Trang chủ > Lớp 8 > Soạn Văn 8 (siêu ngắn) > Soạn bài: Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự (trang 73 Ngữ văn 8)

Soạn bài: Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự (trang 73 Ngữ văn 8)

I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự

Câu 1:

- Yếu tố miêu tả:

+ Xe chạy chầm chậm

+ Tôi thở hồng hộc, trán ướt đẫm mồ hôi, hai chân ríu cả lại

+ Khóc nức nở, sụt sùi

+ Còm cõi, xác xơ

+ Gương mặt mẹ tôi vẫn tươi đẹp với đôi mắt trong và làn da mịn, làm nổi bật lên đôi gò má màu hồng.

+ Khuôn miệng xinh xắn nhai trầu thở ra thơm tho lạ thường.

- Yếu tố biểu cảm:

+ Hay tại vì sung sướng vì được trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà tôi lại thấy tươi đẹp như thuở còn sung túc.

+ Tôi thấy những cảm giác ấm áp đã mất từ lâu bỗng mơn man khắp da thịt

+ Phải bé lại và sà vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống đến cằm và gãi rôm ở sống lưng cho thì mới thấy người mẹ có một sự êm dịu vô cùng.

- Những yếu tố này đan xen vào nhau và đan xen vào những yếu tố tự sự có trong đoạn văn.

Câu 2:

- Viết lại đoạn văn dưới đây khi bỏ đi yếu tố miêu tả và biểu cảm:

Xe chạy… Mẹ tôi cầm nón vẫy theo tôi, vài giây sau, tôi đã đuổi kịp. Mẹ tôi cầm tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, tôi òa lên khóc. Mẹ tôi cũng khóc theo:

- Con nín đi! Mợ đã về với con rồi mà.

Mẹ tôi lấy vạt áo nâu lau nước mắt cho tôi rồi xốc nách tôi lên. Đến bây giờ tôi mới chợt nhận ra mẹ tôi không như những gì cô tôi nhắc lại lời người họ hàng bên nội của tôi. Tôi ngồi trên đệm xe, đùi áp vào đùi mẹ tôi, ngả đầu vào cánh tay mẹ tôi.

Từ ngã tư đầu trường học về tới nhà, tôi không còn nhớ được mẹ tôi đã hỏi tôi và tôi đã trả lời mẹ những gì.

- Nếu thiếu biểu cảm và miêu tả sẽ làm đoạn văn kể chuyện không cụ thể, sinh động, trở nên khô khan.

- Vai trò của biểu cảm và yếu tố miêu tả trong văn bản tự sự: làm cho đoạn văn trở nên cụ thể, sinh động và sâu sắc hơn.

Câu 3:

- Lược bỏ hết đi các yếu tố kể trong đoạn văn, chỉ giữ lại các yếu tố miêu tả và biểu cảm thì đoạn văn không tạo nên câu chuyện vì không có sự việc, đối tượng, nhân vật rõ ràng, cụ thể.

- Vai trò của yếu tố kể người, kể việc trong văn bản tự sự: Kể người và việc là nội dung chính của văn bản tự sự, thiếu nó sẽ không tạo nên câu chuyện.

Luyện tập

Câu 1:

- Văn bản "Tôi đi học" (Thanh Tịnh)

"Sau một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi, có nhiều người học trò cũ cũng đến và sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp … Chính lúc này toàn thân cậu cũng đang cảm thấy run run theo nhịp bước rộn ràng trong các lớp"

→ Yếu tố miêu tả và biểu cảm trong đoạn văn có tác dụng làm cho đoạn văn thêm hấp dẫn, sinh động hơn, làm rõ trạng thái chần chừ của những bạn học sinh và thể hiện suy nghĩ của nhân vật tôi khi đứng trước một thế giới đầy mới lạ.

- Văn bản "Tức nước vỡ bờ" (Ngô Tất Tố)

"Người nhà lí trưởng hình như không dám hành hạ một người đang ốm nặng, sợ nhỡ xảy ra sự gì, hắn cứ lóng nga lóng ngóng, ngơ ngác, muốn nói mà không thể nói…. Thà ngồi tù. Để cho chúng nó làm tình làm tội mãi như thế tôi không chịu được…"

→ Yếu tố miêu tả và biểu cảm đã khiến cho hành động của chị Dậu được miêu tả một cách sắc sảo, mạnh mẽ và quyết liệt hơn. Đồng thời, diễn đạt rõ sự yếu đuối, bất lực của anh Dậu và sức mạnh phản kháng mạnh mẽ của chị Dậu

Câu 2:

Lâu lắm rồi gia đình tôi mới có dịp được về thăm quê thăm ông bà ngoại. Giữa cái tiết trời mùa hè nóng bức, nắng vàng phủ đầy trên khắp nẻo đường, chiếc xe từ từ lăn bánh. Trên xe, cả gia đình tôi nói chuyện vui vẻ hoà cùng với những câu hát ngọt ngào. Mọi người trong gia đình tôi ai ai cũng rất háo hức khi được gặp lại ông bà ngoại. Xe chạy tầm 2 giờ mới đến nơi. Lúc xe dừng lại ở cổng nhà ông, tôi nhìn thấy ông bà ngoại đã đứng ở đó chờ sẵn ở cổng. Mái tóc của ông bà ngoại nay đã bạc nhiều hơn trước và gương mặt cũng có nhiều nếp nhăn hơn nhưng gương mặt vẫn tươi tắn. Tôi và em gái chạy thật nhanh đến sà vào lòng ông bà còn bố mẹ tôi thì xách hành đi theo sau. Thế rồi, ông ôm em gái tôi và bế em lên, lên còn bà thì ôm lấy tôi và xoa đầu. Giây phút ấy, tôi cảm thấy mình thật là hạnh phúc và may mắn. Sắp xếp hành lý xong, cả gia đình tôi và ông bà ngoại ngồi bên bàn nước chè xanh nói những câu chuyện vui. Tôi mong ông bà ngoại sẽ sống thật lâu cùng con cháu.