Lặng lẽ Sa Pa - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1

Tóm tắt văn bản:

Trên chuyến xe từ Hà Nội lên Lào Cai, ông họa sĩ già, bác tài xế, cô kĩ sư trẻ tình cờ quen nhau. Bác tài xế đã giới thiệu cho ông họa sĩ và cô kĩ sư làm quen với một anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn cao 2600 mét. Anh thanh niên mời ông họa sĩ và cô kỹ sư lên thăm nơi ở chỗ công tác của mình. Tại đây, ông họa sĩ già và cô kĩ sư đã nhận ra vẻ đẹp của những người lao động thầm lặng trên cái nền lặng lẽ của Sa Pa. Ông họa sĩ luôn đi tìm hình ảnh lí tưởng cho bức tranh của mình chỉ kịp phác thảo lại những đường nét cơ bản cho bức chân dung anh thanh niên.

Bố cục văn bản:

- Phần 1 (từ đầu...cô độc nhất thế gian): Anh thanh niên qua lời kể của bác tài xế.

- Phần 2 (tiếp...có vật gì như thế): Cuộc gặp gỡ và trò chuyện giữa anh thanh niên với ông hoạ sĩ và cô kỹ sư.

- Phần 3 (còn lại): Cuộc chia tay giữa ba nhân vật.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (Trang 189 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

- Cốt truyện khá đơn giản. Chỉ là cuộc gặp gỡ giữa bốn nhân vật: ông hoạ sĩ già, cô kĩ sư mới tốt nghiệp, bác tài xế và anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh núi Yên Sơn.

- Tình huống truyện: Giản dị, nhẹ nhàng, lặng lẽ.

- Bức chân dung: Tác phẩm là bức chân dung về anh thanh niên, hiện lên trong cái nhìn và suy nghĩ của bác tài xế, ông họa sĩ và cô kĩ sư trẻ.

Câu 2 (Trang 189 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Hình ảnh anh thanh niên:

- Một người có niềm đam mê với công việc, tinh thần trách nhiệm cao:

+ Một mình sống trên đỉnh núi cao suốt bốn năm trời, “người cô độc nhất thế gian”.

+ Công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ, chuẩn xác nhưng anh luôn nghiêm túc, đúng giờ.

- Dù sống một mình nhưng giữ nếp sống khoa học, ngăn nắp: Phòng làm viêc của anh sắp xếp gọn gàng.

- Có một tâm hồn đẹp: Dù ở một mình nhưng anh vẫn trồng hoa, tìm niềm vui bằng việc đọc sách.

- Thân thiện, chu đáo với mọi người: tặng hoa cho cô kĩ sư, tặng trứng cho ông họa sĩ, tặng tam thất cho bác tài xế, nói chuyện cởi mở và chân thành.

- Khiêm nhường, giản dị: Anh ít chia sẻ về mình, để dành thời gian trò chuyện với mọi người, từ chối khi ông họa sĩ ngỏ ý vẽ mình.

Câu 3 (Trang 189 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Nhân vật ông họa sĩ:

- Là người nghệ sĩ giàu kinh nghiệm và tinh tế: Nhận ra Sa Pa dù cho mới lên lần đầu và không ai giới thiệu, vô cùng tinh tế.

- Yêu nghề: Xông xáo đi thực tế để tìm nguồn cảm hứng cho sáng tác nghệ thuật.

- Có trực giác nhạy bén: Tình cờ gặp anh thanh niên đã cảm nhận được vẻ đẹp trong tâm hồn của người con trai ấy. Thay đổi quan niệm và cách suy nghĩ khi tiếp xúc với anh thanh niên.

Câu 4 (Trang 189 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

- Chất trữ tình của tác phẩm được diễn tả thông qua những đoạn tả cảnh Sa Pa và giọng văn của tác giả “Nắng bây giờ đã... như một bó đuốc lớn”.

- Tác dụng: Làm cho câu chuyện thêm mượt mà, cảm xúc, đậm chất thơ, như những tác phẩm hội họa lung linh kì ảo.

Câu 5 (Trang 189 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Chủ đề truyện:

Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa ngợi ca những con người ngày ngày thầm lặng cống hiến hết mình cho Tổ quốc, nổi bật lên là hình ảnh anh thanh niên tự giác vượt qua mọi khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ và sống đẹp, đem lại niềm vui cho mọi người.

Luyện tập

(Trang 190 Sách giáo khoa ngữ Văn 9 Tập 1): Phát biểu cảm nghĩ...

Ông họa sĩ là một người khát khao cống hiến, khát khao sáng tác. Luôn tìm kiếm những vẻ đẹp trong cuộc sống để đưa vào nghệ thuật “họa sĩ đã bắt gặp một điều mà thật ra ông vẫn ao ước được biết. Ôi, một nét thôi cũng đủ khẳng định một tâm hồn, khơi gợi một ý sáng tác, một nét mới đã là giá trị một chuyến đi dài”. Xúc động, trân trọng vẻ đẹp tâm hồn của con người đặc biệt là vẻ đẹp của anh thanh niên: “Chao ôi! Bắt gặp một con người như anh ta là cơ hội hãn hữu cho sáng tác”. Ông họa sĩ thấy anh thật đáng yêu nhưng anh làm cho “ông nhọc lòng quá với những điều ta suy nghĩ về anh và những điều anh suy nghĩ”. Những tâm tư, tình cảm của ông họa sĩ về anh thanh niên và về những điều khác nữa được gợi lên từ câu chuyện của anh khiến cho chân dung nhân vật chính trở nên sáng đẹp, ẩn chứa chiều sâu tư tưởng.