Hoàng Lê nhất thống chí (Hồi thứ mười bốn) - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1

Bố cục văn bản:

- Phần 1 (từ đầu... năm Mậu Thân (1788)): Nhận tin cấp báo, Nguyễn Huệ lên ngôi vua, đem quân ra Bắc.

- Phần 2 (tiếp... rồi kéo vào thành): cuộc hành binh thần tốc và những chiến thắng vang dội.

- Phần 3 (còn lại): thảm họa của bè lũ bán nước.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (Trang 72 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Đại ý của văn bản: Hình ảnh người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ qua chiến công đại phá quân Thanh thần tốc, sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và số mệnh vua tôi Lê Chiêu Thống.

Câu 2 (Trang 72 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

- Hình ảnh người anh hùng dân tộc Quang Trung – Nguyễn Huệ:

+ Mạnh mẽ, quyết đoán (sau khi lên ngôi liền xuất chinh), có tri thức, am tường lịch sử, giản dị, gần gũi (mở cuộc duyệt binh, phủ dụ tướng sĩ).

+ Có tài năng quân sự: hành binh thần tốc, có suy đoán tài tình, mưu kế thần diệu.

+ Sáng suốt trong việc dùng người, biết nhìn xa trông rộng: hiểu rõ bản tính Sở, Lân và kế lui quân của Ngô Thì Nhậm, vạch sẵn mưu lược, tính kế lâu dài.

+ Thấu tình đạt lí: tha tội cho tướng Lân, Sở dù họ thua trận, đánh giặc vì đại nghĩa.

- Nguồn cảm hứng chi phối ngòi bút của tác giả: tư tưởng trung quân của Nho giáo trong tác giả với nhà Lê. Cùng với đó là sức mạnh của phong trào Tây Sơn và người anh hùng áo vải bên cạnh vua quan hèn mạt.

Câu 3 (Trang 72 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

* Số phận thê thảm của nhà Thanh và vua tôi Lê Chiêu Thống:

- Quân tướng nhà Thanh:

+ Sầm Nghi Đống thắt cổ chết, Tôn Sĩ Nghị “sợ mất mật, ngựa không kịp đóng yên, người không kịp mặc áo giáp chuồn trước qua cầu phao”.

+ Quân lính thây nằm đầy đồng, máu chảy thành suối; tan tác tranh nhau chạy sang sông, rơi xuống nước làm sông tắc nghẽn.

- Vua tôi nhà Lê: trở thành những kẻ phản động “cõng rắn cắn gà nhà”; cướp thuyền bỏ chạy, mấy ngày không ăn mệt lử, cuống quýt, than thở, oán giận, chảy nước mắt".

Câu 4 (Trang 72 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Nghệ thuật trần thuật của đoạn trích: không ghi chép sự kiện theo cách gấp gáp qua từng mốc thời gian, còn diễn đạt cụ thể hành động, lời nói. Thể hiện được thế đối chọi giữa hai đội quân: xộc xệch, nhát gan với xông xáo, dũng mãnh, có tổ chức.

Luyện tập

(Trang 72 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1): Dựa theo tác phẩm, hãy viết một đoạn văn...

Đoạn văn ngắn:

Sau khi lên ngôi vua, vào đêm 30 Tết vua Quang Trung đã ngay tức khắc xuất quân ra Bắc. Quân ra đến sông Gián làm tan vỡ nghĩa binh trấn thủ. Nửa đêm ngày mồng 3 tháng giêng, nghĩa quân bao vây Hà Hồi. Tới mờ sáng ngày mồng 5 tiến sát đồn Ngọc Hồi đánh bại quân Thanh làm nên chiến thắng vang dội.