Lục Vân Tiên gặp nạn (Trích Truyện Lục Vân Tiên) - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1

Bố cục đoạn trích:

- Phần 1: 8 câu thơ đầu: Tội ác của Trịnh Hâm.

- Phần 2: Các câu còn lại: Việc làm nhân đức và nhân cách cao cả của ông ngư.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (Trang 121 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Chủ đề đoạn trích: qua sự đối chọi giữa cái thiện và ác, tác giả đề cao cái thiện, phê phán cái ác, diễn tả niềm tin vào những điều tốt đẹp.

Câu 2 (Trang 121 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

- Tâm địa hiểm độc của Trịnh Hâm thể hiện qua hành động hãm hại bạn: Đang tâm hãm hại một con người khốn khổ, đang trong cơn hoạn nạn, tin tưởng mình. Phản bội bạn bè, phản bội lời hứa của chính mình. Chỉ vì ghen ghét, đố kị mà hành động độc ác có chủ đích: Chọn lúc đêm khuya vắng vẻ để đẩy Vân Tiên xuống sông, xong còn giả bộ tiếng kêu trời, ra vẻ không liên quan.

- Nghệ thuật được sử dụng trong đoạn thơ: rất ngắn gọn (6 câu) nhưng vô cùng mạch lạc, kết cấu hoàn chỉnh. Đoạn thơ ngắn cũng thể hiện tính chất nhanh gọn của hành động.

Câu 3 (Trang 121 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Sự đối lập giữa cái ác với cái thiện:

Đối lập với sự nhỏ nhen, ích kỉ, hiểm độc của Trịnh Hâm là tấm lòng bao dung từ bi, hào hiệp của ông Ngư:

- Ông Ngư và gia đình cứu vớt Vân Tiên rất nhanh chóng, sốt sắng, cả nhà đều chung tay cứu giúp người bị nạn.

- Lời nói của ông Ngư với Vân Tiên: gia đình ông ăn uống thanh đạm qua bữa, gia cảnh nghèo khó, vậy mà vẫn nhận cưu mang một người lạ.

- Cuộc sống lao động của ông Ngư: xa lánh chốn lợi danh tầm thường, sống hòa mình với thiên nhiên.

→ Tác giả ca ngợi người lao động nghèo khổ nhưng luôn giàu lòng nhân ái, tình nghĩa, đặt niềm tin vào cái thiện.

Câu 4 (Trang 121 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):

Đoạn thơ mang đậm cảm xúc khoáng đạt, ngôn từ giản dị, bình dân. Đoạn cuối mang nhiều hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm, con người hòa nhập với thiên nhiên.

Luyện tập

(Trang 121 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1): Trong Truyện Lục Vân Tiên còn có...

Trong Truyện Lục Vân Tiên còn có những nhân vật có thể xếp vào cùng một kiểu nhân vật với ông Ngư trong đoạn trích này đó là nhân vật ông Tiều, ông Quán, bà lão dệt vải trong rừng. Họ có điểm chung đều là những người lao động giản dị, chân chất, giàu lòng nhân ái. Tác giả muốn ca ngợi phẩm chất cao đẹp của những người lao động bình thường.