Trang chủ > Lớp 8 > Soạn Văn 8 (siêu ngắn) > Soạn bài: Hai chữ nước nhà (trang 162 Ngữ văn 8)

Soạn bài: Hai chữ nước nhà (trang 162 Ngữ văn 8)

Câu 1:

- Giọng điệu của bài thơ: Giọng điệu thống thiết, bi thương, sầu thảm...

- Thể thơ Song thất lục bát có tác dụng: Hai câu 7 chữ chủ yếu dùng thanh trắc bộc lộ được nỗi đau khắc khoải, sự căm phẫn kẻ địch, tinh thần sắt đá chống quân giặc ngoại xâm... 2 câu lục bát với đặc trưng dư âm điệu dư ba, gợi lên nỗi buồn sâu thẳm, xoáy sâu như một lời thở than đầy nhức nhối.

Câu 2:

Bố cục:

- 8 câu thơ đầu: hoàn cảnh của đất nước và tâm trạng chia li.

- 20 câu tiếp: lời dặn dò của người cha trước lúc chia li.

- Còn lại: giao phó trọng trách với non sông đất nước lên vai người con trai.

Câu 3:

Tìm và phân tích các chi tiết nghệ thuật biểu hiện:

- Bối cảnh không gian: Chốn ải Bắc, cõi trời Nam, bốn bề chim kêu hổ thét

+ Đứng ở ải Bắc, không gian nơi cha con chia li, một người con ở nước Nam sắp phải chia xa đất tổ.

+ Trông lại cõi trời Nam đìu hiu mà lòng thêm buồn đau, lưu luyến

+ Không gian hổ thét chim kêu thể hiện hiện thực sầu thảm, hoang tàn của đất nước, cũng chính là biểu thị nỗi lo lắng trước vận mệnh đất nước của nhà thơ.

- Hoàn cảnh éo le và tâm trạng của 2 nhân vật là cha và con:

+ Cha phải chịu cảnh lưu đày, không biết ngày trở lại. Con theo cha để làm tròn đạo hiếu

+ Người cha khuyên con nên trở về để gánh mối thù nước, nợ nhà.

+ Tâm trạng: Đau đớn vô cùng tận, vì phụ tử phải cách biệt vì nước mất nhà tan.

- Trong bối cảnh không gian và tâm trạng đau buồn ấy, lời khuyên của người cha lại càng có ý nghĩa:

+ Lời dặn dò, khuyên răn có ý nghĩa như một lời trăng trối.

+ Nó xúc động, thiêng liêng, khiến người con luôn khắc cốt ghi tâm, khiến người dân thêm càng sôi sục ý chí quyết tâm đứng lên bảo vệ đất nước.

Câu 4:

Phân tích đoạn thơ thứ 2.

- Tâm sự yêu nước của tác giả được bộc lộ qua những tình cảm: lòng tự hào về tinh thần yêu nước và truyền thống anh hùng của dân tộc; căm phẫn trước tội ác tàn bạo của quân giặc; nỗi đau khi thấy quê hương bị tàn phá; khắc ghi công lao của ông cha; thương xót thân phận bất đắc chí không thể cứu nước.

- Sức gợi cảm của đoạn thơ:

+ Cách thể hiện cảm xúc của nhà thơ: Sử dụng biện pháp nhân hóa; các hình ảnh ước lệ gợi hình, gợi cảm; sự dụng các thán từ, câu cảm thán thể hiện cảm xúc mãnh liệt...

+ Bối cảnh đầy tâm trạng của người đương thời vào đầu những năm 20 của thế kỉ XX: Bối cảnh đất nước chịu cảnh lầm than, bọn xâm lược hoành ác, quan lại trong nước thì đớn hèn, nhũng nhiễu, những nhà Nho yêu nước đành bất đắc chí ngùi tiếc thương cho đất nước.

Câu 5:

Trong phần cuối của đoạn thơ người cha đã nói đến cái thế bất lực của mình với mục đích: kích thích và hun đúc các ý chí căm thù giặc, tinh thần yêu nước từ đó khơi dậy lòng quyết tâm thay cha gánh vác việc trọng đại của đất nước.

Luyện tập

- Trong bài thơ "Hai chữ nước nhà", Trần Tuấn Khải đã dùng nhiều từ ngữ và hình ảnh có tính ước lệ, sáo mòn nhưng vẫn có sức truyền cảm vô cùng mạnh mẽ. Ví dụ: “gió thảm, hỗ thét, Ải Bắc, mây sầu, hạt máu nóng, hồn nước, chim kêu, Hồng lạc vong quốc... ”.

- Bài thơ đề cập tới thời kì lịch sử đầy đau thương, cảnh nước mất nhà tan, lại đặt trong bối cảnh cụ thể là cuộc chia li không có ngày hẹn gặp của hai người chí sĩ yêu nước do đó đây là các cảm xúc chân thành, mãnh liệt, vừa gợi tả được tâm trạng đau thương, khắc khoải của nhân vật lịch sử.