Soạn văn 12: Giá trị văn học và tiếp nhận văn học
Câu 1 Trang 191 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập II:
Cơ sở ra đời và nội dung chi tiết từng giá trị nhận thức, giáo dục, thẩm mĩ của văn học.
| Giá trị nhận thức | Giá trị giáo dục | Giá trị thẩm mĩ |
|---|---|---|---|
Cơ sở xuất hiện | Đó là năng lực của văn học có khả năng đáp ứng những đòi hỏi của cuộc sống, hiểu được cuộc sống và bản thân, từ đó tác động có hiệu quả vào cuộc sống. | Giá trị giáo dục đào sâu giá trị nhận thức | Là năng lực văn học có thể tạo cho con người sự rung động trước cái đẹp (chân - thiện - mỹ). |
Nội dung | + Quá trình nhận thức cuộc sống của văn học + Quá trình tự nhận thức của văn học | + Con người không chỉ có nhu cầu hiểu biết mà còn có nhu cầu hướng thiện, mong muốn 1 cuộc sống tốt đẹp và bình yên. + Nhà văn luôn bày tỏ suy nghĩ - cảm xúc, bình luận, nhận xét, ... chính họ trong tác phẩm. + Giá trị nhận thức luôn là tiền đề của giá trị giáo dục. Giá trị giáo dục đào sâu giá trị nhận thức. ⇒ Đặc trưng giáo dục của văn học là con đường tình cảm dẫn đến ý thức và sự tự giáo dục. | + Văn học mang đến cho con người những vẻ đẹp đa dạng và phong phú của cuộc sống. + Văn học có thể phát hiện ra vẻ đẹp của những điều rất nhỏ và bình thường cũng như vẻ đẹp lớn lao, hùng vĩ. + Hình thức nghệ thuật của tác phẩm (ngôn ngữ, kết cấu... ). + Văn học miêu tả vẻ đẹp của con người theo chiều sâu (ngoại hình, nội tâm, tư tưởng - tình cảm, hành động, lời nói... ). |
Câu 2 Trang 191 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập II:
Mối liên hệ giữa những giá trị của văn học
- 3 giá trị có mối liên hệ mật thiết, không thể tách rời và đều có tác động đối với người đọc.
- Giá trị nhận thức luôn là tiền đề của giá trị giáo dục. Giá trị giáo dục đào sâu giá trị nhận thức. Giá trị thẩm mỹ làm cho giá trị nhận thức và giá trị giáo dục được phát huy.
Câu 3 Trang 191 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập II:
- Tiếp nhận văn học là quá trình người đọc biến 1 văn bản nghệ thuật và ngôn từ thành tác phẩm văn học thông qua các giai đoạn như đọc văn bản (cảm thụ ngôn từ, tái hiện hình ảnh, v. v. ), khám phá, sáng tạo cảm nhận về tác phẩm, cảm thụ giá trị tư tưởng và nghệ thuật, ghi nhớ những điều tốt đẹp, yêu mến chúng...
- Bản chất của hoạt động tiếp nhận văn học:
+ Đó là một quá trình giao tiếp.
+ Cá nhân hóa, chủ động và tích cực của người tiếp nhận các yếu tố cá nhân đóng một vai trò quan trọng.
- Tính đa dạng và không đồng nhất của tiếp nhận văn học.
Câu 4 Trang 191 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập II:
Quá trình tiếp nhận văn học có 3 cấp độ:
+ Cảm thụ chỉ tập trung vào nội dung cụ thể và trực tiếp của tác phẩm.
+ Cảm nhận nội dung trực tiếp để thấy được nội dung tư tưởng của tác phẩm.
+ Cảm thụ được chú ý đến cả nội dung hình thức và biểu cảm (nghệ thuật).
- Để tiếp nhận văn học một cách hiệu quả, người tiếp nhận phải:
+ Không ngừng nâng cao trình độ lĩnh hội của mình.
+ Để tích lũy kinh nghiệm lễ tân.
+ Đánh giá cao công việc, tìm cách hiểu công việc một cách khách quan và đầy đủ.
+ Tiếp nhận một cách chủ động, tích cực, sáng tạo, hướng tới chân, thiện, mỹ.
Luyện tập
Câu 1 Trang 191 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập II:
- Đây là cách khẳng định và đề cao giá trị giáo dục của văn học.
- Cần đặt các giá trị giáo dục trong mối liên hệ không thể tách rời với các giá trị khác vì giữa các giá trị của văn học có mối quan hệ hỗ trợ chặt chẽ, có giá trị này mới có giá trị kia.
Câu 2 Trang 191 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập II:
Trong tác phẩm "Chữ người tử tù" - Nguyễn Tuân, ta có thể cảm nhận được những giá trị to lớn của văn học:
+ Giá trị nhận thức: Người đọc hiểu hơn về lối chơi chữ thanh cao, tao nhã của con người, tái hiện không gian và thời gian của lịch sử xã hội thời bấy giờ, …
+ Giá trị giáo dục: Ca ngợi, đánh giá cao nhân cách cao đẹp và lòng dũng cảm của Huấn Cao, tác phẩm hướng người đọc đến những giá trị đạo đức, nhân cách tốt đẹp.
+ Giá trị thẩm mỹ: Nguyễn Tuân mang đến cho chúng ta một quan niệm thẩm mỹ thú vị, thấm nhuần tư tưởng nhân văn: cái đẹp có thể sinh ra trong tù; ngọn lửa của sự chính nghĩa có thể bùng cháy nơi sự ô uế và bóng tối ngự trị; thiên lương cao quý có thể xuất hiện trong môi trường tội ác
Câu 3 Trang 191 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập II:
Đây là cách nói khác của các mức độ tiếp nhận văn học:
- "Cảm" là mức độ tiếp nhận tình cảm đối với tác phẩm, khi người đọc có những ấn tượng chung nhất định (vui, buồn, sâu lắng). màu mè, mới mẻ... ) nhưng không giải thích được nguồn gốc của những ấn tượng này
- "Hiểu" là mức độ tiếp nhận lý trí, khi người đọc đã hiểu hết tác phẩm cả về nội dung và nghệ thuật, có cơ sở để lý giải những ấn tượng và cảm xúc mà tác phẩm nhận được. gợi ý cũng như các giá trị cốt lõi khác của tác phẩm.
Bài trước: Soạn văn 12: Ôn tập phần làm văn Bài tiếp: Soạn văn 12: Tổng kết phần tiếng Việt: Lịch sử, đặc điểm loại hình và các phong cách ngôn ngữ