Thúy Kiều báo ân báo oán (Trích Truyện Kiều) - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1

Bố cục đoạn trích:

- Phần 1: 12 câu đầu: Thúy Kiều báo ân.

- Phần 2: 22 câu cuối: Thúy Kiều báo oán.

Đọc hiểu văn bản:

Câu 1 (Trang 108 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Thúy Kiều báo ân:

- Qua lời đối thoại của Kiều với Thúc Sinh ta thấy Kiều là một người nặng tình, nặng nghĩa, nàng rất biết ơn việc Thúc Sinh chuộc nàng khỏi lầu xanh, tuy Thúc Sinh không giúp được nàng khi Hoạn Thư hành hạ nàng, nhưng nàng vẫn tạ ơn Thúc Sinh rất hậu.

- Kiều nói với Thúc Sinh về Hoạn Thư để chứng tỏ vết thương lòng, nỗi đau đớn mà Hoạn Thư gây ra cho nàng, không thể quên được.

- Lời nói khi trò chuyện với Thúc Sinh trang trọng, dùng nhiều điển cố vì Kiều vẫn luôn biết ơn Thúc Sinh, còn lời nói về Hoạn Thư lại nôm na giản dị, sử dụng lối nói thông thường thể hiện thái độ xem thường.

Câu 2 (Trang 108 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Thúy Kiều báo oán:

- Những lời đầu tiên Kiều nói với Hoạn Thư mang giọng điệu mỉa mai, đay nghiến. Chào, thưa Hoạn Thư là “tiểu thư” dù cho vị thế hai người đã đảo ngược.

- Thái độ Kiều: quyết liệt trong trả thù, báo trước những điều dữ dội sắp xảy ra.

Câu 3 (Trang 108 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

- Trình tự lí lẽ của Hoạn Thư: xóa ranh giới kẻ thù, về cùng phía “phận đàn bà” → từ trọng tội biến thành chuyện nhỏ “thường tình” → nhắc về chuyện rằng từng tha cho Kiều→ tỏ thái độ “riêng riêng những kính yêu” → nhận lỗi và mong lượng thứ.

- Các lí lẽ đó có tác động tới Kiều: Nhận ra sự khôn khéo của Hoạn Thư, Kiều có phần nguôi ngoai, vướng vào thế khó đành tha bổng cho Hoạn Thư.

- Tính cách Hoạn Thư: khôn ngoan, lọc lõi, tâm địa mưu mô, thủ đoạn.

Câu 4 (Trang 108 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

- Kiều tha cho Hoạn Thư vì những lí lẽ thuyết phục của Hoạn Thư và bản chất rộng lượng của Kiều.

- Việc làm ấy đúng với lòng nhân hậu của Kiều. Vì thế nó không hề đáng trách.

→ Kiều là người giàu lòng vị tha, nặng tình nghĩa.

Câu 5 (Trang 108 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

- Hoạn Thư là kẻ khôn ngoan, lọc lõi, có tâm địa và thủ đoạn. Trong cảnh “hồn lạc phách xiêu” vẫn có thể đưa ra được những lí lẽ chặt chẽ, thuyết phục.

- Thúy Kiều giàu lòng vị tha, đầy tình nghĩa. Đối với Thúc Sinh biết ơn, trân trọng, đối với Hoạn Thư dù giận nhưng vẫn rộng lượng tha thứ.

Luyện tập

(Trang 109 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1): Những biểu hiện đa dạng...

- Thúy Kiều đầy tình nghĩa, yêu ghét rõ ràng, rộng lượng: vẫn luôn nhớ ơn và báo ân Thúc Sinh đã cứu mình khỏi lầu xanh, nhớ thù Hoạn Thư nhưng khi nghe lí lẽ khôn ngoan của Hoạn Thư thì vẫn rộng lượng tha thứ.

- Hoạn Thư: khôn ngoan, lọc lõi: tuy sợ hãi nhưng vẫn khéo léo biện hộ tội mình.