Soạn văn 12: Viết bài làm văn số 5: Nghị luận văn học
ĐỀ 1
Dàn ý (mẫu 1)
A. Mở bài: Trình bày về Nguyễn Văn Siêu và trích dẫn câu nói của ông.
Khi cầm bút, các nghệ sĩ chân chính đều cố gắng để đạt được mục đích cao cả của văn học. Là một danh sĩ nổi tiếng, Nguyễn Văn Siêu đã trình bày 1 quan niệm đúng đắn và thuyết phục về văn học (trích câu nói).
B. Thân bài
Giải thích ý kiến của Nguyễn Văn Siêu: nêu quan niệm văn chương chân chính. Tiêu chí phân loại văn học của Nguyễn Văn Siêu là tính mục đích của nó.
+ Kiểu văn học “đáng thờ” là văn học “chuyên chú ở con người”, là văn chương “vị nhân sinh”, hướng đến phục vụ đời sống, ước mơ, khát vọng của con người.
+ Kiểu văn học “không đáng thờ” là kiểu văn học “chỉ chuyên chú ở văn học ”, lo rèn câu đúc chữ, ở hình thức nghệ thuật, đó là văn học ”vị nghệ thuật”.
- Nêu ý kiến về quan niệm của Nguyễn Văn Siêu:
+ Đó là 1 ý kiến có sức thuyết phục, có ý nghĩa lâu dài vì ở mỗi thời đại, văn học phải sinh ra cuộc sống và cũng như bao loại hình nghệ thuật khác nó phải phục vụ đời sống của con người (lấy ví dụ về 'tác phẩm phục vụ cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm).
+ Tuy nhiên, cũng nên chú ý đến hình thức nghệ thuật. Hình thức và nội dung cần có sự tương xứng. Nghệ thuật làm cho nội dung trở nên đặc sắc hơn
⇒ Nguyễn Văn Siêu muốn nói đến giá trị đích thực của văn học: văn học hướng thiện cho con người, văn học xuất phát từ cuộc sống và con người.
- Liên hệ với các tác giả cùng chí hướng như Nguyễn Văn Siêu.
C. Kết bài
- Quan niệm của Nguyễn Văn Siêu về tính mục đích của văn học rất tiêu biểu của quan niệm truyền thống “văn dĩ tải đạo” của cha ông ta.
- Quan niệm của Nguyễn Văn Siêu đến hiện tại vẫn còn nguyên giá trị.
Dàn ý (mẫu 2)
- Giải thích ý kiến của Nguyễn Văn Siêu: nêu quan niệm văn chương chân chính.
+ Loại văn chương “đáng thờ” là văn chương “chuyên chú ở con người”, là văn chương “vị nhân sinh”, hướng đến phục vụ đời sống con người.
+ Loại văn chương “không đáng thờ” là loại văn chương “chỉ chuyên chú ở văn chương”, lo rèn câu đúc chữ, ở hình thức nghệ thuật, đó là văn chương”vị nghệ thuật”.
Nêu ý kiến về quan niệm của Nguyễn Văn Siêu:
+ Đó là một ý kiến có sức thuyết phục, có ý nghĩa lâu dài vì ở mỗi thời đại, văn học phải sinh ra cuộc sống và cũng như bao loại hình nghệ thuật khác nó phải phục vụ đời sống của con người (lấy thí dụ về tác phẩm phụng sự cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm).
+ Tuy nhiên, cũng cần lưu ý đến hình thức nghệ thuật. Hình thức và nội dung cần có sự tương xứng. Nghệ thuật khiến cho nội dung trở nên đặc sắc hơn
⇒ Nguyễn Văn Siêu muốn nói đến giá trị đích thực của văn học: văn học hướng thiện cho con người, văn học xuất phát từ cuộc sống và con người.
- Liên hệ với các tác giả cùng chí hướng như Nguyễn Văn Siêu.
ĐỀ 2
Dàn ý (mẫu 1)
A. Mở bài: Nêu về nhà văn Pháp Buy-phông và trích dẫn câu nói
B. Thân bài
- Giải thích định nghĩa “phong cách”.
+ Phong cách là định nghĩa dùng để nói đến các lối, các cung cách sinh hoạt, làm việc, hoạt động, xử sự, tạo thành cái riêng của 1 người hay 1 loại người nào đó.
+ Ở văn học, phong cách là các nét độc đáo riêng của từng nhà văn thể hiện trong văn học.
- Phong cách được bộc lộ trên 2 phương diện: nội dung và hình thức.
+ Về nội dung: bao gồm các quan niệm về đời sống con người, sự chọn lựa chủ đề, xây dựng đề tài, lối giải thích về cuộc đời con người, …
+ Về nghệ thuật: lối bộc lộ, chọn lựa biện pháp nghệ thuật, tổ chức cấu trúc, tổ chức ngôn từ, …
- Sự thú vị khi đọc các tác phẩm văn chương là phát hiện ra các điểm đặc sắc về phong cách của những tác giả.
