Soạn bài: Ôn tập truyện và kí (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 117)
Câu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 117):
| TT | Tên tác phẩm (hoặc đoạn trích) | Tác giả | Thể loại | Tóm tắt nội dung |
| 1 | Bài học đường đời đầu tiên (Trích Dế Mèn phiêu lưu ký) | Tô Hoài | Truyện đồng thoại | Dế Mèn tự miêu tả chân dung, trêu chị Cốc dẫn tới cái chết thương tâm của Dế Choắt. Dế Mèn ân hận và rút ra bài học đường đầu đầu tiên. |
| 2 | Sông nước Cà Mau (Trích đất rừng phương Nam) | Đoàn Giỏi | Truyện dài | Cảnh thiên nhiên vùng sông nước Cà Mau có vẻ đẹp hùng vĩ, rộng lớn, hoang dã, giàu sức sống. Khu chợ Năm Căn là hình ảnh cuộc sống trù phú, tấp nập và độc đáo. |
| 3 | Bức tranh của em gái tôi | Tạ Duy Anh | Truyện ngắn | Tình cảm trong sáng, hồn nhiên và tấm lòng nhân hậu của người em gái đã giúp người anh trai nhận ra những phần hạn chế của mình. |
| 4 | Vượt thác (Trích Quê nội) | Võ Quảng | Truyện dài | Một đoạn trong cuộc hành trình vượt ngược dòng sông Thu Bồn, vượt thác của con thuyền do Dượng Hương Thư cầm lái. |
| 5 | Buổi học cuối cùng (Trích truyện ngắn những vì sao) | An-phông-xơ Đô-đê | Truyện ngắn | Buổi học tiếng Pháp cuối cùng của một lớp học tại ngôi trường làng thuộc vùng An-dác bị quân Phổ Đức chiếm đóng và hình ảnh thầy giáo Ha-men thông qua tâm trạng và cái nhìn của cậu bé học trò Phrăng. |
| 6 | Cô Tô (Trích tuỳ bút) | Nguyễn Tuân | Kí (Tuỳ bút) | Vẻ đẹp biển, đảo, cảnh mặt trời mọc lên và một số nét trong cuộc sống sinh hoạt của người dân trên đảo Cô Tô. |
| 7 | Cây tre Việt Nam (Trích bài kí - Thuyết minh cho bộ phim tài liệu Cây tre Việt Nam) | Thép mới | Kí - Thuyết minh phim | Cây tre là người bạn thân thiết và là cánh tay của người nông dân Việt Nam trong đời sống hằng ngày, trong lao động và chiến đấu. Tre trở thành biểu tượng của dân tộc Việt Nam. |
| 8 | Lòng yêu nước (Trích tập bút kí Thời gian ủng hộ chúng ta) | Ilia Ê-ren-bua | Bút kí - Chính luận | Lòng yêu nước được bắt nguồn từ những thứ bình thường gần gủi, từ tình yêu quê hương, gia đình đã được thử thách và bộc lộ mạnh mẽ trong cộng đồng và bảo vệ đất nước. |
Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 117):
| Đoạn trích hoặc tác phẩm | Thể loại | Cốt truyện | Nhân vật | Nhân vật kể chuyện |
| Bài học đường đời đầu tiên | Truyện đồng thoại | Kể theo trật tự thời gian | Dế Choắt, Dế Mèn, Chị Cốc,... | Dế Mèn |
| Sông nước Cà Mau | Truyện dài | Không | Chúng tôi (ông Hai, An, Cò) | An |
| Bức tranh của em gái tôi | Truyện ngắn | Kể theo trình tự thời gian | Người anh trai, Kiều Phương, Bé Quỳnh, Chú Tiến Lê,... | Người anh trai |
| Vượt thác | Truyện dài | Không | Dượng Hương Thư, Cù Lao, chú Hai... | 2 chú bé Cục và Cù Lao |
| Buổi học cuối cùng | Truyện ngắn | Trật tự thời gian | Phrăng, thầy giáo Ha-men,.. | Phrăng |
| Cô Tô | Kí | Không | Anh hùng Châu Hoà Mãn, vợ con, những người dân sống trên đảo | Tác giả |
| Cây tre Việt Nam | Kí | Không | Cây tre, nhân dân, họ hàng của tre, bộ đội Việt Nam | Giấu mình |
| Lòng yêu nước | Tuỳ bút | Không | Nhân dân Liên Xô | Giấu mình |
→ Các yếu tố có chung ở cả kí và truyện là yếu tố tự sự, tức là có lời kể và có yếu tố miêu tả
Câu 3 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 117):
- Những truyện kí hiện đại đã giúp ta có thể hình dung ra được cảnh sắc thiên nhiên phong phú, tươi đẹp, giàu sức sống của đất nước Việt Nam ta từ Bắc vào Nam, từ biển đảo cho đến rừng núi, qua đó đã thể hiện cuộc sống tươi đẹp của con người Việt Nam trong lao động và trong chiến đấu, trong học tập và trong mơ ước, thật khiêm tốn, giản dị, tài hoa, thông minh và rất anh hùng.
Câu 4 (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 117):
- Trong các truyện em đã học, em yêu thích nhất là nhân vật cô bé Kiều Phương trong truyện “Bức tranh của em gái tôi”. Kiều Phương là một người có năng khiếu hội họa, vẽ tranh rất đẹp và có hồn. Cô bé cũng có tâm hồn trong sáng, vị tha và nhân hậu, giàu lòng yêu thương mọi người trong gia đình.
