Trang chủ > Lớp 8 > Soạn Văn 8 (siêu ngắn) > Soạn bài: Xây dựng đoạn văn trong văn bản (Trang 35 Ngữ văn 8)

Soạn bài: Xây dựng đoạn văn trong văn bản (Trang 35 Ngữ văn 8)

I. Thế nào là đoạn văn?

Đọc văn bản “Ngô Tất Tố và tác phẩm Tắt đèn” và trả lời các câu hỏi.

Câu 1:

Văn bản trên gồm có hai ý. Mỗi ý được diễn giải thành một đoạn văn

- Giới thiệu về nhà văn Ngô Tất Tố

- Khái quát giá trị tác phẩm "Tắt đèn".

Câu 2:

Dấu hiệu hình thức để nhận biết một đoạn văn:

- Chữ đầu tiên của đoạn thường viết hoa và lùi đầu dòng.

- Mỗi đoạn thường có nhiều câu văn.

- Kết thúc đoạn văn bằng dấu chấm và xuống dòng.

Câu 3:

- Đặc điểm cơ bản của đoạn văn:

+ Đặc điểm hình thức: (câu 2)

+ Đặc điểm nội dung: Mỗi đoạn văn thường triển khai một ý trọn vẹn

- Đoạn văn là: Đơn vị trực tiếp để tạo nên một văn bản, bắt đầu từ chữ viết hoa lùi vào đầu dòng, kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng và thường diễn tả một ý tương đối hoàn chỉnh.

II. Từ ngữ và câu trong đoạn văn

1. Từ ngữ chủ đề và câu chủ đề của đoạn văn

a. Từ ngữ có giúp duy trì đối tượng trong đoạn văn: "Ông", "Ngô Tất Tố", "nhà văn", "các tác phẩm chính của ông"

b. Câu then chốt của đoạn văn: "Tắt đèn là một tác phẩm tiêu biểu nhất của nhà văn Ngô Tất Tố". Câu trên là câu chủ đề của đoạn văn vì: Khái quát nội dung chính của toàn đoạn văn. Câu chủ đề trong trường hợp này thường đặt ở đầu đoạn

c. Câu chủ đề có nội dung khái quát, lời lẽ thường ngắn gọn, có đủ 2 thành phần chính và đặt ở đầu hoặc cuối đoạn văn.

2. Cách trình bày nội dung đoạn văn

a. Phân tích và so sánh cách trình bày ý của hai đoạn văn trên:

- Về hình thức: Giống nhau

- Về cách triển khai nội dung:

+ Đoạn 1 không có từ ngữ chủ đề để duy trì đối tượng, không có câu chủ đề.

+ Đoạn 2 câu chủ đề đặt ở đầu đoạn, những câu sau để triển khai theo nội dung câu chủ đề

- Về cách diễn đạt:

+ Đoạn 1: Phương pháp song hành

+ Đoạn 2: Phương pháp diễn dịch.

b. Đọc đoạn văn và trả lời câu hỏi

- Đoạn văn trên có câu chủ đề laf "Như vậy, lá cây có màu xanh là do có chất diệp lục chứa trong thành phần tế bào" đứng ở cuối đoạn.

- Đoạn văn cho trên được trình bày theo lối quy nạp.

Luyện tập

Câu 1:

Văn bản trên có thể được chia thành 2 ý, mỗi ý được triển khai bằng một đoạn văn.

+ Thầy đồ chép lại văn tế của ông thân sinh

+ Gia chủ trách móc thầy đồ viết nhầm, thầy cãi liều và "chết nhầm"

Câu 2:

Phân tích cách trình bày nội dung:

- Đoạn a: Câu chủ đề “Trần Đăng Khoa rất biết cách yêu thương” đặt ở đầu đoạn; chủ đề được diễn đạt theo kiểu cách diễn dịch

- Đoạn b: Không có câu chủ đề, chủ đề chỉ được duy trì bằng những từ ngữ chủ đề “ngớt’, “tạnh”, “mưa”, “mặt trời”, triển khai ý theo kiểu song hành.

- Đoạn c: Không có câu chủ đề, chủ đề được diễn đạt bằng những từ ngữ chủ đề “Nguyên Hồng”, “ông”, “tác phẩm”, triển khai ý theo kiểu song hành.

Câu 3:

- Diễn dịch:

Lịch sử ta đã dựng nên từ nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại đã chứng tỏ tinh thần yêu nước của nhân dân ta. Đất nước ta đã trải qua nhiều cuộc xâm lăng của những kẻ thù hùng mạnh nhất trên thế giới. Nhưng với niềm tự hào dân tộc, bằng lòng tấm yêu nước nhân dân ta đã chiến đấu hết mình để bảo vệ vững chắc độc lập dân tộc. Lịch sử vẻ vang ghi danh những chiến công do các vị anh hùng như Hai Bà Trưng, Trần Quốc Tuấn, Lê Lợi, Ngô Quyền... và của nhân dân ta trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mỹ. Chúng ta cần phải đời đời nhớ ơn đến công lao của cha ông ta và luôn phát huy tinh thần yêu nước của nhân dân ta.

- Quy nạp:

Đất nước ta đã trải qua những cuộc xâm lăng của những kẻ thù hùng mạnh nhất trên thế giới. Nhưng với niềm tự hào dân tộc, bằng lòng yêu nước nhân dân ta đã chiến đấu hết mình để bảo vệ vững chắc độc lập dân tộc. Lịch sử vẻ vang đã ghi danh những chiến công lẫy lừng của các vị anh hùng như Hai Bà Trưng, Trần Quốc Tuấn, Lê Lợi, Ngô Quyền... và của nhân dân ta trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mỹ. Trang sử hào hùng mà ông cha ta đã để lại đã minh chứng cho tinh thần yêu nước của nhân dân ta.

Câu 4:

c. Bài học vận dụng vào cuộc sống của câu thành ngữ “Thất bại là mẹ thành công”

Trong cuộc sống, chúng ta luôn phải cố gắng và không bao giờ được nản chí, bởi vì “thất bại là mẹ thành công”. Trong bất kì một lĩnh vực nào dù là công tác, tình cảm, học tập... ai ai cũng mong muốn mọi điều mình làm được suôn sẻ, viên mãn. Tuy nhiên, cuộc sống lại không phải lúc nào cũng thuận buồm xuôi gió. Trên con đường đời của mình, chúng ta ắt sẽ có một số lần thất bại. Nhưng chính vì sự thất bại đó sẽ cho ta kinh nghiệm, bài học để bản thân chúng ta không mắc sai lầm nữa. Quá trình trải nghiệm đó sẽ là bước đệm để chúng ta vươn tới một thành công ngọt ngào và bền vững.

- Cách trình bày nội dung trong đoạn văn: Phương pháp diễn dịch, câu chủ đề đặt ở đầu đoạn.