Soạn bài: Sọ Dừa (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 54)
Chia bố cục thành 3 đoạn:
+ Đoạn 1: Từ đầu... đặt tên cho nó là Sọ Dừa: Sự ra đời một cách kì lạ của Sọ Dừa.
+ Đoạn 2: tiếp theo... phòng khi cần dùng đến): Sọ Dừa trở lại hình hài khôi ngô tuấn tú, cưới cô Út làm vợ và thi đỗ trạng nguyên
+ Đoạn 3: còn lại: Biến cố bị hãm hại và sự đoàn tụ của vợ chồng Sọ Dừa.
Giá trị nội dung- Là truyện cổ tích về người mang lốt vật có hình dạng kì dị, truyện kể về chàng Sọ Dừa tuy có hình hài dị dạng xấu xí nhưng cuối cùng đã trút bỏ lốt vật, cưới được người vợ xinh đẹp và sống cuộc sống hạnh phúc.
- Truyện ca ngợi và đề cao giá trị chân chính của con người và tình thương đối với những người có số phận bất hạnh
Trả lời câu hỏiCâu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 54):
Sự ra đời của Sọ Dừa có sự khác thường ở:
+ Quá trình mẹ Sọ Dừa mang thai đã có sự kì lạ: uống nước trong một chiếc sọ dừa và thụ thai
+ Chào đời khác thường, dị dạng: không tay, không chân, tròn như quả dừa
+ Biết cười, biết nói, lăn lông lốc suốt ngày
- Nói về sự ra đời của Sọ Dừa, dân gian muốn bày tỏ sự cảm thông với những con người thấp kém và có ngoại hình xấu xí, dị dạng trong xã hội
Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 54):
Các chi tiết thể hiện sự thông minh tài giỏi của Sọ Dừa: giỏi chăn bò, thổi sáo hay, có tình yêu chân thành, có khả năng dự đoán được tương lai...
Hình dạng bên ngoài của Sọ Dừa là dị dạng, xấu xí hoàn toàn đối lập với phẩm chất bên trong.
Câu 3 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 54):
Cô út chấp thuận lấy Sọ Dừa vì:
- Là người tốt bụng trong cách ứng xử
- Nhìn thấy những phẩm chất tốt đẹp bên trong của Sọ Dừa
- Thương yêu Sọ Dừa chân thành
=> Nhân vật cô út: Tốt bụng, thương người, hiền lành, nết na, thông minh, linh hoạt,...
Câu 4 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 54):
- Qua kết thúc của truyện này, người lao động thể hiện:
+ Mơ ước về thành quả lao động
+ Mơ ước về sự đổi đời
+ Mơ ước về xã hội công bằng: người tốt sẽ được hưởng hạnh phúc, kẻ xấu sẽ bị trừng phạt
+ Ước mơ về tình thương đối với những người có số phận bất hạnh
Câu 5 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 54):
Ý nghĩa truyện:
- Ca ngợi phẩm chất tốt đẹp trong mỗi con người.
- Đề cao tình thương người, lòng nhân ái, sự yêu thương đùm bọc, đặc biệt là tình yêu thương chân thành với người bất hạnh
- Khẳng định niềm tin vào một xã hội công bằng
- Niềm tin vào những giá trị của lao động và sự cố gắng
Luyện tập (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang c54)Bài 1: Học sinh đọc phần Đọc thêm và tìm đọc một vài truyện tương tự như Vua Ếch, Chàng kị sĩ Nhái, Hoàng tử Ếch…
Bài 2: - Học sinh kể diễn cảm truyện cổ tích Sọ Dừa, chú ý giọng kể cần có sự truyền cảm, thể hiện rõ giọng điệu của nhân vật
Bản 2/ Soạn bài: Sọ Dừa (siêu ngắn)Tìm hiểu chung
1. Khái niệm Truyện cổ tích
- Là một loại truyện dân gian, thường sử dụng yếu tố hoang đường
- Thể hiện niềm tin và ước mơ của nhân dân về cái thiện chiến thắng cái ác.
- Nhân vật truyện cổ tích thường có nhân vật có số phận bất hạnh (Mồ côi, hình dạng xấu xí, đi ở.... ); nhân vật có tài năng kỳ lạ và nhân vật dũng sĩ.
2. Phân loại truyện cổ tích
- Có 3 loại:
+ Cổ tích về loài vật → nhân vật chính là những con vật
+ Truyện cổ tích thần kỳ → thường sùng nhiều yếu tố tưởng tượng thần kì.
+ Truyện cổ tích sinh hoạt.
Bố cục chia thành 3 phần:+ Phần 1: Từ đầu... đặt tên cho nó là Sọ Dừa: Sự ra đời một cách kì lạ của Sọ Dừa.
+ Phần 2: tiếp theo... phòng khi cần dùng đến): Sọ Dừa trở lại hình hài khôi ngô tuấn tú, cưới cô Út làm vợ và thi đỗ trạng nguyên
+ Phần 3: còn lại: Biến cố bị hãm hại và sự đoàn tụ của vợ chồng Sọ Dừa.
