cử chỉ và lời nói biết Lượm là cậu bé liên lạc nhỏ tuổi lạc quan, dễ thương
+ sau đó chú nghe được tin Lượm hi sinh
+ trong khi đi liên lạc Lượm bị trúng đạn khi đang đi trên cánh đồng lúa thơm mùi sữa mà bàn tay của cậu bé vẫn nắm chặt những bông lúa
- Bố cục (như trên)
Câu 2 (trang 76 Ngữ Văn 6 Tập 2):
- Hình ảnh Lượm qua đoạn thơ được hiện lên với các nét vừa đáng yêu vừa đáng mến:
+ Ngoại hình: loắt choắt, xinh xinh, ca lô đội lệch, như con chim chích, thoăn thoắt và má đỏ bồ quân
→ Thể hiện sự đáng yêu và hồn nhiên cùng nét đẹp khỏe khoắn
+ Cử chỉ: cái đầu nghênh nghênh, mồm huýt sáo vang, cười híp mắt và chạy nhảy hoạt bát trên đường
→ Lượm nhanh nhẹn, hồn nhiên và yêu đời
+ lời nói: cháu đi liên lạc vui lắm chú ạ
→ lời tâm sự hồn nhiên và tràn đầy niềm tự hào
- Tác dụng của những từ láy vần nhịp so sánh đã có tác dụng dựng lên 1 chân dung rất sinh động về cậu bé Lượm
Câu 3 (trang 76 Ngữ Văn 6 Tập 2):
- Nhà thơ đã hình dung về miêu tả lại chuyến đi liên lạc cuối cùng và sự hi sinh của cậu bé liên lạc Lượm:
+ Lượm làm nhiệm vụ liên lạc rất nguy hiểm là đi lại giữa 2 làn đạn của trận đánh
+ Lượm phải đi đưa thư tượng khẩn thật nhanh giữa lúc đạn bay vèo vèo nhưng Lượm vẫn thi hành nhiệm vụ của mình một cách khẩn trương
+ Lượm đã bị kẻ thù phát hiện và nòng súng bắn tẻ đã rà trúng đích
+ Lượm ngã xuống trên cánh đồng lúa, tay vẫn nắm chặt bông mà hồn bay giữa đồng đang ngào ngạt mùi thơm sữa lúa
- Hình ảnh Lượm gợi cho ta những niềm xúc động và đáng khâm phục, đáng kính trọng
- Các câu thơ khổ thơ có cấu tạo đặc biệt và tác dụng:
+ Ra thế
Lượm ơi!...
→ Thể hiện sự đau đớn và sửng sốt đến lặng người
+ Thôi rồi, Lượm ơi!
→ Lời cảm thán thể hiện niềm tuyệt vọng khi được tin Lượm không thoát khỏi cái chết
+ Lượm ơi, còn không?
→ Câu thơ tách thành 1 khổ bộc lộ sự nghẹn ngào không tin rằng Lượm đã hi sinh
+ sự lặp lại 2 khổ thơ 2 và 3 ở cuối bài
→ Lượm không chết cậu bé vẫn còn mãi là cậu bé liên lạc hồn nhiên đang thực hiện nhiệm vụ trong tim tác giả và trong lòng người đọc
Câu 4 (trang 76 Ngữ Văn 6 Tập 2):
- Cách xưng hô
+ theo quan hệ chú cháu như người trong 1 nhà: Cháu cười híp mắt
+ quan hệ xã hội: đồng chí (chú đồng chí nhỏ); bè bạn (Lượm ơi còn không)
- Tác dụng: biểu lộ niềm yêu mên cảm phục của tác giả đối với cậu bé liên lạc Lượm
Câu 5 (trang 76 Ngữ Văn 6 Tập 2):
- Tác giả lặp lại 2 khổ thơ ở đoạn đầu với hình ảnh cậu bé Lượm hồn nhiên, vui tươi vì muốn khẳng định sự sống bất diệt của Lượm trong lòng mỗi người đọc luôn trường tồn cùng với hồn thiêng sông núi
Luyện tậpĐoạn văn tham khảo
Vẫn như mọi lần, Lượm cho thư vào bao, khoác lên vai và bước thật nhanh trên con đường thường ngày vẫn đi. Tuy vậy, hôm nay con đường thường ngày có nhiều nguy hiểm hơn vì phải băng qua mặt trận đạn bay bom rơi. Bỗng có một tiếng nổ vang trời, ánh chớp lóe đỏ, Lượm đã ngã xuống đó và nằm trên cánh đồng lúa. Tay Lượm vẫn còn nắm chặt lấy bông lúa, tưởng như chú bé chỉ đang chìm trong giấc ngủ thôi. Lượm đã hóa thân vào hồn thiêng núi sông của dân tộc, mãi mãi trường tồn và bất tử.
Bài trước: Soạn bài: Luyện nói về văn miêu tả (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 71) Bài tiếp: Soạn bài: Mưa (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 80)