Soạn văn 12: Đô-xtôi-ép-xki (X.Xvai-Gơ)
Đoạn trích đã cho thấy vô số các chi tiết sống động của 1 số phận nghiệt ngã khó có thể tìm thấy ở các sách chuyên về tiểu sử nhà văn Đô-xtôi-ép-xki
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 Trang 65 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập I:
- Số phận:
+ Phải chịu nhiều đau khổ về vật chất và tinh thần
+ Có 2 thời điểm đối lập nhau trong cuộc đời:
• thời kỳ tuyệt vọng (sống lưu vong, quỳ gối trước kẻ hèn, vì nợ tiền, ... )
• thời gian để trở về nước với giây phút hạnh phúc tột đỉnh.
Tính cách:
+ Nghị lực: thiên tài bị số phận lấn át nhưng ông vẫn không ngừng lao động
+ Một con người vẫn tỏa sáng với nghị lực, tình yêu nghệ thuật và con người
+ Chịu hàng thế kỉ dằn vặt để chắt lọc nên những vinh quang cho Tổ quốc, nhân dân
Câu 2 Trang 65 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập I:
Tác dụng cấu trúc tương phản:
+ Thể hiện sự đối lập giữa đời sống vật chất và tinh thần khốn khó, với tầm vóc của những đóng góp to lớn của ông cho tổ quốc.
+ Nó thể hiện sự tôn trọng của nhân dân.
+ Nó làm nổi bật 2 khía cạnh của cuộc đời ông: người chịu đau khổ và người đạt đến đỉnh vinh quang.
Câu 3 Trang 65 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập I:
- Nghệ thuật so sánh:
+ Tác phẩm... là rượu ngọt
+ đếm các ngày như trước đây đếm cái cọc của trại giam
+ trở về như một kẻ hành khất
+ lời như sấm sét
- Nghệ thuật ẩn dụ:
+ Quả đã được giải thoát, vỏ khô rụng xuống
+ Thành phố ngàn tháp chuông
=> Hình tượng ẩn dụ, so sánh thuộc khía cạnh tôn giáo, muốn nâng hình tượng con người lên thành hình tượng vị thánh
Câu 4 Trang 65 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập I:
- 1 nhà văn lớn phải gắn liền với bối cảnh dân tộc, đất nước, bối cảnh văn học hiện tại
- Để khẳng định sự vĩ đại của nhà văn không chỉ với lịch sử văn học mà còn với lịch sử xã hội của đất nước.
Bản 2. Soạn văn 12: Đô-xtôi-ép-xki (X. Xvai-Gơ) (siêu ngắn)
Câu 1 Trang 65 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập I:
Những nét đặc biệt về tính cách và số phận của Đô-xtoi-ep-xki:
- Về tính cách:
+ Giàu ý chí nghị lực vươn lên, vượt qua những thiếu thốn và đau khổ
+ Mang tình yêu nước: ông luôn nghĩ về nước Nga, chịu hàng thế kỉ dằn vặt để chắt lọc nên sự vinh quang cho đất nước, dân tộc mình.
+ Giàu lòng đam mê nghệ thuật và tình thương đối với con người
- Về số phận:
+ Chịu sự đau khổ, thiếu thốn về vật chất và tinh thần
+ Là khách hàng chuyên cần của hiệu cầm đồ.
+ Làm việc suốt đêm giữa cơn đau đẻ của vợ
+ Sống giữa giống người chấy rận
+ Bệnh tật...
+ Từng có thời kì sống lưu vong, phải quỳ gối trước những người thấp hèn.
Câu 2 Trang 65 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập I:
Tác dụng của nét cấu trúc các hình tượng trái ngược khi thể hiện chân dung của Đô-xtôi-ép-ki: làm đối lập giữa đời sống vật chất và tinh thần, sự thiếu thốn, vất vả với các điều to lớn vĩ đại trong ông. Qua đó, làm ngời ngời hình tượng chân dung và con người của ông.
Câu 3 Trang 65 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập I:
- Nghệ thuật so sánh: “Tác phẩm... là rượu ngọt”, “đếm các ngày như trước đây đếm cái cọc của trại giam”, “trở về như một kẻ hành khất”, “lời như sấm sét”
- Nghệ thuật ẩn dụ: “quả đã được cứu thoát, vỏ khô rụng xuống”, “thành phố ngàn tháp chuông”
- Tác dụng: Hình ảnh ẩn dụ, so sánh thuộc lĩnh vực tôn giáo. Nhằm mong muốn nâng lên thành hình tượng vị thánh, 1 con người siêu phàm.
Câu 4 Trang 65 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập I:
Việc Xvai – cơ luôn gắn Đô - xtôi - ép - xki vào hoàn cảnh thời sự chính trị và văn chương có ý nghĩa:
- 1 nhà văn vĩ đại không thể tồn tại một cách riêng lẻ mà phải đặt trong quan hệ gắn bó với hoàn cảnh của dân tộc, của đất nước.
=> Biện pháp nhấn mạnh hình tượng nhân vật: gắn hình tượng con người giữa khung cảnh rộng lớn.
- Thiên tài có thể bị chèn ép bởi số phận, lại có thể tác động trở lại xã hội.
Bài trước: Soạn văn 12: Mấy ý nghĩ về thơ (Nguyễn Đình Thi) Bài tiếp: Soạn văn 12: Nghị luận về một hiện tượng đời sống