Soạn bài: Cây bút thần (SGK Ngữ văn 6 tập 1/85)
Chia bố cục thành 4 phần:
- Phần 1: Từ đầu... em vẽ cho thùng: Mã Lương học vẽ chăm chỉ và được tặng bút thần, em vẽ giúp đỡ người nghèo
- Phần 2: tiếp theo... phóng như bay: Mã Lương dùng cây bút thần để chống lại địa chủ.
- Phần 3 (tiếp... lớp sóng hung dữ): Mã Lương dùng bút thần để trừng trị tên vua tham lam và hung ác
- Phần 4: còn lại: Những truyền tụng trong dân gian về Mã Lương và cây bút thần.
Giá trị nội dungLà câu chuyện kể về một cậu bé có tài năng kì lạ thể hiện quan niệm của nhân dân ta về về mục đích của tài năng nghệ thuật, về công lí xã hội, đồng thời cũng thể hiện ước mơ về những tài năng kì diệu của con người
Trả lời câu hỏiCâu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/85):
- Mã Lương là kiểu nhân vật có tài năng lạ
- Một số nhân vật tương tự Mã Lương như: Thạch Sanh, Sọ Dừa,...
Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/85):
- Mã Lương vẽ giỏi vì em là người có tài năng, có niềm đam mê, và sự chăm chỉ dưới sự giúp đỡ của cây bút thần
- Mối quan hệ: dưới tài năng hội họa và sự chân chính của em, bút thần mới có thể phát huy hết tác dụng thần kì của nó
Câu 3 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/85):
- Với những người nghèo khổ: Mã Lương đã vẽ vật dụng sinh hoạt và dụng cụ lao động
- Với kẻ tham lam: em không vẽ theo ý chúng, hoặc vẽ những vật để trừng trị chúng
=> Ngòi bút thần của Mã Lương sử dụng để giúp đỡ những người nghèo và trừng trị kẻ tham lam
Câu 4 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/85):
- Chi tiết hấp dẫn và gợi cảm:
+ Quá trình có cây bút thần
+ Sự trái ngược khi cây bút thần được vẽ bởi nhà vua và Mã Lương
Câu 5 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/85):
- Ý nghĩa của truyện
+ Thể hiện quan điểm của nhân dân ta về mục đích của tài năng nghệ thuật và công lý xã hội.
+ Ước mơ về những khả năng kì diệu của con người.
Luyện tập (SGK Ngữ văn 6 tập 1/85)Bài 1:
- Học sing tự kể diễn cảm truyện Cây bút thần, chú ý giọng kể cần truyền cảm, thể hiện được giọng điệu của nhân vật
Bài 2:
- Học sinh nhắc lại định nghĩa truyện cổ tích (SGK/Tập 1/ trang 53)
- Một số truyện cổ tích đã từng học: Em bé thông Minh, Sọ Dừa, Thạch Sanh, Cây bút thần.
Bản 2/ Soạn bài: Cây bút thần (siêu ngắn)Bố cục chia thành 5 phần:
- Phần 1: Từ đầu → làm lạ: Mã Lương học vẽ và được thần tiên tặng cây bút thần.
- Phần 2: Tiếp theo đến → vẽ cho thùng: Mã Lương vẽ những dụng cụ lao động và đồ dùng sinh hoạt cho người nghèo khổ.
- Phần 3: Tiếp theo → phóng như bay: Mã Lương sử dụng bút thần để trừ trị tên địa chủ
- Phần 4: Tiếp theo→ Lớp sóng hung dữ: Mã Lương sử dụng bút thần để trừng trị nhà vua
- Phần 5: Còn lại: Những truyền tụng trong nhân dân về Mã Lương và cây bút thần.
* Nếu chia truyện theo Mở bài - Thân bài - Kết bài thì bố cục của truyện có thể được chia như sau:
Mở đầu: Từ đầu → lấy làm lạ: Giới thiệu về nhân vật Mã Lương.
Thân truyện: Tiếp theo → Hung dữ: Mã Lương sử dụng cây bút thần giúp người nghèo, trị kẻ ác.
Kết truyện: Còn lại: Những truyền tụng về Mã Lương và Cây bút thần.
