Soạn bài: Câu ghép (trang 111 Ngữ văn 8)
I. Đặc điểm của câu ghép
Câu 1 & 2.
Tìm và phân tích cụm C-V trong những câu in đậm
- Câu 1:
+ Tôi/quên làm sao được... bầu trời quang đãng.
C V
+ Tôi /quên làm sao được
C V
+ những cảm giác trong sáng đó/ nảy nở trong lòng tôi
C V
+ (như) mấy cánh hoa tươi/ mỉm cười giữa bầu trời quang đãng
C V
- Câu 2:
+ mẹ tôi/ âu yếm nắm lấy tay tôi dẫn đi trên con đường quê dài và hẹp
C V
- Câu 3:
+ Cảnh vật chung quanh tôi /đều thay đổi
C V
+ (vì chính) lòng tôi /đang có sự thay đổi lớn.
C V
+ hôm nay tôi/ đi học.
C V
Câu 3:
Trình bày kết quả vào bảng
Câu 4:
Câu có 1 cụm C - V là câu đơn “Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió se se lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm lấy tay tôi dắt tôi đi trên con đường làng dài và hẹp. ”, câu có các cụm C - V không bao chứa nhau là câu ghép “Cảnh vật xung quanh tôi đều có thay đổi, vì chính trong lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học”, câu có cụm C - V nhỏ nằm trong cụm C - V lớn là câu phức “Tôi quên làm sao được những cảm giác trong sáng ấy đã nảy nở trong lòng tôi như những cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. ”
II. Cách nối các vế câu
Câu 1:
Tìm thêm các câu ghép có trong đoạn trích ở cụm 1.
- “Hằng năm cứ vào dịp cuối thu… kỉ niệm mơn man của buổi khai giảng”
- “Những ý tưởng đó tôi chưa lần nào… không nhớ hết”.
- “Cảnh vật xung quanh tôi… hôm nay tôi đi học”.
Câu 2:
Trong từng câu ghép, các vế câu được nối với nhau bằng các quan hệ từ: và, vì.
Luyện tập
Câu 1:
Tìm câu ghép và chỉ ra cách nối các vế trong câu ghép đó.
a, Câu ghép:
+ U van Dần, u lạy Dần! ( không sử dụng từ nối)
+ Chị con có đi, u mới có tiền để nộp sưu, thầy Dần mới được về nhà với Dần chứ! ( không sử dụng từ nối)
+ Sáng nay người ta trói đánh thầy Dần như thế, Dần có thương không? ( không sử dụng từ nối)
+ Nếu Dần còn không buông chị ra, chốc nữa ông lí đến đây, ông ấy trói cả u, trói nốt cả Dần đấy. (sử dụng từ nối “nếu”)
b, Cô tôi nói chưa dứt câu, cổ họng tôi đã thấy nghẹn ứ, khóc không thành tiếng. (Không sử dụng từ nối)
+ Giá như những cổ tục đầy đọa mẹ tôi là một vật như cục thủy tinh hay hòn đá, đầu mẩu gỗ, tôi sẽ vồ lấy ngay mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho khi nát vụn mới thôi (sử dụng từ nối “giá”)
c, Tôi im lặng cúi đầu xuống đất: lòng tôi càng đau thắt lại, khóe mắt thấy cay cay. (Nối bằng dấu hai chấm)
d, Hắn làm nghề ăn trộm nên vốn không ưa gìlão Hạc bởi vì lão sống lương thiện quá (nối bằng quan hệ từ “bởi vì”, “nên”)
Câu 2:
Đặt câu ghép với cặp quan hệ từ.
a. Vì trời mưa bão nên chúng tôi được nghỉ học
b. Nếu tôi cố gắng hơn nữa thì tôi sẽ đạt được ước mơ của mình
c. Tuy lão Hạc nghèo đói nhưng lão vẫn quyết không động vào số tiền dành cho con trai.
d. Lan không chỉ học giỏi mà bạn ấy còn rất tốt bụng.
Câu 3:
Chuyển các câu gép vừa đặt được thành câu ghép mới:
a. Lược bỏ một quan hệ từ
- Trời mưa bão nên chúng tôi được nghỉ học
- Tôi cố gắng hơn nữa thì tôi sẽ đạt được ước mơ của mình
b. Đảo trật tự các vế câu
- Lão Hạc vẫn quyết không động vào số tiền dành cho con trai tuy lão rất nghèo đói
- Lan không chỉ tốt bụng mà bạn ấy còn học rất giỏi.
Câu 4:
Đặt câu ghép với các cặp từ hô ứng:
a. Buổi sáng vừa nắng ráo buổi chiều trời đã đổ mưa.
b. Tôi đi đâu em Cún nhà tôi đi theo đấy
c. Chị Dậu càng van xin tên Cai lệ càng hách dịch.
Câu 5:
Vì bao bì ni nông có tác hại vô cùng lớn đối với môi trường nên chúng ta hãy thay đổi thói quen dùng bao bì ni lông. Mọi người hãy hạn chế dùng bao bì ni lông bằng cách dùng túi giấy. Chúng ta nên tái sử dụng bao ni lông bằng cách giặt sạch rồi phơi khô bao đã sử dụng. Không những bản thân chúng ta hành động mà còn kêu gọi mọi người xung quanh hãy cùng chung tay, tuyên truyền, cổ động trong cộng đồng cùng nhau tìm ra giải pháp. Thay đổi thói quen dùng bao ni lông chính là cách bảo vệ môi trường sống hiệu quả của chúng ta.
Câu ghép:
- Vì bao bì ni nông có tác hại vô cùng lớn đối với môi trường nên chúng ta hãy thay đổi thói quendùng bao bì ni lông.
- Không những bản thân chúng ta cần phải hành động mà mỗi người hãy cùng chung tay, tuyên truyền, cổ động để cộng đồng cùng nhau tìm ra giải pháp.
Bài trước: Soạn bài: Luyện nói: kể chuyện theo ngôi kể kết hợp với miêu tả và biểu cảm (trang 110 Ngữ văn 8) Bài tiếp: Soạn bài: Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh (trang 117 Ngữ văn 8)