- Các nhà văn, nhà thơ có tài năng thực thụ mới có thể định hình phong cách riêng của bản thân. (VD: Nguyễn Du, Nguyễn Tuân, Hồ Xuân Hương, …).
- Giữa phong cách của từng tác giả có mối liên hệ chặt chẽ giữa bản thân cá tính mỗi tác giả. Ở văn học, phong cách được bộc lộ sinh động như 1 thực thể thể hiện các quan điểm cá nhân về văn học.
- Bài học rút ra:
+ Tác giả trong sáng tác cần biết tạo cho bản thân 1 phong cách riêng biệt
+ Độc giả tiếp nhận phải có sự tìm tòi, suy nghĩ khám phá nét phong cách riêng biệt của từng nhà văn.
C. Kết bài: Nhấn mạnh mối liên hệ chặt chẽ giữa phong cách của từng tác giả và nét cá tính của từng tác giả.
Dàn ý (mẫu 2)
- Giải thích định nghĩa “phong cách”.
+ Phong cách là định nghĩa dùng để nói đến các lối, các cung cách sinh hoạt, làm việc, hoạt động, xử sự, tạo thành cái riêng của 1 người hay 1 loại người nào đó.
+ Ở văn học, phong cách là các nét độc đáo riêng của từng nhà văn thể hiện trong văn học.
- Phong cách được bộc lộ trên 2 phương diện: nội dung và hình thức.
+ Về nội dung: bao gồm các quan niệm về đời sống con người, sự chọn lựa chủ đề, xây dựng đề tài, lối giải thích về cuộc đời con người, …
+ Về nghệ thuật: lối bộc lộ, chọn lựa biện pháp nghệ thuật, tổ chức cấu trúc, tổ chức ngôn từ, …
- Sự thú vị khi đọc các tác phẩm văn chương là phát hiện ra các điểm đặc sắc về phong cách của những tác giả.
- Các nhà văn, nhà thơ có tài năng thực thụ mới có thể định hình phong cách riêng của bản thân. (VD: Nguyễn Du, Nguyễn Tuân, Hồ Xuân Hương, …).
- Giữa phong cách của từng tác giả có mối liên hệ chặt chẽ giữa bản thân cá tính mỗi tác giả. Ở văn học, phong cách được bộc lộ sinh động như 1 thực thể thể hiện các quan điểm cá nhân về văn học.
- Bài học rút ra:
+ Tác giả trong sáng tác cần biết tạo cho bản thân 1 phong cách riêng biệt
+ Độc giả tiếp nhận phải có sự tìm tòi, suy nghĩ khám phá nét phong cách riêng biệt của từng nhà văn.
ĐỀ 3
Dàn ý (mẫu 1)
A. Mở bài: Nêu về nhà văn Pháp La Bơ – ruy – e và trích dẫn câu nói của ông.
B. Thân bài
- Giải thích ý kiến của La Bơ – ruy – e: đưa ra khái niệm tiêu chí đánh giá 1 tác phẩm văn chương, dựa trên giá trị giáo dục của tác phẩm này.
- Giá trị giáo dục của tác phẩm văn chương: “nâng cao tinh thần", thể hiện những tình cảm cao cả, dũng cảm => Hướng con người đến chân - thiện - mỹ.
- Khẳng định sự đúng đắn trong quan điểm của nhà văn, lấy dẫn chứng từ các tác phẩm đã được tìm hiểu: Truyện Kiều - Nguyễn Du, Truyền kỳ mạn lục - Nguyễn Dữ, Bình Ngô đại cáo - Nguyễn Trãi, Chí Phèo - Nam Cao, … Các tác phẩm tồn tại lâu dài từ xưa đến hiện tại đều bằng các giá trị giáo dục của nó. Giá trị nhận thức và giá trị thẩm mỹ có thể trở thành lạc hậu song giá trị giáo dục đã vượt được thách thức của thời gian để tồn tại lâu dài:
+ Văn học dân gian (các bài ca dao).
+ Văn học trung đại.
+ Văn học hiện đại.
- Minh chứng phân tích giá trị giáo dục của 1 vài tác phẩm đặc sắc
C. Kết bài: Nhấn mạnh vai trò to lớn của giá trị giáo dục của từng tác phẩm văn học.
Dàn ý (mẫu 2)
- Giải thích ý kiến của La Bơ – ruy – e: đưa ra khái niệm tiêu chí đánh giá 1 tác phẩm văn chương, dựa trên giá trị giáo dục của tác phẩm này.
- Giá trị giáo dục của tác phẩm văn chương: “nâng cao tinh thần", thể hiện những tình cảm cao cả, dũng cảm => Hướng con người đến chân - thiện - mỹ.
- Khẳng định sự đúng đắn trong quan điểm của nhà văn, lấy dẫn chứng từ các tác phẩm đã được tìm hiểu.
+ Văn học dân gian (các bài ca dao)
+ Văn học trung đại
+ Văn học hiện đại
Bài trước: Soạn văn 12: Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài) Bài tiếp: Soạn văn 12: Nhân vật giao tiếp