Soạn bài: Làm thơ bảy chữ (trang 163 Ngữ văn 8)
I. Chuẩn bị ở nhà
1. Khái niệm và phạm vi luyện tập
2. Xem lại bài thuyết minh về thể thơ thuyết minh đã học
3. Nhận xét
- Số câu số chữ: bốn câu, mỗi câu bảy chữ.
- Cách ngắt nhịp: 4 /3 (phổ biến)
- Gieo vần: vần chân ở cuối các câu 1,2,4
- Luật bằng trắc:
a. B B B T T B B
T T B B T T B
T T B B B T T
B B T T T B B
b. B T B B T T B
T B B T T B B
T B T T B B T
T T B B T T B
c. B B T T T B B
T T B B T T B
T T B B B T T
B B B T T B B
4. Một số bài thơ 7 chữ đã học
- Qua đèo ngang (bà Huyện Thanh Quan), Bánh trôi nước (Hồ Xuân Hương); Muốn làm thằng Cuội (Tản Đà); Bạn đến chơi nhà (Nguyễn Khuyến)
II. Hoạt động trên lớp
1. Nhận diện luật thơ
a. Chiều hôm thằng bé / cưỡi trâu về,
Nó ngẩng đầu lên / hớn hở nghe.
Tiếng sáo diều cao / vòi vọi rót,
Vòm trời trong vắt / ánh pha lê.
- Các tiếng gieo vần: “e” vần “ê”
- Mối quan hệ bằng trắc:
+ Đối ở chữ thứ 2,4,6 của cặp câu 1-2,3-4.
+ Niêm ở chữ thứ 2,4,6 của cặp câu 2-3.
b. - Bài thơ bị chép sai ở 2 chỗ: + Sau “Ngọn đèn mờ” thiếu dấu phẩy. Dấu phẩy ở vị trí này có tác dụng tạo nhịp nên khi thiếu sẽ khiến đọc bị sai (nhịp 4/3 chứ không phải 3/4).
+ Tiếng “xanh” bị chép sai (bản gốc là tiếng “lè”) nên vần “anh” trong tiếng này không phù hợp với vần “e” trong tiếng “che” ở trên.
- Sửa lại: thay “xanh” bằng “lè”, bỏ dấu phẩy
2. Tập làm thơ
a. Cần phải chú ý luật bằng trắc của 2câu thơ này:
B B T T B B T
T T B B T T B
b. Luật của hai câu tiếp sẽ là:
T T B B B T T
B B T T T B B
Bài trước: Soạn bài: Hai chữ nước nhà (trang 162 Ngữ văn 8) Bài tiếp: Soạn bài: Nhớ rừng (trang 7 Ngữ văn 8 tập 2)