Soạn bài: Đập đá ở Côn Lôn (trang 150 Ngữ văn 8)
Bố cục
- 2 câu Đề: Tư thế ngạo nghễ của người chí sĩ khi ở Côn Lôn
- 2 câu Thực: Người chí sĩ yêu nước có sức mạnh phi thường
- 2 câu Luận: Chí khí bền vững qua gian khó
- 2 câu Kết: Tinh thần lạc quan và dũng khí hiên ngang sắt đá.
Soạn bài
Câu 1:
Công việc đập đá của người chí sĩ tù ở Côn Lôn:
- Không gian: Giữa đất Côn Lôn, núi non trùng điệp
- Điều kiện làm việc: Bị quát tháo, gông cùm, đánh đập
- Tính chất công việc: Lao động khổ sai.
→ Công việc đập đá gian khổ, khó khăn, khắc nghiệt.
Câu 2:
- 4 câu thơ đầu có 2 lớp nghĩa:
+ Công việc khổ sai khổ cực, vất vả, bị bọn thực dân Pháp đày đọa.
+ Người chiến sĩ đang bộc lộ ý chí, sức mạnh, đang chinh phục những chướng ngại, khó khăn để đi đến thành công.
- Giá trị nghệ thuật của bốn câu trên:
+ Làm trai, đứng giữa đất trời Côn Lôn: quan niệm truyền thống về chí làm trai, hiên ngang, có chí lớn, trụ cột, chinh phục mọi khó khăn.
+ Đảo ngữ, đảo tính từ, động từ lên đứng trước “xách búa”, “lừng lẫy”, “Ra tay” đã làm nổi bật được sức mạnh, ý chí và khí phách của người chí sĩ.
+ Biện pháp nói quá “tan năm bảy đống”, “lở núi non”,“mấy trăm hòn”: Khẳng định chiến công, đề cao hình tượng oai phong, lẫm liệt của một người anh hùng.
→ Khẩu khí tác giả: hào hùng, hiên ngang, đanh thép, không chịu khuất phục.
Câu 3:
- Ý nghĩa của bốn câu thơ cuối: biểu lộ tinh thần cách mạng bền bỉ, khẩu khí ngang tàng và ý chí sắt đá ở người anh hùng.
- Cách thức thể hiện cảm xúc của tác giả:
Tạo thế tương quan đối lập:
+ Tháng ngày > < thân sành sỏi
+ Mưa nắng > < dạ sắt son.
→ Khó khăn gian khổ không khiến người chí sĩ chùn bước mà chỉ bồi dưỡng thêm sự kiên cường, ý chí chiến đấu cho người chí sĩ yêu nước.
So sánh tương đồng:
+ Gian nan-việc con con, lỡ bước
+ sự nghiệp cách mạng - việc vá trời
+ Chiến sĩ cách mạng - kẻ vá trời
→ Nổi bật hình ảnh người chí sĩ yêu nước: Sự nghiệp cách mạng cao quý, thiêng liêng, là quá trình dài lâu. Người làm việc lớn thì ắt phải sẵn sàng đón nhận những thử thách.
Luyện tập
Câu 2:
Những cảm nhận của bản thân về vẻ đẹp lãng mạn, hào hùng của hình tượng nhà nho yêu nước và cách mạng ở đầu thế kỉ XX qua cả 2 bài thơ "Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác" và "Đập đá ở Côn Lôn":
- Họ đều là những vị nhà Nho yêu nước làm vào cảnh sa cơ lỡ vận nhưng luôn có tinh thần kiên cường, ý chí bền bỉ và quyết tâm theo đuổi sự nghiệp “kinh bang tế thế” đến hết cuộc đời.
- Họ ngạo nghễ, ngang tàng, bất khuất, thể hiện được phong thái ung dung đường hoàng của một người chí sĩ yêu nước.
Bài trước: Soạn bài: Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác (trang 147 Ngữ văn 8) Bài tiếp: Soạn bài: Ôn luyện về dấu câu (trang 152 Ngữ văn 8)