⇒ có 2 cách chia bố cục của truyện.
Tóm tắtMã Lương là một câu bé nhà nghèo, thông minh, rất thích học vẽ nhưng không có tiền để mua cây bút vẽ. Một hôm nằm ngủ, Mã Lương mơ được ông bụt tặng cho một cây bút thần. Từ khi có được cây bút thần Mã Lương vẽ thứ gì cũng đều trở thành hiện thực và cậu bé đã dùng bút để giúp đỡ những người lao động nghèo khổ. Việc Mã Lương và cây bút thần đến tai tên địa chủ tham lam và nhà vua tàn ác, em đã bị tên địa chủ và nhà vua bắt ép phải vẽ những điều mà họ yêu cầu, nhưng em đã dùng cây bút thần để trừng trị tên địa chủ và nhà vua tàn ác. Sau khi trừng trị xong những kẻ tham lam, độc ác, cậu bé đã đi đâu mọi người không airõ, chỉ nghe được lời đồn kể lại của mọi người.
Soạn bàiCâu 1 (trang 85 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Mã Lương là thuộc kiểu nhân vật có tài năng kỳ lạ ⇒ kiểu nhân vật được nhắc đến phổ biến trong truyện cổ tích. Một số truyện có nội dung tương tự như: Thạch Sanh, Sọ Dừa.
Câu 2 (trang 85 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Nguyên nhân khiến Mã Lương vẽ giỏi:
+ Quá trình say mê luyện tập chăm chỉ → yếu tố thực tế
+ Được thần tiên ban tặng cho cây bút thần → yếu tố thần kỳ
Quan hệ: Cây bút thần là phần thưởng hoàn toàn xứng đáng là kết quả của quá trìnhsay mê rèn luyện bền bỉ của Mã Lương. Phần thưởng đó chỉ thuộc về những người vừa có tài vừa có đức.
Câu 3 (trang 85 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Mã Lương vẽ các loại dụng cụ lao động và các phương tiện sinh hoạt cho người nghèo khổ⇒ nhân hậu biết giúp đỡ người nghèo khổ.
- Với nhà giàu:
+ Tên địa chủ: Vẽ mũi tên bắn chết hắn ⇒ trừng trị lẻ tham lam, kẻ ác.
+ Nhà Vua: Con rồng → cóc ghẻ; Phượng → gà trụi lông; dãy nũi → tảng đá; thỏi vàng → mắt mãng xà.
Kết quả: Vẽ thuyền và sóng biển⇒ chôn vùi tên vua trong lớp sóng ⇒ tiêu diệt tên vua tàn ác.
Câu 4 (trang 85 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Chi tiết hấp dẫn và gợi cảm.
+ Tỉnh mơ → có được cây bút thần trên tay
+ Mã Lương cãi lại lệnh vua: Rồng → cóc ghẻ; Phượng → gà trụi lông.
Câu 5 (trang 85 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Ý nghĩa cuả cây bút thần:
+ Truyện thể hiện những quan điểm của nhân dân về về mục đích của tài năng nghệ thuật và công lý xã hội.
+ Thể hiện ước mơ của nhân dân về những khả năng kỳ diệu của con người.
Luyện tậpBài 1 (trang 85 Ngữ Văn 6 Tập 1):
Kể lại truyện Cây bút thần một cách diễn cảm.
Bài 2 (trang 85 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Nhắc lại định nghĩa truyện cổ tích:
+ Là một loại truyện dân gian, thường sử dụng yếu tố hoang đường
+ Thể hiện niềm tin và ước mơ của nhân dân về chiến thắng cái ác.
+ Nhân vật trong truyện cổ tích thường là các nhân vật có cuộc đời bất hạnh (Mồ côi cha mẹ, đi ở, hình dạng xấu xí.... ); nhân vật có tài năng kỳ lạ và nhân vật dũng sĩ.
- Một số truyện cổ tích đã được học: Em bé thông Minh, Sọ Dừa, Thạch Sanh, Cây bút thần.
Bài trước: Soạn bài: Luyện nói kể chuyện (SGK Ngữ văn 6 T1 trang 77) Bài tiếp: Soạn bài: Danh từ (SGK Ngữ văn 6 T1 trang 86)