Trang chủ
> Lớp 9
> Soạn Văn 9 (ngắn nhất)
> Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo) - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 tập 2
Nghĩa tường minh và hàm ý (tiếp theo) - Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 tập 2
I. Điều kiện sử dụng hàm ý
Câu 1 (Trang 90 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):
- "Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi. " câu này có ngụ ý: Sau bữa ăn này, u sẽ bán con nên con sẽ không được ăn ở nhà nữa.
- "Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài. " câu này có ngụ ý: U đã bán con cho nhà cụ Nghị thôn Đoài.
* Chị Dậu không dám nói trực tiếp với con vì nếu nói thẳng ra sự thực thì cả chị lẫn con sẽ rất đau lòng, dùng hàm ý để giấu đi, làm giảm bớt nỗi đau ấy, tránh điều đau lòng.
Câu 2 (Trang 91 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):
Hàm ý trong câu thứ hai rõ ràng hơn. Chị Dậu phải nói rõ hơn vì cái Tí vẫn còn chưa hiểu hết ngụ ý ẩn trong câu trước. Cái Tí đã hiểu ngụ ý trong câu nói của mẹ được thể hiện thông qua thái độ “giãy nảy”, “liệng của khoai vào rổ và òa lên khóc” của cái Tí và câu nói “U bán con thật đấy ư?... ”
Luyện tập
Câu 1 (Trang 91 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):
| Câu | Người nói – Người nghe | Hàm ý | Chi tiết chứng tỏ người nghe đã hiểu hàm ý |
| a | anh thanh niên – ông họa sĩ và cô con gái | Mời bác và cô vào uống nước | Ông theo liền anh thanh niên vào trong... |
| b | anh Tấn – chị hàng đậu | Chúng tôi không thể cho những thứ này được | Chị hàng đậu nói giọng châm biếm: Thật là càng giàu có... |
| c | Thúy Kiều – Hoạn Thư | (1): chế giễu Hoạn Thư phải chịu xét xử của Kiều. (2): người hiểm độc như Hoạn Thư sẽ bị báo oán | Hoạn Thư hồn lạc phách xiêu... |
Câu 2 (Trang 92 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 1):
- "Cơm sôi rồi, nhão bây giờ! ": câu này có ngụ ý là: chắt giùm nước để cơm khỏi nhão.
Em bé nói hàm ý vì trước đó đã nói thẳng ra nhưng không có hiệu quả; lần này không cần nhắc lại câu "chắt giùm nước" mà thêm vào bày tỏ ý giục giã: "nhão bây giờ! ".
- Việc sử dụng ngụ ý trong trường hợp này không đạt được hiệu quả, vì người nghe không thu nhận, từ chối bằng cách "vẫn ngồi im".
Câu 3 (Trang 92 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):
Câu chứa ngụ ý "từ chối" như: "Tôi bận ôn thi", "Tôi phải đi thăm người ốm"...
Câu 4 (Trang 92 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):
Qua sự so sánh của Lỗ Tấn có thể nhận ra ngụ ý: Hy vọng không ai chắc chắn, nhưng nếu cố gắng thực hiện thì có thể đạt được.
Câu 5 (Trang 93 Sách giáo khoa Ngữ Văn 9 Tập 2):
- Các câu mang ngụ ý mời mọc:
+ Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà. Bọn tớ chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi với vầng trăng bạc.
+ Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng hôn. Bọn tớ chu du nơi này nơi nọ mà không biết từng đến nơi nao.
- Các câu mang ngụ ý từ chối:
+ Mẹ mình đang đợi ở nhà.
+ Buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở nhà, làm sao có thể rời mẹ mà đi được?
- Có thể viết thêm câu có ngụ ý mời mọc rõ hơn:
+ Bạn muốn chơi cùng bọn tớ không?
+ Chơi với bọn tớ rất tuyệt!