Bản 2/ Soạn bài: Ôn tập truyện và kí (siêu ngắn)Câu 1 (tr117- sgk)
| STT | Tên tác phẩm | Tác giả | Thể loại | Tóm tắt nội dung |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Dế Mèn phiêu lưu kí | Tô Hoài | Truyện | Dế Mèn có vẻ đẹp cường tráng của một anh chàng dế thanh niên nhưng tính tình lại kiêu căng, xốc nổi. Chỉ vì Dế Mèn đã trêu chọc chị Cốc mà gây ra cái chết thương tâm cho Dế Choắt. Qua đó Dế Mèn đã rút ra được bài học đường đời đầu tiên cho chính mình |
| 2 | Sông nước Cà Mau | Đoàn Giỏi | Truyện | Cảnh quan độc đáo của vùng sông nước Cà Mau với sông ngòi và kênh rạch chằng chịt, rừng đước ở hai bên bờ sông như hai bức trường thành, cảnh khu chợ Năm Căn đông vui, tấp nập, trù phú họp ngay trên mặt sông |
| 3 | Bức tranh của em gái tôi | Tạ Duy Anh | Truyện ngắn | Truyện ngắn nói về tài năng hội họa và tâm hồn trong sáng, lòng nhân hậu của cô bé Kiều Phương. Bức tranh đạt giải của Kiều Phương đã giúp người anh trai nhận ra những khuyết điểm của mình. |
| 4 | Vượt thác | Võ Quảng | Truyện | Hành trình ngược dòng sông Thu Bồn vượt thác của con thuyền do dượng Hương Thư cầm lái |
| 5 | Buổi học cuối cùng | An-phông-xơ Đô-đê | Truyện ngắn | Truyện ngắn về Buổi học tiếng Pháp cuối cùng của một lớp học tại vùng An-dát bị quân Phổ chiếm đóng và hình ảnh người thầy giáo Ha-men thông qua sự quan sát và tâm trạng của cậu học trò Phrăng |
| 6 | Cô Tô | Nguyễn Tuân | Kí | Vẻ đẹp tươi sáng và phong phú của cảnh sắc thiên nhiên của vùng đảo Cô Tô và nét sinh hoạt đặc sắc của người dân sống trên đảo |
| 7 | Cây tre | Thép Mới | Kí | Cây tre là người bạn thân thiết, gần gũi, của nhân dân Việt Nam trong cuộc sống sinh hoạt, trong lao động và kháng chiến. Tre đã trở thành biểu tượng của đất nước và của dân tộc Việt Nam |
| 8 | Lòng yêu nước | I-li-a Ê-ren-bua | Tùy bút chính luận | Lòng yêu nước được bắt nguồn từ lòng yêu những thứ bình thường nhất, gần gũi nhất, từ tình yêu gia đình, tình yêu quê hương. Lòng yêu nước đã được thử thách và được thể hiện mạnh mẽ trong cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc |
| 9 | Lao xao | Duy Khánh | Hồi kí tự truyện | Miêu tả về những loài chim ở đồng quê, qua đó thể hiện vẻ đẹp và sự phong phú của cảnh sắc thiên nhiên làng quê và bản sắc văn hóa dân gian |
Câu 2 (tr117- sgk)
| Tên tác phẩm (hoặc đoạn trích) | Thể loại | Cốt truyện | Nhân vật | Nhân vật kể chuyện |
|---|---|---|---|---|
| Dế Mèn phiêu lưu kí | Truyện | x | x | x |
| Sông nước Cà Mau | Truyện | x | x | x |
| Bức tranh của em gái tôi | Truyện ngắn | x | x | x |
| Vượt thác | Truyện | x | x | x |
| Buổi học cuối cùng | Truyện ngắn | x | x | x |
| Cô Tô | Kí | x | ||
| Cây tre | Kí | x | x | |
| Lòng yêu nước | Tùy bút chính luận | |||
| Lao xao | Hồi kí tự truyện | x |
Câu 3 (tr118- sgk)
Các tác phẩm truyện kí đã được học để lại trong em những cảm nhận và ấn tượng sâu sắc về cuộc sống con người, về đất nước:
- Cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên là muôn màu muôn vẻ. Đất nước từ cảnh sông nước rộng lớn mênh mông nơi cực Nam của tổ quốc đến những dòng sông lắm ghềnh nhiều thác của vùng đất miền Trung kiên cường, hay là cảnh biển khơi mênh mông trong sáng rực rỡ ôm trọn lấy hòn đảo Cô Tô,...
- Cảm nhận về vẻ đẹp cuộc sống, vẻ đẹp của con người lao động xứng tầm với thiên nhiên vũ trụ,....
Câu 4 (tr117- sgk)
Cảm nghĩ về một nhân vật văn học và em yêu thích trong các tác phẩm đã học
Trong các truyện đã được học em yêu thích nhất là nhân vật Thạch Sanh. Thạch Sanh xuất thân nghèo khó nhưng lại rất hiền lành, nhân hậu lại chăm chỉ, chịu khó. Không chỉ vậy, Thạch Sanh còn có nhiều tài năng thiên phú để diệt trừ cái ác bảo vệ dân làng. Giết chằn tinh giúp những người dân lành, giết đại bàng cứu công chúa, trừ Lí Thông để rửa oan cho chính mình, đó đều là những chiến công của Thạch Sanh. Với tấm lòng nhân hậu, lòng vị tha, sự mưu trí và lòng quả cảm Thạch Sanh đã khiến quân các nước chư hầu phải thua một cách tâm phục khẩu phục. Thạch Sanh là một tấm gương mà mỗi chúng ta nên phấn đấu noi theo.
Bài trước: Soạn bài: Câu trần thuật đơn có từ là (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 114) Bài tiếp: Soạn bài: Câu trần thuật đơn không có từ là (SGK Ngữ văn 6 tập 2 trang 118)