Soạn bài: Cô bé bán diêm (trang 68 Ngữ văn 8)
Bố cục
+ Phần 1 - từ đầu đến "cứng đờ ra": Tình cảnh đáng thương của cô bé bán diêm
+ Phần 2- tiếp đến "chầu Thượng đế": Những lần quẹt diêm và điều ước của cô bé
+ Phần 3- còn lại: Cái chết đầy thương tâm của cô bé và thái độ của mọi người.
Tóm tắt
Trong đêm giao thừa, trời mưa rét mướt, có một cô bé chân đất, đầu trần, ôm cái bụng đói đang đi bán diêm trong bóng tối. Cô bé ấy đã mồ côi mẹ, đã mất đi bà nội và phải sống với một người cha bạo hành. Cô bé không dám trở về nhà vì sợ rằng sẽ bị bố đánh nếu không bán được bao diêm nào. Vừa đói vừa lạnh, cô bé nép vào một góc tường rồi khe khẽ lấy một que diêm ra quẹt để sưởi ấm. Quẹt que diêm thứ nhất cô bé thấy hiện ra lò sưởi. Quẹt que diêm thứ hai, cô bé thấy một bàn ăn thịnh soạn. Quẹt que diêm thứ ba, cô bé thấy hiện ra một cây thông Nô-en cao lớn. Quẹt que thứ tư, em nhìn thấy bà nội hiền từ và phúc hậu. Cô bé vội lấy hết cả bao diêm ra quẹt để mong giữ bà lại. Nhưng cuối cùng, cô bé bán diêm đã chết trong cái giá rét và ước mơ cùng bà bay lên cao mãi.
Câu 1:
- 3 phần của văn bản nếu lấy việc các lần cô bé quẹt diêm làm trọng tâm là:
+ Phần 1: từ đầu đến "cứng đờ ra": Tình cảnh đáng thương của cô bé bán diêm
+ Phần 2: tiếp đến "chầu Thượng đế": Những lần quẹt diêm và điều ước của cô bé
+ Phần 3: còn lại: Cái chết đầy thương tâm của cô bé và thái độ của mọi người
- Căn cứ vào các lần quẹt diêm của cô bé bán diêm có thể chia phần thứ 2 (phần trọng tâm) thành các đoạn nhỏ hơn.
Câu 2:
- Hoàn cảnh của cô bé bán diêm:
+ Gia cảnh nghèo khó, mẹ và bà nội là những người thương yêu cô bé nhất đã mất
+ Sống cùng người bố trong một góc xó tối tắm, thường xuyên bị chửi rủa và đánh đập
- Thời gian: đêm giao thừa
- Không gian: ngoài đường phố tối tăm và mưa rét
- Các hình ảnh tương phản được tác giả sử dụng trong phần này với mục đích khắc họa nỗi khổ cực của cô bé là:
+ Cái xó tối tăm, sát mái nhà lạnh lẽo > < ngôi nhà xinh đẹp
+ Cô bé đi bán diêm trong đêm giao thừa > < mọi người đang chuẩn bị đón giao thừa
+ Trời đông mưa rét, tuyết rơi > < em bé chân đi đất, đầu trần
+ Ngoài trời tối tăm, lạnh lẽo> < cửa sổ mọi nhà đã sáng rực đèn
+ Em bé bụng đói > < mùi ngỗng quay thơm sực nức
Câu 3:
- Những mộng tưởng của cô bé bán diêm qua các lần quẹt diêm đã diễn ra theo thứ tự hợp lí:
+ Muốn được sưởi ấm và được ăn no: lò sưởi và ngỗng quay
+ Muốn được vui chơi và quây quần bên gia đình: cây thông Nô-en hiện ra
+ Muốn được yêu thương và che chở: bà nội hiền hậu
+ Muốn được giải thoát khỏi nỗi bất hạnh, tìm đến nơi hạnh phúc vĩnh hằng: cùng bà nội bay lên trời.
- Trong những mộng tưởng ấy:
+ Điều gắn liền với thực tế: ngỗng quay, lò sưởi, cây thông
+ Điều thuần túy đều chỉ là mộng tưởng: gặp bà nội hiền hậu và cùng bà bay lên trời cao
Câu 4:
- Cô bé bán diêm có hoàn cảnh rất đáng thương và tội nghiệp: gia cảnh khó khăn, sống thiếu thốn tình yêu thương của mẹ và bà nội, phải sống cùng một người bố thường xuyên mắng nhiếc, đánh đập.
- Cô bé chỉ có ước mơ giản dị và hồn nhiên: muốn được mặc ấm, ăn no, được yêu thương, vui chơi và quây quần bên người thân trong gia đình.
- Trong đoạn kết của truyện, cô bé bán diêm đã chết trong cái đói và rét ở bên lề đường. Cái chết của cô bé vừa có sự bi thương, vừa tội nghiệp nhưng cũng có màu sắc cổ tích, phản ánh được ước mơ và khát khao hạnh phúc của con người.
Bài trước: Soạn bài: Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự (trang 61 Ngữ văn 8) Bài tiếp: Soạn bài: Trợ từ, thán từ (trang 69 Ngữ văn 8)