Tóm tắtCó một đôi vợ chồng nghèo phải đi ở đợ cho nhà phú ông và mãi mà vẫn chưa có con cái. Một lần bà vợ uống nước trong một cái vỏ dừa, về nhà thì biết mình có mang, sinh ra một đứa bé kì dị là không có chân, không có tay, tròn như quả dừa. Bà vợ toan vứt đi nhưng nghe đứa bé cầu xin nên bà không nỡ bỏ nó mà giữ đứa bé lại, đặt tên cho nó là Sọ Dừa.
Lớn lên, Sọ Dừa xin mẹ cho đi chăn bò cho nhà phú ông. Ba cô con gái nhà phú ông được cử thay nhau đưa cơm trưa cho Sọ Dừa. Hai cô chị tính tình kênh kiệu, chỉ có cô út là hiền lành, đối đãi tử tế với Sọ Dừa.
Một ngày, cô út vô tính phát hiện vẻ đẹp thật sự của con người Sọ Dừa và đem lòng thương yêu. Sọ Dừa nhờ mẹ đến nhà phú ông hỏi cưới. Dù bị thách cưới rất cao nhưng Sọ Dừa vẫn đáp ứng đầy đủ. Sọ Dừa trở về hình dáng là một anh chàng khôi ngô tuấn tú đến rước cô út về làm vợ khiến hai cô chị nhà phú ông vô cùng ghen tức.
Sọ Dừa thi đỗ Trạng nguyên và được vua cử đi sứ. Trước khi đi, chàng đã đưa cho vợ 1 hòn đá lửa, 1 con dao và 2 quả trứng gà và dặn vợ luôn mang theo mình để đề phòng tai họa. Sọ Dừa đi vắng, hai cô chị nghĩ kế hãm hại cô út, đẩy cô xuống biển để cướp chồng. Nhờ những món đồ vật chồng đưa, cô út đã thoát chết, được chồng cứu trên đường đi sứ. Hai vợ chồng Sọ Dừa đoàn tụ. Hai cô chị thấy em chưa chết xấu hổ liền bỏ nhà đi biệt xứ.
Soạn bàiCâu 1 (trang 54 Ngữ Văn 6 Tập 1):
Sự ra đời kỳ lạ của Sọ Dừa.
- Bà mẹ uống nước trong một chiếc Sọ Dừa rồi thụ thai
- Hình dạng: không tay không chân, lăn long lóc → lạ lùng dị dạng.
- Kể về sự ra đời của Sọ Dừa nhân dân muốn hể hiện sự cảm thông với những nhân người không may mắn, có số phận và địa vị thấp trong xã hội.
Câu 2 (trang 54 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Sự tài giỏi của Sọ Dừa được thể hiện qua các chi tiết:
+ Chăn bò rất giỏi
+ Thổi sáo hay
+ Tự tin (giục mẹ đi hỏi cưới con gái phú ông)
+ Đỗ trạng nguyên → thông mình.
+ Có khả năng sự đoán chính xác (dự đoán được những việc tương lại chính xác).
- Hình thức bên ngoài dị dạng đối lập hoàn toàn với phẩm chất tốt đẹp bên trong của Sọ Dừa ⇒ khẳng định giá trị và bản chất chân chính, đồng thời bày tỏ ước mơ mãnh liệt về một sự đổi đời của người thời xưa.
Câu 3 (trang 54 Ngữ Văn 6 Tập 1):
a. - Cô út bằng lòng cưới Sọ Dừa vì cô út đã nhận ra được phẩm chất tốt đẹp bên trong của Sọ Dừa (thông minh, thổi sáo hay, tài giỏi); yêu Sọ Dừa bằng lòng chân thành.
b. Nhân vật cô út:
+ Có tấm lòng nhân ái.
+ Thông minh (nhanh trí khi gặp nạn).
⇒ Đây là con người của tình yêu chân thành, của lòng thương người, từ tình yêu đi đến hạnh phúc ⇒ nên xứng đáng được sống cuộc đời hạnh phúc.
Câu 4 (trang 54 Ngữ Văn 6 Tập 1):
Qua câu truyện này chúng ta thấy được ước mơ của những người lao động xưa:
+ Ước mơ về sự đổi đời: Từ thấp kém → tài giỏi ⇒ được sống cuộc sống hạnh phúc.
+ Ước mơ về sự công bằng trong xã hội: Cái thiện luôn chiến thắng cái ác.
Câu 5 (trang 54 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Ý nghĩa của truyện Sọ Dừa:
+ Đề cao phẩm chất tốt đẹp và giá trị chân chính của con người.
+ Đề cao tình thương người và sự yêu thương đùm bọc giữa người với con người.
Luyện tậpBài 1 (trang 54 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Một số truyện như: chàng kị sĩ Nhái, Hoàng tử ếch, nàng công chúa Ếch...
Bài 2 (trang 54 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Kể một cách diễn cảm bài Sọ Dừa:
+ Giọng van nài cùa nhân vật Sọ Dừa khi xin mẹ được đi chăn bò cho nhà phú ông, xin cưới con gái phú ông.
+ Giọng than phiền của người mẹ khi Sọ Dừa đòi cưới con gái phú ông.
+ Giọng thuyết phục của Sọ Dừa.
+ Giọng khinh miệt và mỉa mai của phú ông.
Bài trước: Soạn bài: Viết bài tập làm văn số 1 – Văn kể chuyện (SGK Ngữ văn 6 T1 trang 50) Bài tiếp: Soạn bài: Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ (SGK Ngữ văn 6 T1 trang 55)