Soạn văn 12: Đò lèn (Nguyễn Duy)
- Tác phẩm Đò lèn được sáng tác vào năm 1983, trong 1 dịp nhà thơ trở về quê nhà sống, với các hồi ức đan xen nhiều buồn vui thời thơ ấu.
Bố cục
- Phần 1 bao gồm 5 khổ đầu: Tác giả dưới góc nhìn của một người cháu nhớ lại hình ảnh tần tảo lam lũ của người bà.
- Phần 2 là phần còn lại: sự thức tỉnh muộn màng của người cháu
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 Trang 149 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập I:
- Hình ảnh khi còn nhỏ của nhà thơ:
+ Tuổi thơ của nhà thơ đã trải qua sự cơ cực, nghèo đói vì chiến tranh.
+ Nét hồn nhiên, vô tư, nghịch ngợm: ra cống Na câu cá, bắt chim sẻ, ăn trộm nhãn chùa Trần,...
+ Sự say mê thế giới hư ảo của thần thánh: hơi đền Cây Thị, xem lễ đền Sòng, ......
- Điểm quen thuộc: thể hiện lại 1 cách chân thật, cảm động những kỉ niệm tuổi thơ.
- Điểm mới: nói ra các kỉ niệm không đẹp: “ăn trộm nhãn chùa Trần"
=> Bộc lộ cái nhìn mới: dũng cảm nhìn thẳng tới sự thật, dám nói ra sự thực từ góc nhìn không thuận chiều
Câu 2 Trang 149 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập I:
- Hình tượng người bà âm thầm chịu đựng, hy sinh cho đứa cháu mồ côi được thể hiện lại một cách cảm động:
+ Hình ảnh người bà lam lũ, vất vả, lặn lội thân cò qua tình thương của đứa cháu: mò cua xúc tép, gánh chè xanh trong đêm lạnh,.....
+ Hình ảnh người bà đi bán trứng ở ga Lèn giữa sự tan hoang của cảnh vật
- Tình cảm của tác giả với bà ngoại:
+ Hiểu được nỗi cơ cực, tần tảo, tình yêu thương của bà
+ Bộc lộ tình cảm tình yêu thương, sự tôn kính, lòng tri ân sâu sắc đối với bà.
+ Bộc lộ sự ân hận, ngậm ngùi, đau xót muộn màng.
Câu 3 Trang 149 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập I:
- Ở tác phẩm Bếp lửa, nhà thơ Bằng Việt đã bộc lộ tình cảm đối với người bà qua việc tái hiện lại hồi ức thiêng liêng, cảm động về tình bà cháu.
- Điểm độc đáo trong cách bộc lộ tình cảm đối với người bà của Nguyễn Duy là:
+ Thể hiện tình cảm một cách trực tiếp, từ các kí ức, không che đậy dưới bất kì hình ảnh hay biểu tượng nào.
+ Nguyễn Duy thể hiện tình cảm với bà bằng các vần thơ giống như tự trách mình, như ăn năn, hối lỗi khi nhớ về 1 thời vô tâm, vụng dại đã qua
Bản 2. Soạn văn: Đò lèn - Nguyễn Duy (siêu ngắn)
Bố cục
- Phần 1 gốm có 2 khổ thơ đầu: Cái tôi của nhà thơ thời thơ ấu
- Phần 2 là phần còn lại: Hình ảnh người bà và tình cảm của nhà thơ
Câu 1 Trang 149 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập I:
- Cái tôi của nhà thơ từ khi còn nhỏ:
+ Sự tinh nghịch, vô tư, sống giữa những kỉ niệm vừa vui, vừa buồn: câu cá, ăn trộm nhãn, bắt chim sẻ
+ Ấn tượng tuổi thơ của nhà thơ: khói Trầm thơm, điệu hát văn, bóng cô đồng, mùi huệ trắng
- Điểm quen thuộc và mới mẻ ở cái nhìn của nhà thơ:
+ Điểm quen thuộc: sự vô tư, hồn nhiên, tinh nghịch giống như bao đứa trẻ khác.
+ Mới lạ: nhìn 1 cách thẳng thắn vào tuổi thơ, có cả sự hồn nhiên mà cũng có cái xấu; đó là 1 đứa trẻ say đắm trong thế giới hư ảo mà quên đi thế giới thực, quên đi người bà của mình.
Câu 2 Trang 149 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập I:
- Hình ảnh người bà: vất vả, cơ cực, lam lũ nhưng lại rất giàu tình thương và luôn hy sinh trong thầm lặng:
+ Mò cua xúc tép.
+ Gánh chè xanh.
+ Bán trứng ở ga.
+ Bán cháo những đêm hàn.
- Tình cảm của nhà thơ đối với người bà của mình.
+ Thương bà nhưng đã muộn vì bà đã không còn nữa.
+ Tâm trạng xót xa, ngậm ngùi, ân hận vì những việc đã xảy ra.
Câu 3 Trang 149 Sách giáo khoa Ngữ văn 12 Tập I:
Cách thể hiện đặc biệt của tác giả:
- Bộc lộ một cách gián tiếp qua những hình ảnh, âm thanh.
- Bộc lộ trực tiếp.
- Nghệ thuật đối lập.
Nội dung chính của văn bản:
- Nội dung: Từ tình yêu thương sâu sắc của bà, tác phẩm đã thể hiện sự chiêm nghiệm của tác giả đối với thời cuộc.
- Nghệ thuật của tác phẩm:
+ Sử dụng những hình tượng rất bình dị, gần gũi, thân quen.
+ Tính chất dân gian.
Bài trước: Soạn văn 12: Tiếng hát con tàu (Chế Lan Viên) Bài tiếp: Soạn văn 12: Thực hành một số phép tu từ cú pháp